Dit is een samenvatting van hoorcollege over 'Geneesmiddelen bij endocrinologische aandoeningen + antibiotica'. Dit werd gegeven door Prof. Michael Ceulemans. Het is bedoeld voor studenten 'Master in verpleeg- en vroedkunde - Vroedkundig specialist'. Veel succes!
Geneesmiddelen bij endocrinologische
aandoeningen + antibiotica
31/10/2023 – Dr. Apr. Michael Ceulemans
1) Endocrino
1. Schildklier
Vlindervormig organ
Vooraan aan de hals
o Tegen de luchtpijp (cave: zwelling
schildklier)
o Omringd door 4 bijschildklieren
Hormonale (‘endocriene’) werking
o Thyroid stimulerend hormoon (TSH)
o Trijodothyronine (T3)
o Tetrajodothyronine (T4)
o (calcitonine)
Schildklier heeft nood aan jood!
Schilklier ligt vooraan aan de hals. Ze liggen tegen de luchtpijp. Soms is het vergroot en moet er
soms operatief worden ingegrepen zodat de luchtpijp open blijft. Schildklier is een endocrien
orgaan die hormonen produceert. TSH die de productie van T3 en T3 zal beïnvloeden. Schildklier
heeft jood nodig om zijn schildklierhormoon te maken.
In je hypothalamus wordt TRH vrijgezet, maar dat geeft op je hypofyse een actie en daar komt
TSH dat dan inwerkt op de schildklier. Daar komt T4 en T3. Dat inwerken op de weefsels en je
krijgt een negatieve feedback: er is voldoende T4 en T3 is zal er minder TSH zijn (omgekeerde
verhouding). Als je T4 en T3 verlaagd is dan zal je een hoge TSH hebben, dan zal je
schildklierhormonen bijgeven om TSH te doen dalen.
,Schildklierpathologie
Schildklierhormonen spelen rol in bijna alle organen
o Beïnvloedt eetlust, opname voeding, darmbeweeglijkheid, verbranding
voedingsstoffen, temperatuurregulatie, hartslag, bloeddruk, concentratie,
energie, geestelijke stabiliteit
Te ‘traag’ werkende schildklier (‘hypothyroidie’) de meeste zwangeren
o Laag serum T4-T3, verhoogd TSH
Te ‘snel’ werkende schilklier (‘hyperthyroidie’)
o Hoog serum T4-T3, verlaagd TSH
Schildklier en zwangerschap
Ontwikkeling schildklier: 1ste trimester
Aanmaak schildklierhormonen in utero: na 12 weken zwangerschapsduur
1ste trimester embryo afhankelijk van maternale schildklierhormonen
Foetale schildklier neemt jodium op vanaf zwangerschapsweek 12
o Jodium is noodzakelijk voor het maken van schildklierhormoon
o Jodium passeert de placenta gemakkelijk
o Opgepast met (te) hoge jodiumbelasting tijdens ZW en postpartum (bijv.
Isobetadine)
Risico op schildklierontregeling en struma bij de foetus
In het eerste trimester gaat de schildklier van het embryo ontwikkelen maar de eerste trimester
is het ongeboren kind afhankelijk van de moeder voor zijn/haar schildklierhormonen. D.w.z. dat
de schildklierhormonen van de moeder best goed geregeld zijn om een ideale omgeving te
hebben. Na het 1e trimester is het schildklierhormoon van de foetus ontwikkeld. Als een
zwangere te veel in contact komt met jood kan het zijn dat er te veel jodium wordt opgenomen
bij de foetus en kan zorgen dat er een verdikking is van het schildklier. Jodium is nodig voor het
aanmaak van schildklierhormoon maar passeert gemakkelijk de placenta. Isobetadine niet
tijdens de zwangerschap en borstvoeding: isobetadine is een jodium bevattend
ontsmettingsmiddel, kan bij foetus terechtkomen en zorgen voor een verdikking van de
schildklier.
, Maternale schildklierfunctie belangrijke rol voor, tijdens en na zwangerschap
Goede schildklierfunctie belangrijk voor bevruchting, ongecompliceerde zwangerschap
en voor goede ontwikkeling van ongeboren kind
Tijdens een zwangerschap neemt de behoefte aan schildklierhormoon toe
Zwangerschap kan schildklierziekte uitlokken, verergeren of tijdelijk verminderen
Medicatie
Levothyroxine
Thyreostatica
o Propylthiouracil
o Thiamazol (metamizole)
Beta-blokkers (propranolol) –>
onderdrukken (cardiale)
symptomen hyperthyroidie
L-thyroxine is de merknaam (meest gebruikte vorm van schildklierhormoon). Thyreostatica gaan
ervoor zorgen dat je schildklierhormoon minder werkt. Beta-blokker zorgt ervoor dat je minder
de symptomen van hyperthyroïdie ervaart minder beven, minder hartkloppingen…
1) Levothroxine (L-thyroxine®, Euthyrox®)
= synthetisch schildklierhormoon (T4)
Bij hypothyroïdie
Frequenst afgeleverd terugbetaalbaar GM tijdens zwangerschap (IMA 2015)
Lange T1/2 (6 à 7 dagen) – bereiken steady-state na 6 à 8 weken (TSH meting)
Nauw therapeutisch venster (‘no switch’)
Verpakkingen van 25 - 200mcg zijn commercieel beschikbaar
Inname NUCHTER, 1x/d 30min voor het ontbijt – belang van dagelijkse routine!
o Absorptie/biologische beschikbaarheid levothyroxine zeer gevoelig aan interferentie met
voeding
Het heeft een lange halfwaardetijd. Dus het duurt ook lang vooraleer je middel een steady-state
concentratie bereikt. Stel dat iemand start met L-Thyroxine en een week later zegt ze ‘ik voel
me nog steeds niet beter, kan je terug mijn bloed controleren’. Dat is te vroeg, het duurt een
tijdje vooraleer het in steady-state is in het lichaam. Het heeft een nauw therapeutisch venster:
als je iets te veel geeft gaat het middel niet meer in de therapeutische venster zitten maar in de
toxische range. Dus het zijn GM die aandacht vragen, niet zomaar switchen tussen generieken.
Nauw venster goed op te volgen, af en toe gaan ze ene bloedafname moeten doen om te zien of
ze goed geregeld zijn. Dosis kan verschillen omdat het persoonlijk geregeld moet zijn. De
inname moet nuchter zijn, 30 min voor ontbijt. Elke dag een vast routine: stel dat je
schildklierhormonen nog niet op punt zijn en je gaat de dosis aanpassen, als je de routine gaat
veranderen kan het zijn dat je terug veel in je lichaam gaat krijgen.
Bij zwangerschap dosis verhogen (met circa 25%)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mitrahotak28. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
