De medisch gecomprimeerde patiënt – Fysiologie – Zelfstudie
Zelfstudie: 1 - Fysiologie spijsverteringsstelsel
* Voedsel en vocht zijn nodig voor het goed functioneren van je organen.
● Spijsverteringsstelsel = bewerken voedsel zodat de aanwezige voedingsstoffen kunnen worden opgenomen in het bloed.
* Lichaamscellen ontvangen voedingsstoffen via het bloed.
Voedingsstoffen:
* Voedsel bestaat uit 6 voedingsstoffen:
1. Koolhydraten
2. Lipiden
3. Eiwitten
4. Mineralen
5. Vitaminen
6. Water
* De voedingsstoffen en hun algemene functies:
Voedingsstoffen: Functie(s) voor het lichaam:
Koolhydraten (suikers) Brandstoffen, in mindere mate: bouwstoffen.
Lipiden (vetten) Bouwstoffen, brandstoffen, isolatie, oplosmiddel voor bepaalde vitaminen.
Proteïnen (eiwitten) Bouwstoffen, hulpstoffen, in noodgevallen: brandstoffen.
Mineralen (zouten en sporenelementen) Bouwstoffen en hulpstoffen.
Vitaminen Hulpstoffen.
Water Oplosmiddel, transportmedium, warmtebuffen, steunstof, vulmiddel.
Organische moleculen: Anorganische moleculen:
Formaat: Groot Formaat: klein
Energierijk (leveren bij verbranding E op). Energie arm
Komen voor in (resten van) organismen. Komen zowel in levenloze als levende dingen voor
Bevatten altijd de volgende atomen: Kunnen alle soorten atomen bevatten
- C (koolstof), H (waterstof) en O (zuurstof).
- Vaak ook: N (stikstof), S (zwavel) en P (fosfor).
Hebben een koolstofskelet Hebben geen koolstofskelet, de structuur kan erg variëren
Belangrijke organische stoffen: Belangrijke anorganische stoffen:
- Koolhydraten (C, H en O) - Koolstofdioxide (CO2)
- Vetten (C, H en O) - Zuurstof (O2)
- Aminozuren (altijd: C, H en N soms S) - Water (H2O)
- Eiwitten (altijd: C, H, O en N soms S) - Keukenzout (NaCl)
- Nucleïnezuren zoals DNA en RNA - Ammoniak (NH2)
- ATP - Waterstofcarbonaat (H2CO3)
- Vitaminen
* Koolhydraten (suikers):
- Grootste deel van ons voedsel.
- Belangrijkste energie leverancier.
- Brandstof + grondstof biochemische verbinding ( bv. ribose in DNA en RNA).
- Ringvormige moleculen: rind met 5 of 6 koolstofatomen als koolstofskelet.
- Indeling: mono-saccharide bevat 1 enkele suikermolecuul.
di-saccharide bevat 2 suikermoleculen.
poly-saccharide bevat veel suikermoleculen (vaak 1000 of meer).
1
, * Mono-sacchariden:
- Een ringvormig molecuul.
- C6-ring (C6H12O6) verschillende ruimtelijke bouw:
o Glucose (= druivensuiker).
o Fructose (= vruchtensuiker).
o Galactose (= melksuiker).
- C5-ring:
o Ribose
* Kleine moleculen transport door celmembraan.
* Koolhydraten in voedsel worden afgebroken tot mono-sacchariden.
* Glucose is de belangrijkste brandstof voor celstofwisseling.
* Di-sacchariden:
- Opgebouw uit 2 mono-sacchariden (C12H22O111).
- Meest voorkomende di-sacchariden:
o Maltose (2x glucose).
o Lactose (glucose + galactose).
o Sacharose (glucose + fructose).
* Di-sacchariden worden in spijsverteringskanaal gesplitst tot mono-sachariden.
* Poly-sachariden:
- Opgebouwd uit veel mono-sachariden (C12H22O11) (tot wel meer dan 25.000).
- Belangrijkste poly-sachariden:
o Zetmeel (glucose; plantaardig)
o Glycogeen (glucose: dierlijk): gevormd in lever en skeletspieren ( glucose opslag).
o Cellulose (glucose; plantaardig); kan mens niet afbreken vezels; belangrijk voor darmperistaltiek + stimulatie
darmsapafscheiding.
* Afbraak koolhydraten:
- Koolhydraten worden tijdens spijsvertering afgebroken tot mono-
sachariden.
o Mechanisch.
o Chemisch (enzymen): door spijsverteringsklieren afgegeven aan
darmkanaal.
Stapsgewijs afbraak:
Amylase knipt zetmeelketen tot di-sachariden.
Maltase splitst maltose moleculen in 2 glucose moleculen.
Lactase splitst lactose in glucose en galactose.
Saccharase splitst sacharose in glucose en fructose.
● Lipiden = vetten en vetachtige stoffen (niet water oplosbaar).
- Brandstof (hoge energetische waarde).
o Glucose heeft voorkeur: schonere verbranding en minder O 2.
- Gebruikt als energiereserve (vetweefsel), bouwstof (celmembranen), oplosmiddel voor bepaalde vitaminen en
als elektrische isolatie (rondom zenuwuitlopers).
* Indeling lipiden:
- Triglyceriden opgebouwd uit glycerol en vetzuren.
- Fosforlipiden naast glycerol en vetzuren ook opgebouwd uit fosforzuur en een stikstofverbinding
(celmembranen bestaan uit fosforlipiden).
- Steroïden vetachtige stoffen met een ringstructuur (bv. cholesterol belangrijk onderdeel celmembraan).
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Leonora20. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.