Hoorcolleges Notariële
wetgeving
College 1 Inleiding
Handig om te gebruiken
- Website KNB Wet- en regelgeving notariaat
o Daar vind je een toelichting op elk artikel van de Wna, mede de parlementaire
geschiedenis.
- Verordening KNB
Inleiding rol van de notaris
- Romeinsrechtelijke wortels
- Vanaf 900 na Christus in dienst van de rechter
- Rond 1150 een zelfstandige rol & herontdekking Corpus Iuris Civilis
- De rol van de Rooms-Katholieke kerk
- 1810 – Code Civil
- 1838 – Oud-BW en 1842 – eerste Wna
- 1992 – Nieuw BW en 1999 – tweede Wna
Notariaat zoals we dat nu kennen bestaat pas sinds 19e eeuw, mede uit het oud BW.
Vroeger maakte de notarius zijn aantekeningen, in dienst van de rechter, en dat kreeg toen
dezelfde bewijskracht als een akte. Dat is nog steeds zo. Een notariële akte heeft vrijwel een
aan een rechterlijk vonnis gelijkstaand bewijs. Later kwam de notarius vrij te staan van de
rechter, ze werden zelfstandig.
De geschiedenis van Wna hoeven we niet te kennen.
Sinds 1999 kennen wij de huidige Wna. Bij deze wet zijn wel belangrijke punten veranderd.
Voor 1999 kende de Wna bepaalde standplaatsen in Nederland, nu kan je overal gevestigd
zijn. Nu zijn ook de vaste tarieven verdwenen, waardoor de concurrentie is bevorderd.
De notaris lijkt nu nog steeds erg op de rechter. We delen best veel eigenschappen.
Rechteres zijn ook ambtenaren, onafhankelijk, onpartijdig, akte kent een grote mate van
bewijskracht en de notariële akte heeft ook executoriale kracht (grosse heeft executoriale
titel (art. 430 Rv)) net zoals een vonnis van de rechter.
Art. 2 Wet op het notarisambt
Lid 1 het ambt van de notaris houdt de bevoegdheid in om authentieke akten te verlijden
als de wet hem dat opdraagt, partijen dat van hem verlangen of andere in de wet aan hem
opgedragen werkzaamheden te verrichten.
- De notaris als ambtenaar en toepasselijkheid van de Awb.
o De notaris is ook altijd zelfstandig ondernemer, bijv. een eenpitter of in een
maatschap. Je bent nooit in dienst van iemand als notaris, dat is wettelijk
verboden.
o Omdat je ambtenaar bent, ben je ook bevoegd met enig openbaar gezag.
Namelijk het openbaar gezag om authentieke akten te verlenen. Als notaris
heb je daarom ook openbaar gezag op grond van 1:1 lid 1 sub b Awb.
Daardoor zijn ook alle regels van Awb van toepassing, bijv. bezwaar en beroep
, tegen akten. Dit wil je eigenlijk niet. Daarom staat in artikel 16a Wna dat
bepaalde regels van de Awb niet van toepassing zijn. De hoofdstukken van
bezwaar en beroep staan hier niet in, maar een notariële akte is geen besluit
en daarom zijn beroep en bezwaar niet van toepassing. Ook hoofdstuk 5 en 10
gaan over toezichthouders en ombudsman en dat is de notaris niet, dus
gelden deze ook niet.
Juridisch geldt de Awb dus grotendeels wel, maar feitelijk niet, omdat
een groot deel door de werkzaamheden en functie niet van toepassing
is.
o Omdat je ook zelfstandig ondernemer bent, moet je jezelf salaris uitkeren.
Notarissen worden dan ook niet betaald.
o Art. 54 Wna je mag bepaalde tarieven rekenen om de continuïteit van een
toegankelijke notariële dienstverlening te waarborgen, dit wordt bij AMvB
mede geregeld.
o Art. 56 Wna zijn mensen arm, maar hebben zij een notariële akte nodig,
dan zou je ze in principe kosteloos moeten aanbieden. Dit geldt bijvoorbeeld
voor een huis en niet voor een BV oprichten.
Je kan dus niet zomaar mensen weigeren als ze geen geld hebben
vanwege de ministerieplicht.
- Authentieke akten ex art. 156 lid 2 Rv.
o Vereisten voldoen aan de juiste vorm en als notaris bevoegd zijn.
Notaris mag dus niet uit ambt zijn ontzet of je moet de waarneming
hebben om bevoegd te zijn.
o Als het geen authentieke akte is, en dat wel vereist is, dan gaat de
rechtshandeling niet door.
o Onderhandse akten zijn akten die mensen zelf kunnen maken door het op
papier te zetten. Dit kan digitaal (art. 156a Rv). Een notariële akte kan nog niet
digitaal.
o Waarom is het belangrijk? Soms vereist de wet een authentieke akte en dan
moet het er zijn om het rechtsgevolg te bewerkstelligen.
Gevolgen authentieke akten;
Het heeft een grotere mate van bewijskracht dan de
onderhandse akte, zowel ten aanzien van echtheid, de
inwendige en uitwendige bewijskracht.
Als je er een grosse van maakt, heeft het executoriale kracht
(art. 430 Rv). Hiermee kan je dan bijvoorbeeld ook naar een
deurwaarder gaan.
o Een notariële akte is meestal een authentieke akte, maar dat hoeft niet per se.
Als je een notariële akte hebt en de notaris heeft alles goed gedaan, dan is dat
altijd een authentieke akte. Bijvoorbeeld in art. 3:260 lid 3 BW is een
authentieke akte vereist voor een volmachtconstructie. Dan kan een
schikkingscompositie voldoende zijn. Als de wet wel een notariële akte
voorschrijft en de notaris doet zijn werk goed, dan is dat altijd een
authentieke akte (bijv. art. 3:89 en 1:115 BW).
- Lid 1 geeft de wettelijke werkzaamheden. Er zijn ook buitenwettelijke
werkzaamheden, zoals het geven van advies.
, o ‘Waarin de wet hem dit opdraagt’ als de Wna hem opdraagt iets te doen,
bijv. art. 15 Wna bij protocoloverdracht. Dan moet er een akte worden
opgemaakt van de overdracht.
o ‘Als een partij iets verlangt’ daar valt ook onder als de wet voor de levering
een akte vereist, dan verlangen de partijen dat de notaris dat voor hem
opmaakt.
Het gaat niet om een wettelijk vereiste akte. Als mensen vragen om
een samenlevingscontract, levenstestament of een notariële akte van
geldlening te maken dan is dat niet wettelijk vereist, want daarvoor
zijn geen notariële akten voor vereist. Restbevoegdheid van de notaris.
o ‘Andere werkzaamheden te verrichten’ art. 47-52 Wna (titel 5), bijv.
legaliseren van een handtekening.
o Opmaken van akten zijn wettelijke werkzaamheden.
o Buitenwettelijke werkzaamheden staat in Hoofdstuk 15 van het Boek, het
gaan dan bijvoorbeeld om het geven van advies.
De ministerieplicht (art. 21 lid 1 Wna) houdt in dat je als notaris
verplicht bent om een dienst te leveren, tenzij… Die plicht geldt enkel
voor de wettelijke en niet voor de buitenwettelijke werkzaamheden.
Iemand kan de notaris dus niet dwingen om advies te geven, maar
weer wel als dat advies hoort bij de akte die de notaris moet opstellen.
Notaris wordt bij koninklijk besluit benoemd en daarin wordt dan ook de plaats van vestiging
weergegeven. Daarbij wordt een eed afgegeven. Als je dat niet doet, ben je niet bevoegd.
Elektronische akte?
- Een elektronische notariële akte bestaat op dit moment nog niet.
- Binnenkort komt dat wel in het kader van de digitale BV per 1 januari 2024
(Kamerstukken II 20211-2022, 36085, nr. 3 (MvT).
o Er wordt dan een notariële akte gemaakt in een digitale omgeving en dat
wordt digitaal opgeslagen.
o Partijen moeten zich online identificeren en er wordt een digitale
handtekening gezet.
o Als de notaris identiteitsfraude vermoedt, mag hij dienst weigeren en mag hij
klanten alsnog op kantoor laten verschijnen om te onderzoeken of het
allemaal wel goed gaat.
- In voorgeschreven artikelen worden de belangrijkste aspecten van deze ontwikkeling
opgeschreven.
o Moet je bijvoorbeeld in Nederland zijn als je een digitale BV passeert? Ja dat
zou wel kunnen. Als je een volmacht gebruikt, maakt het niet meer uit.
- Er komt een nieuwe afdeling in de Wna (titel 5a).
- Dit geldt wel echt enkel via een digitale BV. Overige akten kunnen niet worden
opgesteld via de digitale omgeving.
Titel 5 Wet op het notarisambt
De titel handelt over ‘De akten, minuten, grossen en afschriften’ (art. 37 tot en met 53 Wna).
Artikel 37 lid 1 Wna
, Notariële akten kunnen zijn partij-akten of proces-verbaal-akten.
- Bijna alle akten zijn partij-akten. Een proces-verbaal-akte is bijvoorbeeld als je als
notaris bij een executie van een huis bent geweest, dan noteer je ook de hoogste
biedingen, etc.
- Naast deze twee akten kennen we ook nog notariële verklaringen. Dat is min of meer
wel een proces-verbaal-akte, maar niet helemaal en dat heeft te maken met de
bewijskracht. Je moet dan bijvoorbeeld denken aan de verklaring van erfrecht (art.
4:118 BW) en de registerverklaring als de notaris verklaart dat er verjaring heeft
opgetreden bij een stuk grond. Dat zijn geen akten van art. 37 Wna, maar het lijkt wel
op een proces-verbaal-akte.
Artikel 38 lid Wna
De notaris is verplicht de voor hem verleden akten in zijn protocol op te nemen. Dat geldt
ook voor verklaringen van erfrecht.
- Art. 1 lid 1 sub d Wna ‘minuut: het originele exemplaar van een notariële akte’.
- Art. 1 lid 1 sub f Wna ‘protocol’: minuten, notariële verklaringen, registers,
afschriften, repertoria en kaartsystemen die onder de notaris berusten’.
Lid 2 uitgezonderd zijn de akten van volmachtverlening waarin uitdrukkelijk is vermeld dat
zij aan volmachtgever wordt uitgegeven. Dan wordt het origineel weer teruggegeven en
houd je als notaris zelf een afschrift in jouw protocol. Normaal wordt het in de kluis van de
notaris bewaard, maar in dit geval dan dus een afschrift.
- Artikel 12 lid 2 Wna de notaris mag zijn protocol of een onderdeel daarvan niet uit
handen geven.
- Artikel 12 lid 3 Wna de notaris is verplicht zijn protocol op ordelijke wijze te
bewaren op een tegen brand en andere gevaren beveiligde plaats.
- Art. 160 lid 1 Rv de kracht van het schriftelijke bewijs is in de oorspronkelijke akte
gelegen.
o Daarom moet de notaris de minuut in zijn protocol bewaren. Dan kan
iedereen uiteindelijk bij de notaris of zijn opvolger terecht om de akte op te
vragen en kunnen er ook geen wijzigingen door de partijen op de akte worden
gezet.
Sinds 1842, invoering eerste Wna, is het protocol staatseigendom. Daarvoor vielen
protocollen in de erfenis van de notaris en dat verkregen erfgenamen dan. Nu gaat het
protocol over op een opvolger of het wordt toegevoegd aan een protocol van een al
bestaande.
Vormvoorschriften aan notariële akten
- Schriftelijk
- Art. 39 Wna verschenen personen en getuigen moeten de notaris bekend zijn.
- Art. 40 Wna persoonsgegevens, data, jaartallen, etc.
- Art. 41 Wna eisen aan tekstuele vormgeving van de akte.
o Lid 3 akte papierverordening, bijv. dat het papier minimaal 100 jaar
meegaat.
- Art. 42 Wna taal van de akte.
o Lid 2 wordt de akte in meerdere talen verleden, dan gebeurt dat na elkaar.
- Enkele bijzondere vormvoorschriften uit art. 20a en 46 Wna.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vanhemertjulia. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,39. Je zit daarna nergens aan vast.