DEEL I - BOUWSTENEN
HOOFDSTUK 2: OMSCHRIJVING
INLEIDING
Neuropsychologie: onderdeel van neurowetenschappen
neuroanatomie
○ neurofysiologie
○ neuropathologie
○ neurochirurgie
○ …
○ bestudeert de relatie tussen de hersenfunctie en het menselijk gedrag,
emotie en cognitie
○ centrale focus: de ontwikkeling van wetenschappelijke kennis over menselijk
gedrag, gebaseerd op het functioneren van het menselijk brein
○ zowel bij gezonde personen als personen met hersenletsel
Omschrijving van ‘neuropsychologie
○ onderzoeksobject: ontwikkelen van wetenschappelijke kennis over het
menselijk gedrag (= psychologie) op basis van het functioneren van het
menselijk brein (= neuro)
ONDERSCHEID GEMAAKT TUSSEN TWEE TAKEN
EXPERIMENTELE/COGNITIEVE KLINISCHE
NEUROPSYCHOLOGIE NEUROPSYCHOLOGIE
FOCUS: hoe worden cognitieve FOCUS: diagnostiek en rehabilitatie
functies of mentale processen zoals van de gevolgen van
aandacht, geheugen, taal… verlopen hersenbeschadiging
en aangestuurd door de activiteit
van de hersenen
TWEE NIVEAUS: DRIE STOORNISGROEPEN na
1. structureel: deelcomponenten hersenletsel:
van mentale processen 1. primaire neurologische
2. dynamisch/temporeel: hoe stoornissen
verlopen mentale processen in de 2. neuropsychologische
tijd stoornissen
3. psychologische stoornissen
Bepaalde mentale processen kunnen
parallel (gelijktijdig) of serieel (na
elkaar)verlopen en verschillen in
tijdsduur
VOORBEELD: experimentele of cognitieve neuropsychologie: TAAL
STRUCTUREEL DYNAMISCH/TEMPOREEL
VERSCHILLENDE MODULES: voorbeeld: gesproken woord begrijpen: serieel
● gesproken taal begrijpen proces
● geschreven taal begrijpen ● het ‘geluid’ dat opgevangen
● zelf spreken wordt herkennen als
● zelf schrijven spraakgeluiden
1
, ● in reeks spraakklanken woorden
herkennen
● betekenis van woorden kunnen
oproepen uit geheugen
● betekenis van woord in zin
KLINISCHE NEUROPSYCHOLOGIE
Drie stoornissen na hersenletsel
HOOFDSTUK 3: BEKNOPTE HISTORIEK
DE OUDHEID: HART - VERSUS HERSEN HYPOTHESE
Waar zit de motor van het denken, voelen, handelen?
HART HYPOTHESE ↔ HERSEN HYPOTHESE
EMPEDOCLES: het hart is de bron van PLATO, HIPPOCRATES & GALEN:
alle menselijke gedrag de hersenen zijn de zetel van ons
denken, voelen en handelen
ARISTOTELES: mentale processen ↳ bij het rechte eind, maar om
worden vanuit het hart gestuurd, het foutieve redenen
hart is warm en actief ↳ lichaamsdeel dichts bij de
hemel (woonplaats van goden)
Hoe controleren de hersenen ons denken, voelen, handelen?
LOKALISATIONISME ↔ HOLISME
lokalisatieleer
2
,specifieke cognitieve functies zijn functie zit verspreid over de hele
gelokaliseerd op één specifieke plaats cortex, brein werkt als 1 geheel
in de hersenen (frenologie) ↳ beschadiging: de intacte
↳ hersengebied dat samenhangt hersengebieden compenseren
met specifieke cognitieve functie voor eventuele aangetaste
beschadigd = functie uitvallen functies
↳ geen ander hersengebied met ↳ Flourens en Goltz
dezelfde functie die rol kan
overnemen
Nieuwe evidentie voor lokalisatie versus holisme?
BROCA: deed onderzoek op mensen ↔ WERNICKE: begrijpen van taal,
met een stoornis in het centrum van receptief, achteraan gelegen in de
broca hersenen
↳ patiënt Tan die niet meer kon ↳ patiënten die vloeiend konden
zeggen behalve Tan spreken, maar taal niet
↳ begreep gesproken taal wel nog begrepen
↳ autopsie: letsel in de linker ↳ letsel in linker temporale kwab
frontale kwal (area van Broca) ↳ hersengebied (area van
↳ linker hemisfeer: cruciale rol in Wernicke) die instaat voor taal
taalvermogens ↳ meerdere taalcentra die
↳ problemen met het produceren onderling met elkaar
van taal, het zelf praten verbonden zijn &
samenwerken om taal te
produceren
↳ taalstoornissen kunnen
ontstaan zonder dat een
taalcentrum beschadigd is
PENFIELD: onderzoek naar epilepsie, ↔ LASHLEY: deden onderzoek naar
herinneringen zitten op een specifieke de neurale basis van het
plaats in de hersenen, geheugen geheugen
moeten op een bepaalde plaats ↳ proefdieren moesten een
opgeslagen zijn bepaalde taak leren
↳ onderzochten effect van letsel
op de mogelijkheid om
geleerde gedrag te blijven
uitvoeren
↳ lokalisatie van letsel maakte
niet veel uit maar wel de
grootte
2de helft van 20ste eeuw: evenwicht tussen lokalisationisme en holisme
bepaalde hersengebieden genereren specifieke gedragscomponenten, maar elk
complex gedrag ontstaat uit de hersenen als 1 geheel
FRENOLOGIE
○ Gall en Spurzheim
○ bepaalde hersengebieden werden
gecorreleerd met specifieke aspecten
van het gedrag
○ tientallen afzonderlijke functies gelokaliseerd
op specifieke plaats in de cortex
○ Gall: hersenen gedragen zich als spieren
↳ de toegenomen grootte van een specifiek hersengebied weerspiegelde een
toegenomen functie van dat gebied
↳ holtes in schedel werden veroorzaakt door zwak ontwikkelde onderliggende
hersengebieden
3
, FLOURENS EN GOLTZ
○ experimenten waarbij ze letsels toebrachten in de hersenen van dieren
○ vervolgens effect op gedrag van dieren bestuderen
○ conclusie: het cerebrum functioneert globaal - geen sprake van lokalisatie
van bepaalde functies ter hoogte van de cortex
○ lokalisationisme en holisme hebben niet alle twee gelijk, zo gaan
samenwerken
ENKELE BASISPRINCIPES VAN DE WERKING VAN HET BREIN
○ ons brein, het informatieverwerkingssysteem, dient om onszelf en onze
omgeving te begrijpen
○ prikkels uit ons lichaam of omgeving bereiken onze hersenen via onze
zintuigen en worden via zenuwbanen overgebracht naar de hersenen
○ DOEL: gedrag aanpassen aan de eigen van ons lichaam of omgeving
○ ons brein interpreteert, verwerkt, vangen informatie op die binnenkomt in
de hersenen
○ ons brein gaat dit gaan verwerken en daarna ga die het gaan aansturen
○ informatieoverdracht start in neuron
○ informatie van neuron naar neuron: ontstaan van verbindingen =
synapschense
○ verbindingen gaan informatie gaan inhiberen (afzwakken) of versterkt
doorsturen (faciliteren)
HET PROCES VAN BEDRADEN… BREIN ARCHITECTUUR
○ eerste levensjaar: belangrijke periode voor de ontwikkeling van het brein
○ meeste neurale verbindingen tussen cellen ontwikkelen zich vooral na de
geboorte in de eerste levensjaren van de ervaringen die een kind opdoet
○ neuronen → zenden elektrische signalen om te communiceren
○ informatie tussen hersencellen kan uitgewisseld worden
SYNAPTOGENESIS: het maken van nieuwe verbindingen tussen hersencellen
○ verbindingen vormen circuits en worden fundament van het brein
○ verspreiden zich op een hoog tempo
○ versterkt door meervoudig gebruik
MYELINISATIE: proces: verbindingen die meer gebruikt worden, worden sterker
en permanent
↳ veel gebruikte verbindingen ontwikkelen meer witte stof (myeline)
↳ overdracht sneller en gemakkelijker
SYNAPTIC PRUNING: proces: verbindingen die minder gebruikt worden,
verdwijnen door een normaal proces
○ eerst gevormde, simpele circuits = fundament voor de meer complexe
circuits
○ herhaaldelijk gebruik zorgt ervoor dat circuits efficiënter worden en
verbinden sneller met andere gebieden in het brein
○ circuits ontstaan in specifieke regio's van het brein, maar verbinden
verschillende regio’s met elkaar
NEURONALE NETWERKEN: een netwerk van verbindingen die verschillende
hersenregio’s met elkaar verbindt - metafoor: wegennetwerk
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper danillineschaubroeck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.