Volledige, uitgebreide samenvatting van het vak Formulering en Bereiding van Geneesmiddelen deel 3 van professor Patrick Augustijns. 3e bachelor Farmaceutische wetenschappen KU Leuven. Samenvatting van de cursus en slides met eigen notities. Examen ging goed.
Hoofdstuk 13: Aerosolen
farmaceutische aerosolen
- bestaan uit oplossingen, suspensies of emulsies gemengd met een drijfgas
- mengsels bevinden zich meestal in een metalen container voorzien van ventiel
- bij indrukken van ventiel wordt geneesmiddel vrijgezet
- inhalatie-aerosolen, aerosolen voor vrijzetting gm thv nasale mucosa, thv mondholte
en voor topische gm-vrijzetting
- gebruik van aerosolen voor dermatologische toepassingen: minder irritatie in
vergelijking met zalven/crèmes
- aerosolen voor inhalatietherapie: lokaal effect (astma) of systemische toediening gm
voordelen van gebruik van inhalatie-aerosolen:
- snelle werking
- vermijden van first-pass effect
- vermijden van degradatie in het GI-stelsel
- lagere dosis zodat neveneffecten worden gereduceerd
- dosisaanpassingen mogelijk
- gemakkelijk in gebruik
- het gm kent een verbeterde stabiliteit (lucht/vocht) bv epinefrine
- geen contaminatie vh product; steriliteit blijft gegarandeerd gedurende de
gebruiksperiode
13.1 Structuur en fysiologie van de luchtwegen
met betrekking tot pulmonale gm-toediening wordt respiratoire tractus ingedeeld in:
- nasopharyngale regio
- tracheo-bronchiale regio
- alveolaire regio
basisstructuur tracheo-bronchiale regio: symmetrische serie van dichotome vertakkingen
→ resulteert in sterke verhoging van de oppervlakte voor absorptie
pulmonale epithelia: grote diversiteit van cellen, afhankelijk van de regio
mucus is niet aanwezig in de alveoli
visco-elastische laag mucus in de tracheo-bronchiale regio
13.2 Fysicochemische factoren die de deeltjesafzetting in de long beïnvloeden
deeltjesgrootte is belangrijkste factor die de afzetting in de longen zal bepalen
- te grote deeltjes (>5µm) of deeltjes met te hoge snelheid zijn niet in staat om
wijzigingen in de richting vd luchtstroom te volgen
→ slaan in in de keelholte of bovenste luchtwegen en worden dan
verwijderd
- te kleine deeltjes knn uitgeademd worden vooraleer afzetting gebeurt
- diameter van 2-3 µm wordt als optimaal vooropgesteld
13.3 De drijfkracht
de druk van een aerosol is een kritische factor voor de vrijzetting vh gm
13.3.1 Vloeibare gas-aerosolen
1
, - vloeibare gassen worden meestal gebruikt als drijfgas aangezien ze een gas vormen
bij kamertemperatuur en atmosferische druk
- door verlaging vd temperatuur (< kookpunt) of door verhogen vd druk worden ze
vloeibaar
- in afgesloten container: scheiding in een vloeistof- en een gasfase
- overgang naar gasfase: druk gecreëerd tot er zich evenwicht instelt (dampspanning)
- gecreëerde druk is karakteristiek voor elk drijfgas bij een specifieke temperatuur
- druk is onafhankelijk vd hoeveelheid in de vloeibare fase
- de flacon moet zodanig gehouden worden dat de vloeibare fase in contact staat met
de uitgang
- na indrukken van het ventiel wordt de vloeibare fase vrijgezet
- kookpunt drijfgas < kamertemperatuur → onmiddellijk omgezet in gasfase
- bij indrukken treedt er een tijdelijke drukdaling op (maar direct opnieuw evenwicht)
er kan een onderscheid gemaakt worden tussen twee-fasensysteem en drie-fasensysteem
A. Twee-fasensysteem
- bestaat uit een oplossing of een suspensie vh actieve bestanddel in vloeibare
drijfgas
- afhankelijk vd aard vh drijfgas, de hoeveelheid drijfgas en het ventiel wordt er
ofwel een fijne mist of een vochtige spray bekomen
- wordt gebruikt voor farmaceutische aerosolen, voor inhalatie of nasale
applicatie
- freonen (CCl3F, CCl2F2, CClF2CClF2) w veel gebruikt voor inhalatietherapie
- fluorhoudende gechloreerde KWS worden niet meer toegelaten als drijfgas in
normale aerosolen (aantasting ozonlaag)
→ wel bij inhalatie-aerosolen want geen geschikte alternatieven
- overgeschakeld naar hydrofluoroalkanen (HFA)
→ geen aantasting ozonlaag
→ HFA227 en HFA134a meest gebruikt
→ oplossend vermogen is echter beperkt
- HFAs hebben andere oplossingseigenschappen dan de CFKs
→ eenvoudige vervanging van drijfgassen niet mogelijk
- mistspray: 2-20% actieve bestanddelen en 80-98% drijfgas
- oppervlakte-bedekkende spray: drijfgassen met lager kookpunt en
percentage drijfgas is ook kleiner (25-80%)
B. Drie-fasensysteem
- vloeibare component die niet mengbaar is met de vloeibare fase vh drijfgas
- twee-lagensysteem en schuimsysteem
Twee-lagensysteem
dit systeem bestaat uit 3 fasen
2
, 1) vloeibare fase van het drijfgas
2) gasfase van het drijfgas
3) waterige oplossing (water-alcoholmengsels zijn mengbaar met de vloeibare
fase vh drijfgas)
- afhankelijk vd densiteit vh drijfgas zal dit zich onder (CFK) of boven (KW) de
waterige fase bevinden
- uitgang moet in contact staan met de waterige fase
- het is mogelijk dat de vloeibare fase vh drijfgas fysisch gescheiden
is vd waterige fase → gasfase vh drijfgas en het product komen in
mengkamer terecht via gescheiden kanalen
→ drijfgas komt in mengkamer aan vrij hoge snelheid en zal product
meetrekken zodat uniforme mist/spray gevormd wordt
- voordeel water-gebaseerde aerosolen: geen koeleffect
Schuimsysteem
- slechts 6-10% drijfgas aanwezig
- vloeibare fase vh drijfgas wordt geëmulgeerd met de gm-oplossing
- aanwezigheid van detergenten bevordert de vorming ve emulsie
- juist voor gebruik wordt er geschud
- indrukken ventiel: emulsie naar buiten gedreven → vloeibare vorm
vh drijfgas verdampt
- indien drijfgas in inwendige fase aanwezig is w de emulsie omgezet in schuim
13.3.2 Gecomprimeerde gas-aerosolen
owv milieuredenen: meer en meer gebruik gemaakt van gecomprimeerde gassen als drijfgas
- lucht
- stikstof
- stikstofoxide
- koolstofdioxide
expansie vh gecomprimeerde gas bij indrukken vh ventiel = drijvende kracht voor vrijzetting
→ bij gebruik zal druk in de container geleidelijk aan afnemen
→ aerosolen w gebruikt voor halfvaste stoffen, schuim of spray
Halfvaste stoffen
- gas meestal niet mengbaar en niet-oplosbaar met concentraat → product
wordt in oorspronkelijke vorm vrijgezet
- initiële druk is veel hoger dan bij de vloeibare gas-aerosolen
- na wegvallen vd druk zal er steeds een residuele hoeveelheid in de container
achterblijven (afhankelijk vd viscositeit)
Schuimen
- gebruik van oplosbare gassen (CO2) in een emulsie: na vrijzetting zal het gas
verdampen en de emulsie omvormen in een schuim
Spray
- vergelijkbaar met sprays waarbij gebruik gemaakt wordt ve vloeibaar gas
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lieketh87. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
