samenvatting van het boek 'psychologie een inleiding'. de hoofdstukken uit het boek die in de samenvatting voorkomen zijn; hoofdstuk 3, 7, 8, 11 en 12. deze samenvatting gaat met name over verslaving, drugs en verschillende verschijnselen die bij verslaving horen.
Welke ontwikkelingen vinden plaats tijdens de adolescentie?
Adolescentie: in industriële landen; ontwikkelingsperiode die begint met de puberteit en
(minder duidelijk) eindigt bij aanvang van de volwassenheid.
Puberteit: seksuele rijpheid.
Variaties tussen verschillende culturen maken het moeilijker om het einde van de
adolescentie duidelijk af te bakenen. Hoewel de lichamelijke veranderingen die in die fase
plaatsvinden universeel zijn, is de sociale en psychologische dimensie van de adolescentie
erg afhankelijk van de culturele context.
De meeste niet-industriële samenlevingen kennen geen fase van adolescentie zoals wij die
kennen. In deze samenlevingen ondergaan kinderen na hun kindertijd een overgangsritueel.
Overgangsritueel: sociaal ritueel dat de overgang tussen twee ontwikkelingsstadia markeert,
vooral die tussen de kindertijd en de volwassenheid.
Deze overgangsrituelen vinden meestal plaats rond het begin van de puberteit en fungeren
als openbare erkenning dat het individu geen kind meer is en als volwassene moet worden
behandeld.
Onze westerse cultuur kent weinig overgangsrituelen, waardoor kinderen niet weten
wanneer hun nieuwe status als adolescent precies ingaat, en adolescenten niet weten
wanneer ze zich jonge volwassenen mogen noemen. Een subtiel overgangsritueel dat we wel
kennen is het bereiken van de leeftijd waarop je een scooter of brommer mag berijden.
Lichamelijke rijping tijdens de adolescentie
Tijdens de puberteit veranderd het lichaam van jongens en meisjes. Je lichaam wordt
volwassen. Veel zijn onzeker over hun lichaamsbeeld. Tijdens de adolescentie moeten zij hun
lichaam leren accepteren.
Seksualiteit tijdens de adolescentie
De lichamelijke rijpheid gaat gepaard met een nieuw bewustzijn van de eigen seksuele
gevoelens en impulsen.
Seksuele oriëntatie: de richting van iemands seksuele belangstelling (voor mensen van het
andere geslacht, hetzelfde geslacht of beide geslachten).
De seksuele oriëntatie begint ook tijdens de puberteit duidelijk te worden, waarbij het
grootste deel van de pubers een overwegend heteroseksuele oriëntatie heeft.
Uit onderzoek blijkt dat meisjes over het algemeen meer negatieve en minder positieve
gevoelens hebben over seks. Meisjes zeggen bijvoorbeeld vaker dan jongens dat ze zich
schamen over hun seksuele gevoelens.
Hoewel de meeste hun seksuele identiteit al weten, accepteren de meeste hun seksuele
identiteit pas tussen hun vijfentwintigste en dertigste levensjaar.
Cognitieve ontwikkeling tijdens de adolescentie
Veranderingsprocessen die in de baarmoeder zijn begonnen, blijven in de hersenen van de
puber doorgaan. Terwijl de neurale verbindingen zich tijdens de vroege kindertijd het snelst
ontwikkelen, ontwikkelen de frontale kwabben van de hersenen zich gedurende de gehele
adolescentie tot in de jonge volwassenheid.
Frontaalkwabben zijn betrokken bij sociale en emotionele gedragingen, net al bij rationeel
denken en oordelen. In de volwassenheid wordt informatie verwerkt door de rationelere
,frontaalkwab, maar in de puberteit zijn deze kwabben nog niet volledig ontwikkeld en wordt
meer informatie via de amygdala verwerkt. Daardoor zullen reacties van pubers emotioneler
zijn. De amygdala van een tiener verstuurt impulsen die zijn of haar onrijpe frontale cortex
nog niet kan verwerken. Dit fenomeen biedt, samen met een toename van de concentratie
oestrogeen en testosteron, een verklaring voor het feit dat tieners vaak sensatiezoekend en
risicovol gedrag vertonen. Dit gedrag kan noodzakelijk zijn om hun instaat te stellen hun
omgeving te kunnen verkennen en daarin te experimenteren. Met andere woorden,
misschien creëert het een biologische basis voor de moed die nodig is om op eigen benen te
staan. Verder kan de verhoogde emotionele reactiviteit helpen bij het waarnemen van
bedreigingen, zodat de tiener zich sneller bewust is van de gevaren die gepaard gaan met de
nieuwe activiteiten en zo dus de kans op succes en overleving vergroten.
Aan het begin van de puberteit wordt in dit synaptisch snoeiproces (Synaptic pruning) een
begin gemaakt met het kortwieken van hersendelen die niet adequaat gestimuleerd zijn.
Tijdens dit proces wordt het brein van de puber geleidelijk steeds minder goed in het leren
van compleet nieuwe dingen, omdat de capaciteit voor de vorming van neurale verbindingen
afneemt. Het positieve is dat andere regio’s van de hersenen zich nu beter ontwikkelen; als
bestaande verbindingen gebruikt blijven worden, krijgen de neuronen meer myeline en gaan
daardoor sneller functioneren. Een minpunt is weer dat de plasticiteit afneemt en dat
problematische gedragspatronen of eigenschappen die zich hebben ontwikkeld, resistenter
worden tegen veranderingen of interventie. Als het snoeiproces uit de hand loopt, kunnen
bovendien belangrijke verbindingen verloren gaan.
In de adolescentie zijn gedragspatronen die zich in eerder jaren hebben ontwikkeld, dus
aanzienlijk sterker geworden. Deze leeftijdscategorie biedt misschien wel de laatste
vruchtbare mogelijkheid om in te grijpen in sterke persoonlijkheidstrekken.
De laatste fase volgens Piaget; de formeel-operationele fase
Formeel-operationele fase: laatste fase uit Piagets theorie, waarin abstract denken
ontwikkeld wordt.
De adolescentie gaat gepaard met Piagets laatste fase van de cognitieve groei; deze bestaat
uit het vermogen tot abstract en complex denken. Hierbij kan het individu problemen
overdenken. Tieners ontwikkelen ook het vermogen om te gaan met abstracte en ontastbare
problemen zoals eerlijkheid, liefde en de zin van het bestaan. In wezen leren ze om te gaan
met hypothetische problemen, waarbij ze niet langer de concrete basis van de vorige fase
nodig hebben.
Morele ontwikkeling
Kohlbergs theorie over morele ontwikkeling:
De bekendste psychologische benadering van morele ontwikkeling komt van Lawrence
Kohlberg, die zijn theorie baseerde op Piagets opvattingen over cognitieve ontwikkeling. Per
slot van rekening is volgens Kohlberg moreel denken niet meer dan een bijzondere vorm van
cognitie. Kohlberg was niet het meest geïnteresseerd in de beslissingen die mensen nemen
als ze voor een moreel probleem staan, maar meer in de gedachteprocessen die ze
doormaken tijdens het beslissingsproces.
, Kohlbergs fases van moreel redeneren
Niveaus en fases Redenen voor moreel gedrag
1. pre conventionele moraliteit
Fase 1: egocentrisch genot/pijn/profijt Pijn vermijden of niet betrapt willen worden
Fase 2: kosten/baten-afweging; wederkerigheid Het ontvangen van beloningen of wederzijdse
voordelen
2. conventionele moraliteit
Fase 3: het brave kind –moraal Acceptatie winnen, afkeuring vermijden
Fase 4: orde- en wetshandhaving- moraal Regels volgen, strafmaatregelen vermijden
3. pos conventionele moraliteit
Fase 5: sociaal-contract-moraal Het welzijn van de maatschappij bevorderen
Fase 6: ethische-principes-moraal Rechtvaardigheid bereiken, in overeenstemming
met je principes handelen, zelfveroordeling
vermijden
Sociale en emotionele ontwikkeling tijdens de adolescentie
Naarmate tieners hun eigen identiteit ontwikkelen, verschuift het relatieve belang van
anderen die zich in hun invloedssfeer bevinden. De gezinsbanden worden losser naarmate de
tiener meer tijd buitenshuis doorbrengt.
In onze westerse samenleving maakt de jongere tijdens de adolescentie kennis met nieuwe
waarden, hij krijgt meer bewegingsvrijheid van zijn ouders en ervaart een sterke behoefte
aan acceptatie door zijn leeftijdsgenoten. Het blijkt dat adolescenten meer dan vier keer
zoveel tijd besteden aan gesprekken met leeftijdsgenoten dan aan contact met volwassenen.
In contacten met leeftijdsgenoten verfijnt de adolescent zijn sociale vaardigheden en
experimenteert hij met verschillende sociale rollen. Geleidelijk definieert hij zijn sociale
identiteit, oftewel het soort mens dat hij is en wil zijn en het soort relaties dat hij wil
aangaan.
Psychosociale ontwikkeling tijdens de adolescentie
Erik Erikson wees op het ontstaan van een onafhankelijk zelf tijdens de adolescentie en
beschouwde dit als het essentiële dilemma van de adolescentie. Erikson benadrukte dat deze
zoektocht naar de identiteit kan worden geremd door de verwarring die ontstaat door het
spelen van vele verschillende rollen. Je sociale wereld breidt zich steeds verder uit en in elke
kring waarin je verkeert, speel je een andere rol. En juist in deze wirwar van rollen moet je
uitzoeken wie je werkelijk bent. Daarom noemde hij deze fase identiteit tegenover
rolverwarring. Tijdens het oplossen van deze identiteitscrisis ontwikkel je als het goed is een
goed zelfbeeld.
Identity achievement: individu heeft zich Identity moratorium: idividu onderzoekt
verbonden aan een specifieke identiteit na actief opties voordat hij zich verbindt aan
een uitgebreide verkenning. een identiteit.
Identity foreclosure: individu heeft zich Identity diffusion: identiteit nog niet
verbonden aan een identiteit op basis van ontwikkeld, wordt gekenmerkt door een
conformisme aan waarden van anderen, gebrek aan interesse in zulke zaken, of
zonder zelf opties te hebben onderzocht. besluiteloosheid.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper RoosHeeringa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
