Aardrijkskunde Samenvatting van het HELE boek: Systeem Aarde (De Geo, Havo 3/4/5)
10 keer bekeken 1 keer verkocht
Vak
Aardrijkskunde
Niveau
HAVO
Boek
De Geo Aarde, systeem aarde Havo SE CE Werkboek
Samenvatting van het HELE boek van De Geo, Systeem aarde.
Hoofdstuk 1 t/m 4: Ons eiland in de ruimte, Afbraak en opbouw van het landschap, Klimaat en Landzones, Natuurgeweld in de VS (Verenigde Staten).
Erg handig om te gebruiken voor het examen, of een andere toets/proefwerk!
Havo 5, domein C, De Geo Systeem Aarde H1 t/m H3 samenvatting
Aardrijkskunde samenvatting hoofdstuk 1 globalisering havo 5
aardrijkskunde samenvatting hoofdstuk 2 havo 5: platentektoniek
Alles voor dit studieboek (20)
Geschreven voor
Middelbare school
HAVO
Aardrijkskunde
5
Alle documenten voor dit vak (1575)
Verkoper
Volgen
ddbotr
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 1: Ons eiland in de ruimte
Par 1: planeet aarde
Zonnestelsel in de melkweg: 8 planeten:
- 4 binnenplaneten: Mercurius, Mars, Venus, Aarde (gesteente)
- 4 buitenplaneten: Jupiter, Saturnus, Uranus, Neptunus (gas)
Geologische tijdschaal:
- Relatief: volgorde tijdperk d.m.v. fossielen
- Absoluut: 4,6 miljard jaar oud d.m.v. radioactief verval van gesteente
Aarde:
- Kern: Nikkel, ijzer - binnen: vast door de hoge druk/buiten: vloeibaar, lagere druk
- Mantel: ijzer, Magnesium - binnen: vast / buiten: taai-vloeibaar
- Korst: ijzer, Zuurstof, Natrium, Calcium, Aluminium
Zuurstofrijke deel korst + zuurstofarm buitenmantel= Lithosfeer >
onderverdeeld in Oceanische & Continentale korst (platen)
Continentale: Graniet (2,8), dikker, maar lichter & ligt hoger
Oceanisch: basalt (3,0)
Onder Litho = Asthenosfeer: minder hard, vloeibare laag > platen van
lithosfeer drijven hierop
Par 2: drijvende continenten
Catastrofetheorie: Geologen gingen ervan uit dat de ingrijpende veranderen aan het
aardoppervlak plotseling + op rampzalige wijze tot stand kwam
Actualiteitsbeginsel: ¨het heden is de sleutel tot het verleden¨¨
Theorie van de continental drift: alle continenten waren ooit één supercontinent: Pangea
- Oceaanbodem: ravijnen, greppels, spleten, bergketens, toppen
- Oceanische plaat groeit vanuit het midden + oceaan wordt breder
- Ijzer richt naar Noord-Zuidpool > stollend lava wordt vastgesteld (kompas)
- Aardmagnetisme: niet altijd in dezelfde richting gehad
Oceaan beweegt + duwt continenten uit elkaar (Oceanische korst beweegt
horizontaal
Par 3: beweging van platen
Lithosfeer: 7 grote platen + meerdere kleine platen
- Asthenosfeer beweegt door inwendige warmte (convectiestromen) van de aarde
Aarde: ontstaan uit wolk van kosmische stofjes > bol werd heet: korst koelt af
> binnen = heet
Convectiestroom: magma koelt af, zakt naar beneden, hete magma omhoog >
platen bewegen
- Platentektoniek: processen waarbij platen ontstaan/bewegen/verdwijnen
Divergentie: van elkaar af > Oceanische platen
- Ontstaan Mid-Oceanische rug (onderzeese bergketens) + rustig vulkanisme
- Continentale platen scheuren > vulkaan
Transform: langs elkaar > Lithosfeer niet opgebouwd/afgebroken
Door op/afschuiving: Horsten (hoge) – slenken (lage) +
breukgebergten
Convergentie (naar elkaar toe)
- Oceanisch – Continentaal: subductie: Oc onder Con: trog, berg, vulkanisme
- Oceanisch – Oceanisch: oudste onder > diepzeetrog met vulkanisme eilandboog
- Continentaal – Continentaal: zelfde massa > kreukelzone + gebergten (plooiings)
Continentale plaat ouder worden dan Oceanische > duiken niet weg
, Par 4: De aarde brandt & beeft
- Eruptie = vulkaanuitbarsting > magma komt naar buiten
- Magmahaard (herkomstgebied) > hoe groter, hoe langer de uitbarsting
- Lava: magma aan aardoppervlak > koelt af tot vulkanisch gesteente
Vulkanen komen het meest voor bij de randen van de platen
- Hotspot: top gesmolten mantelpluim > boven ontstaan vulkaan meedrijft met platen
Schildvulkaan: licht gebogen, vloeibaar magma, breed, flauwe helling, effusief
Stratovulkaan: meest dodelijk, taai/vloeibaar lava + as, explosief,
basalt/graniet = magma
Caldeira: groot, komvorming, dak magmakamer stort in > ontstaat kratermeer
- Aardbeving: beweging lithosfeer zorgt voor spanning tussen platen: hypo >
epicentrum
- Tsunami: hoge golven door een aardbeving in de Oceanische korst: schokgolf bij kust
> samengedrukt: snel opkomende vloed met gewelddadige kracht ontstaan
Hoofdstuk 2: Afbraak en opbouw van het landschap
Par 1: Systeem aarde
Aarde is opgebouwd uit 4 sferen: een wisselwerking tussen de 4 sferen, beïnvloeden elkaar
- Atmosfeer: lucht
- Hydrosfeer: water
- Biosfeer: leven
- Lithosfeer: gesteente (vast)
2 belangrijke kringlopen:
- Gesteentekringloop: gesteende door Geologische processen telkens gevormd &
afgebroken
- Hydrologische kringloop: oneindige cyclus: neerslag, verdamping, condensatie,
transport + water >>> verplaatsing + verweringsmateriaal
Oceaan: verdampt > komt in de atmosfeer > door wind hoger in de dampkring
> condensatie door afkoeling > in oceaan/door wind op land
Evaporatie: verdamping vloeistof/gas
Evapotranspiratie: evaporatie + transpiratie van vegetatie: beweging water
naar atmosfeer
Gesteentes:
- Sediment: afzetting materiaal aangevoerd door water, wind, ijs > kalk/zandsteen
- Stollingsgesteente: afkoeling van magma
- Metamorfe: stollings/sedimentgesteenten veranderen door verhoogde
temperatuur/druk > marmer/leisteen
Par 2: Exogene processen aan aardoppervlak
Verwering: uiteenvallen gesteente onder invloed van weer + planten
- Mechanische: gesteente valt uiteen, zonder scheikundige samenstelling veranderd
- Chemische: gesteente valt uiteen, met een verandering in de scheikundige
samenstelling
Factoren die hier invloed op hebben:
- Klimaat, Aarde van moedergesteente, Aanwezigheid van een dekkende laag, Tijd
Gevolg: verweringsmateriaal glijdt door zwaartekracht naar beneden > massabewegingen
Factoren die hier invloed op hebben: steilheid van helling, aarde materiaal, mate materiaal
verzadigd met water
- Aardverschuiving: verplaatsing van aarde door: trilling of verzadigd raken met water
- Puinhelling: losgevallen verweringsmateriaal
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ddbotr. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
