Handels- en
economisch recht
1. Algemene regelen
Inleiding
Handelsrecht
~ Commerciële verrichtingen
~ Doel : soepeler en efficiënter handelsverkeer
~ Hoofdelijkheid (handelsrecht) schuldsplitsing (burgerlijk recht)
Economisch recht
~ Regelen van publiek- en privaatrecht
~ Organisatie economische activiteit (elke activiteit die bestaat uit het verhandelen
van goederen)
~ Ordening vs. Sturing (ordening: evenwicht tussen rechtmatig geachte belangen &
sturing: economische doeleinden van conjuncturele of structurele aard)
Financieel recht
~ i.v.m. financiële diensten (rekeningen/betalingen en kredietrecht)
Vennootschapsrecht
~ Uitoefening van een activiteit in de vorm van een vennootschap
~ Soorten vennootschappen, oprichting, bestuur, …
Bronnen van ondernemingsrecht
B RO N N E N
Wetboek van koophandel
Wetboek van economisch recht
MAAR niet de enigste bron ivm het economisch recht :
Internationale rechtsbronnen
Vb. Bij online aankopen (volg de regels van dat land), maar wel
bescherming van de consument. Dit is ook weer relatief, want deze is er
enkel indien duidelijk dat de website gericht is op internationaal publiek.
(meerder talen op website, .com, weergaven in verscheidene munten, …) +
Bescherming onderneming indien deze vestiging heeft in Europa.
Specifieke wetgeving
Decreten en ordonnanties
Gebruiken (vb. Hoofdelijkheid)
Wetboek vennootschappen
Financieel recht
A LG E M E N E B EG I N S E L E N IN H E T O N D E R N E M I N G S R EC H T
Boek II WER
, ~ Vrijheid van onderneming
o Vrije keuze activiteit
MAAR : men moet aan voorwaarden voldoen, ook illegale activiteiten (vb.
Drugs) zijn niet toegestaan. (conformiteit met dwingend recht)
o Geen willekeurige inperkingen door de uitvoerende macht
Vb. Waregem laat alle cafés om 22u sluiten wegens geluidsoverlast in 2
straten afgekeurd door Raad van State, want straf is niet in proportie met
het na te streven doel.
~ Loyaliteit van economische transacties (niet zwart maken concurrent)
Grondwettelijk gelijkheidsbeginsel
Voorwaarden ongelijke behandeling bij gelijke situaties :
o Kunnen verantwoorden (niet willekeurig)
o Ongelijkheid moet in verhouding zijn met na te streven doel
Handelsrecht
DAD E N VA N KO O P H AN D E L
Objectieve daden van koophandel (dan ben je handelaar)
~ Distributieactiviteit :
Aankoop, huren, verhuren, …
Immaterieel (bv. software) of materieel
Roerend of onroerend
Uitzondering : vrije beroepen (streven zogezegd geen winst na)
Vb. Onderscheid tussen apotheker die alleen geneesmiddelen verkoopt of
geneesmiddelen en andere dingen (zonnebrillen etc..)
~ Productieactiviteit:
Industriële onderneming
Ambachtelijke activiteiten met levering van koopwaar (vb. Kapper die je
haar wast met shampoo)
Uitzonderingen: Extractiebedrijven & landbouwbedrijven die geen
verwerking toepassing op hun producten
~ Dienstverlenende bedrijvigheid :
Agentschappen, leveringsonderneming, openbare schouwspelen, banken, ….
~ Intermediërende activiteit
~ Handelingen gesteld door niet handelaar
Subjectieve daden van koophandel (ontstaan louter omdat je een handelaar bent
HANDELAAR
Voorwaarden : Winstmotief & beroepsactiviteit ( daden van koophandel met repepitiviteit)
Examenvraag: een bepaalde handeling wordt gesteld is de persoon een handelaar? (oplossen mbv het
wetboek)
HANDELSZAAK
Een onlichamelijk roerend goed beschouwd dat onroerende goederen kan bevatten.
H A N D E L SV E N N O OTS C H A P
, Verscheidene vormen, zelf kiezen welke het beste bij de activiteit en grootte van de
onderneming/ handelaar past
Voldoen aan voorwaarden
Economisch recht
O N D E RN E M I N G
Natuurlijke of rechtspersoon
Duurzame wijze economisch doel nastreven (winstmaximalisatie is niet noodzakelijk)
Mededingingsrecht (vb. Ziektefonds maakt reclame “van algemeen belang” maar
consument is nog steeds zwakke partij, dus het is een onderneming)
Examenvraag: wanneer is een ziektefonds een onderneming? Als aan het
mededingingsrecht wordt voldaan.
Quid vrije beroepen
MAAR als men kijkt naar de bescherming van de consument (boek 6), behalve bij
typerende resultaten dan kijkt men naar boek 14.
Vb. Advocaat die rechter is, dokter die een operatie doet, …
Regelen die specifiek gelden voor handelaars
STAT U U T H A N D E L A A R : G E VO LG E N
Toepassing faillissement
Hoofdelijkheid vs schuldsplitsing
Bekendmaken huwelijk (zeer recent afgeschaft) schuldeiser kon beroep doen op het
gemeenschappelijk vermogen, dus men raadt aan om te trouwen met een gescheiden
stelsel van goederen.
Verplicht gebruik van giraal geld
~ Moet een rekening hebben bij KBO
~ Als men zijn rekeningnummer niet neerschrijft op de factuur, moet de cliënt geen
nalatigheidsinterest betalen.
~ Verplicht ontvangst girale betalingen tussen handelaars (10000 BF = € 247,...)
Soepeler bewijsregels
~ Verschillend van het burgerlijk recht (wilsovereenstemming = een contract, tenzij
hoger dan 375 euro dan moeten beide partijen een schriftelijke versie
bevatten)
~ Bewijsvrijheid (keuze van de rechter): de rechter overweegt alles, maar kiest zelf
welk bewijsmateriaal belangrijk is.
~ “gemengde handelingen”
~ bewijsovereenkomsten
beperkingen ten aanzien van consumenten (handelaar en consument
mogen overeenkomst maken, maar er mag geen bewijs ontnomen
worden aan de consument)
men kiest contractueel wat bewijs kan zijn (bv. Emails,…)
Bijzondere bewijsmiddelen
~ Boekhouding:
Openlegging: men opent een klein deel van de boekhouding (van
toepassing bij transacties)
, Overlegging: opening hele boekhouding (van toepassing als het over het
hele vermogen gaat, zeer zeldzaam)
Alles dag aan dag registreren
Factuur
~ Bewijswaarde tegen de leverancier
Moet niet per se ondertekent zijn door tegenpartij
~ Bewijswaarde tegen de geadresseerde
Uitdrukkelijke aanvaarding
Stille aanvaarding (bij afwezigheid van protest) enkel bij minder dan
375 euro bij een consument, altijd geldig tussen 2 handelaars.
Examenvraag: waarop kan een handelaar zich beroepen om iets te bewijzen? Handelaar vs.
Consument, is de factuur aanvaard?, is het voor een aankoop of iets anders?
Bijzondere regelen voor ondernemingen
V E RP L I C H T I N G B I J B EG IN H A N D E L SAC T I V I T E I T
Algemene verplichtingen
~ Grondvoorwaarden (handelsbekwaam, …)
~ KBO
~ Fiscaal en sociaal
~ Vestigingswetgeving
~ boekhouding
Specifieke verplichtingen bij de aanvang van een welbepaalde activiteit
K RU I S P U N T BA N K DER ONDERNEMINGEN
Verplichte inschrijving
~ Voorafgaand aan aanvang activiteit (ook melden indien men een nieuwe
vestigingen opent of als men een extra/andere activiteit gaat verrichten)
~ Ondernemingen
~ Buitenlandse ondernemingen (indien men hier een vestiging opent)
Uniek ondernemingsnummer
Ondernemingsloketten
Vermoeden “handelaar”
Wijzigingen (binnen de maand melden bij wijziging ivm leider, vestiging, … )
Doorhalingen
Ex Officio
L A AT T I J D I G E B E TA L I N G FAC T U U R
Gemeenrechtelijk regime
∆ Schuldenaar is enkel nalatigheidsschulden verschuldigd aan wettelijk interest pas te
betalen na een ingebrekestelling.
∆ Niet contente schuldeiser : forfaitaire schadevergoeding, moet wel in het contract staan,
bv. 7% en is te betalen vanaf de vervaldatum
∆ Contractuele afwijking mogelijk :
Beperkingen : > reductie forfaitaire schadevergoeding
> nietigheid : onderneming moet enkel vordering betalen
Hof van beroep
