Samenvatting
Inleiding in de Psychologische Dienstverlening - volledige samenvatting
- Vak
- (V5G526)
- Instelling
- Katholieke Hogeschool VIVES (VIVES)
Samenvatting van online cursus + ppt's
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 74 pagina's
Voorbeeld 4 van de 74 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
INLEIDINGINLEIDING VAN DE INL EIDING
Psychologische stromingen = verschillende visies op de mens en de psychologie, zijn grillig en
veranderlijk/dynamisch worden aangepast met nieuwe inzichten en methodes
- Biologie & evolutie
- Gedrag & cognitie
- Context & omgeving
- Ervaring & ontmoeting
- Onbewuste & ontwikkeling
Substroming = vertakkingen van een hoofdstroming
Metafoor van het zoeklicht = het licht helpt je te focussen en bepaalde zaken duidelijker te zien maar tegelijk
maakt het je blind voor alles wat niet in de straal van het zoeklicht zit (te vergelijken met ‘bril waardoor we
kijken’ een kijk is niet dé kijk)
Zelfbewustzijn = de beleving van de eigen identiteit, dus van wie wij zijn en wat wij doen, denken, voelen of
hebben meegemaakt
ZELFBEWUSTZIJN EN WAARNEMING
Volgens [Anil Seth] ervaren we de werkelijkheid als:
- een gecontroleerde hallucinatie
- voortdurende voorspellingen en interpretaties, gemaakt door ons brein, wat de omgeving voor onszelf
kan betekenen (= raadmachine)
gebaseerd op waarnemingen van buitenaf en binnenin
We lopen vooruit op onze waarneming
Een machine kan wel intelligent zijn maar niet zelfbewust, want het heeft geen lichaam
Ons ZBWZ is dus een complexe wisselwerking tussen waarnemen en denken van lichaam en omgeving. We
vormen ons een beeld van ons lichaam in relatie tot onze omgeving, en dit lichaamsbeeld vormt de basis van
ons zelfbewustzijn.
Relatie van mens tot zijn omgeving volgens [J.A. Deelder]: “de omgeving v/d mens is de medemens”
Hoe we onszelf kunnen begrijpen hangt af van onze relatie tot de ander, in de ruimste zin van het woord. De
ander als omgeving, de ander als lichaam, als persoon, als psyche.
WAARHEID, WETEN, TAAL
Mensen proberen werkelijkheidservaring niet alleen uit te drukken maar ook te doorgronden en bemeesteren,
waarvoor ze opzoek gaan naar eigenschappen die de ware aard der dingen ontrafelen dit wordt
wetenschap genoemd. Men probeert uitspraken te doen die de wereld voorspelbaarder en
beheersbaarder maakt. Dit weten gaan we verzamelen en bundelen tot kennis.
ONDERSCHEID WETEN, WAARHEID EN GELOOF
Epistemologie stelt zich de vraag: “Hoe weten we dat wat we weten?“
Beweringen gebaseerd op waarnemen, weten, geloven zijn niet noodzakelijk waarheid want:
- (eigen) waarneming is onbetrouwbaar Limieten v/d
- (ervaring van) de ander is niet rechtstreeks toegankelijk menselijke kennis
We kunnen de waarheid dus enkel bij benadering kennen
,Epistemologie stelt dat we géén rechtstreekse toegang tot dé waarheid hebben.
Bij gebrek aan directe en betrouwbare waarnemingen maken we gebruik van voorstellingen. Mensen drukken
hun ervaringen uit in één of andere taal. Wetenschappers proberen die taal in modellen te gieten die toelaten
betrouwbare voorspellingen te maken
Hoe we de werkelijkheid weergeven en uitdrukken is dus bepalend voor wat we als "weten" kunnen vastleggen
en valt niet geheel samen met "waarheid".
We handelen en beleven echter niet alleen vanuit "kennis" en "weten". Mensen begrijpen en handelen ook
vanuit overtuigingen. Eerdere ervaringen, herinneringen, opvoeding, wat we bij anderen opmerken, dingen die
we positief vinden, fijn aanvoelen, ons plezier verschaffen, ... gaan we waarde aan hechten en ons ook door
laten leiden. Soms zijn we er heilig van overtuigd dat dit de waarheid is, soms erkennen we dat deze niet
noodzakelijk "waar" hoeven te zijn om er toch in te geloven en er ons persoonlijk en maatschappelijk door te
laten leiden (bv. religie).
BELANG VAN TAAL EN SPREKEN VOOR DE PSYCHISCHE ERVARING
Spreken heeft altijd effecten. Welke woorden of begrippen we precies gebruiken om de ervaring en uitdrukking
van de werkelijkheid uit te drukken is niet onbelangrijk. Elke vertaling zal iets anders met zich meebrengen, een
andere ervaring oproepen. Het komt er op aan een passende "taal" te vinden om een psychische ervaring zo
goed mogelijk te benaderen.
NEGATIVE CAPABILITY
In elke ontmoeting blijft een onpeilbaar aspect dat aanzet tot onderzoeken en mogelijkheid biedt tot nieuwe
ervaringen.
Sommige praktijken: neutraliteit, afstandelijkheid en objectiviteit en hanteren allerlei instrumenten en
technieken om deze onzekerheden te neutraliseren
Andere praktijken: zoeken met die onvoorspelbaarheid en subjectiviteit van de ontmoeting een opening of
hefboom tot verandering. Zij noemen dit "ontmoeting", "band", "overdracht"
Negative capability = als dienstverlener deze onzekerheden kunnen verdragen kunnen omgaan met
limieten van het weten
MENSBEELD, RELIGIE E N WETENSCHAP
Mensbeeld = een opvatting over wie/wat mensen zijn. Het is een voorstelling van hoe mensen moeten/horen
te zijn of wat ze in de praktijk echt zijn.
Sommigen gaan hun opvattingen openlijk verkondigen (via uitspraken, beelden, geschriften of daden), vinden
gelijkgestemden of gaan met andersgezinden in de clinch. Doorheen de geschiedenis van de mens
ontwikkelden zich hierrond twee belangrijke kaders die dit mensbeeld gestalte geven: religie en wetenschap.
Deze twee kaders die voortdurend evolueren, geven onze maatschappij en wereld vorm. Wanneer we deze
kaders in een historisch perspectief bekijken spreken we soms ook over de tijdsgeest.
MECHANISTISCH MENSBEELD
- Mens = mechaniek, gebruiksvoorwerp
o Men is maakbaar, kan doelbewust veranderen (vanuit zichzelf of door hulp van anderen)
- Invloed van omgeving is niet essentieel
- Mens/geheel = som v/d delen
- Iedere mens en ieder menselijk deeltje is afzonderlijk te bestuderen
- Mensen kunnen met elkaar worden vergeleken en ook de evolutie (hoogste IQ, hoeveelheid drank,
arbeidstijd) kan in kaart worden gebracht
, - Voordeel: kan objectief en positief wetenschappelijk beschreven en bestudeerd worden
o Lineair-causaal denken: er kunnen statistisch relevante effecten (correlaties, oorzaak-
gevolg,...) worden gevonden
Bv: iemand die extravert is (lees: hoog scoort voor extravertie op een vragenlijst) zal een
goede verkoper zijn (lees: maandelijks hoge verkoopcijfers rapporteren)
o Visie slaagt erin relatief simpele verschijnselen op korte termijn te verklaren, te verhelpen en
soms zelfs te voorspellen
- Nadeel: visie is reductionistisch
o Voor heel wat complexere fenomenen heeft deze visie (nog) geen of beperkte verklaringen
en oplossingen (trial and error)
Bv: objectief en positief wetenschappelijk beschreven en bestudeerd kan worden
ORGANISTISCH MENSBEELD
- Mens = organisme, iets natuurlijks (ze bloeien en groeien)
o Mens is niet (volledig) maakbaar
- Mens = meer dan de som v/d delen
- Omgeving/context is cruciaal in ontwikkeling, organisme is niet los te bestuderen van zijn omgeving
- Visie gaat uit van een zekere onverklaarbaarheid die wezenlijk is aan het leven
o Er kan maar een beperkte invloed uitgeoefend worden je kan voor de beste
omstandigheden zorgen waardoor je kansen verhoogt, maar geeft geen garantie op succes
- Observeren en dierenexperimenten kunnen zinvol en interessant zijn maar moeten steeds met korrel
zout worden genomen en zijn beperkt van toepassing voor mensen (andere context)
- Voordeel: houdt rekening met de complexiteit en onvoorspelbaarheid van de realiteit
o Circulair denken: gaat uit van samenloop van vele (mogelijke) oorzaken en omstandigheden
- Nadeel: visie bouwt onzekerheid in
o Niets werkt overal en altijd bij iedereen
o Maakt het moeilijk pasklare oplossingen te vinden vraagt ervaring, kennis en creativiteit
van de begeleider om een geschikte interventie te vinden
PERSONALISTISCH MENSBEELD
- Mens = uniek
- Mens = één geheel
- Categoriseren (diagnosticeren) is reductionistisch
- Menselijk handelen is doelgericht, mensen geven zin aan hun leven
- Methode: door gesprekken opzoek gaan naar de uniciteit v/h individu
o over bewuste of onbewuste wensen, angsten en/of ontwikkelingskansen gaan
o over zoektocht naar de zin van het leven
- Voordeel: komt het meest tegemoet aan de uniciteit b/h individu
- Nadeel: vraagt inspanning om niet te categoriseren
o Geen 'one-size-fits-all'-behandelingen, de begeleiding is uniek en vraagt een 'diep proberen
te begrijpen' (men kan nooit volledig begrijpen)
o Opdoen van ervaringen en bestuderen van casussen kan helpen om inzicht te krijgen in
andere personen, maar twee casussen zijn nooit identiek
RELATIONEEL-HOLISTISCH MENSBEELD
- Lijkt op het organistische mensbeeld
- Holisme = geheel is meer dan de som v/d delen
o Door het samengaan van kleinere onderdelen verschijnen grotere gehelen (= emergentie)
o Onderdelen kunnen het groter geheel verklaren, maar niet bepalen of voorspellen
o Geheel wordt vooral bepaald door de onderlinge samenhang en wisselwerking van die
onderdelen
, PSYCHOLOGIE ALS WETE NSCHAP
1. Geen overeenstemming over de definitie
2. Extern:
o De psychologie kent van oudsher veel raakvlakken met andere mens- of sociale
wetenschappen
3. Intern:
o Veel meningsverschillen tussen psychologen over waarmee de psychologie zich dient bezig te
houden als over het hoe dat dan wel moet gebeuren
o Het al dan niet stellen van diagnoses (en welke diagnoses?), is voer voor debat
ZIEKTE EN GEZONDHEID
ZIEKTE EN GEZONDHEID ALS TOESTAND
Gezondheid (WHO) = a state of complete physical, mental and social well-being and not merely the absence of
disease or infirmity.
- Ziekte en gezondheid kunnen gezien worden als twee uitersten op een continuüm
- Daarbij zijn zowel fysieke als psychische en sociale factoren belangrijke componenten van gezondheid
WHO definitie is gebaseerd op het idee van een ziektetoestand, een acute ziekte
ZIEKTE EN GEZONDHEID ALS PROCES
Heden komen veel chronische aandoeningen voor, waarbij de gezondheid of het welbevinden sterk kan
veranderen door heen de tijd nodig ziekte en gezondheid ook vanuit andere invalshoeken te benaderen.
Psychologische en sociale aspecten worden in het biomedische model genegeerd, terwijl ze wel een belangrijk
onderdeel vormen van het ziek zijn. Gedrag en omgeving zijn van invloed op het ontstaan, het verloop en de
beleving van ziekte. En ziekte, of ziek-zijn, beïnvloedt ook het psychologisch welzijn en de sociale relaties.
BIOPSYCHOSOCIAAL MODEL
- Model betreffende gezondheid waarbij rekening gehouden wordt met de complexiteit en onderlinge
wisselwerking tussen biologische, sociale en psychologische factoren
- Geen louter biologische of psychologische of sociale verklaringen
Bv: bij pijnbeleving spelen niet enkel neurologische, maar ook emotionele en omgevingsfactoren een
rol
Bv: ook een duidelijk verband tussen armoede en een slechtere fysieke gezondheid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ijena_debaets. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 76462 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
