Nederlands communicatieve
vaardigheden
HC 14, articulatorische fonetiek
1. Fonetiek & fonologie
Fonetiek : Fonetiek houdt zich bezig met de productie van spraakklanken door mensen, vaak
zonder voorkennis van de gesproken taal
Fonologie: Studie van de organisatie van spraakklanken in een taal, patronen die klanken
aannemen in verschillende talen of binnen elke taal (wat zijn de klanken van een taal & hoe
worden ze gecombineerd)
• Fonen (domein fonetiek):
Bv: tongpunt-r & huig-r, e-i= diftong, ei= niet-diftong ➔ beide niet betekenis onderscheidend
• Fonemen (domein fonologie)
Bv: p-b= minimaal paar (paard-baard), k-g= minimaal paar (verschil in stemhebbendheid)
Lexicaal distinctief (lexicaal = mbt de woordenschat, distinctief = onderscheidend →
verandering in betekenis)
Maken een betekenisonderscheid in een minimaal paar (2 woorden die zich door niet
meer dan één foneem van elkaar onderscheiden → functioneel klankverschil)
• Allofonen = verschillende realisaties van hetzelfde foneem
Bv: tongpunt-r & huig-r zijn allofonen van het foneem r (r is foneem want rot vs. lot), f & v
zijn allofonen van het foneem f (bij afdrogen zeg je v)
Twee soorten allofonen:
o Vrije varianten: huig-r & tongpunt-r
o Combinatorische varianten: f en v (want hangt af van het woord)
2. Fonetische transcriptie
Geen 1-op-1-relatie spelling & uitspraak:
• één klank, twee grafemen bv. [t] → , goed, voet
• één grafeem, twee klanken bv. → [d], [t] moeder, goed
• één foneem, twee fonen bv. /k/ → [k], [g] maken, maakbaar (allofonen)
nood aan systeem om klanken op te schrijven
Grafeem= term uit de schriftgeschiedenis en de taalkunde voor de kleinste onderscheidende eenheid
in het schriftsysteem van een taal, schriftklank
Grafemen <…>, Fonemen /…/, Fonen […]
1
, • Klanken van het Nederlands
1. Klinkers = vocalen (niet overal hetzelfde, verschil Van Dale & Klink Klaar):
[a] baas [ø] leuk
[ɑ] man [u] boek
[e] leeg [ə] de (sjwa)
[ɛ] leg [œ] oeuvre
[i] bied [ɪ] vis
[o] boot [ɔ] bot
[ɛi] bijt [y] fuut
[œy] buit [ʏ] mus
[ɑu] bout
2. Medeklinkers= consonanten
[p] pet [b] bed
[t] toen [d] doen
[k] koek [ɡ] zakdoek
[f] fel [v] vel
[s] sap [z] zak
[ʃ] chocolade [ʒ] garage
[χ] lachen [ɣ] goed
[h] hoed [m] maat
[n] naad [ŋ] lang
[ɲ] oranje [ɱ] fanfare
[l] lied [r] rood (tongpunt-r)
[ʀ] rood(huig-r) [w] wat(bilabiaal)
[j] jas [ʋ] wat (labiodentaal)
[c] tune [ʔ] lila-achtig (glottisslag)
• Diakritische tekens
[ . ] halflang bv. [bi.t]
[ : ] lang bv. [bi:r]
[ ˜ ] nasaal bv. [mɑnəkɛ̃]
[ ‘ ] klemtoon bv. [‘bedələ] vs. [bə’delə]
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisadaenen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.