Samenvatting
Samenvatting bloed- en transfusie therapie
- Instelling
- Katholieke Hogeschool Leuven (UCLL)
Dit document bevat de belangrijkste zaken uit de cursus bloed-en transfusietherapie van UCLL Leuven.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 47 pagina's
Voorbeeld 4 van de 47 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
VPK leerlijn: Bloedafname, infusie-entransfusietherapie
1 Bloed
1.1 Bloedvorming/hematopoëse
• In het beenmerg
Rood of geel beenmerg afh van
• Aan- of afwezigheid van bloedvormend weefsel
Volwassenen
• Bloedvormend rode beenmerg aanwezig in:
• Ribben
• Borstbeen
• Schouderbladen
• Wervels
• Schedel
• Bekken
• Bovenste gedeelte femur en humerus
Kan beenmergpunctie van genomen worden (sternum en heupkam)
Geeft beeld van hematopoëse
Ontstaan bloedcellen
- Uit hematopoëtische stamcellen (gem. voorlopercellen)
• Kunnen delen en rijpen tot functionele rijpe bloedcellen
• Houden zichzelf in stand door verdubbeling
1. Deling in 2 precursorcellen (voorlopercellen)
• Myeloïde voorlopercel
• Uitrijping en deling leukocyten, erythrocyten en trombocyten
• Lymfoïde voorlopercel
• Uitrijping en deling B- en T- lymfocyten
Wordt geregeld door vraag en aanbod
Vb: productie bloedcellen stijgt bij bloedingen of infecties
Elke dag:
• 150 miljoen erythrocyten
• 150 miljoen trombocyten
• 50 miljoen leukocyten
,Bloedvorming geregeld door groeifactoren
- Kolonie-stimulerende factor (CSF) -> leukocyten
- Erytropoëtine (EPO) -> erytrocyten
- Trombipoëtine (TPO) -> trombocyten
• Gevormd in lichaamscellen
• Stimuleren vorming en functie rijpe bloedcellen
Vb: EPO aangemaakt in nieren
P’s met gestoorde nierfunctie kunnen bloedarmoede ontwikkelen
Kunnen ook farmaceutisch aangemaakt worden
- G-CSF
• P’s met te weinig neutrofiele leukocyten owv therapie
- EPO
• P’s met ernstige chronische nieraandoeningen
• Sportdoping
1.2 Samenstelling en functie
1.2.1 Samenstelling bloed na afname
Bloedstaal met antistollings addiditief
1. Plasma
• Heldere, strogele vloeistof
• Belangrijk transportmedium
• serum
Serum is plasma zonder stollingsfactoren; rode trombus die drijft in
lichte vloeistof
2. Cellulair deel
• Leukocyten, trombocyten
Buffycoat: laagje tussen plasma en erytrocyten
1.2.2 Samenstelling plasma nader bekeken
Gem. volwassenen
- 5-6l bloed (8% tot. Lichaamsgewicht)
- Plasma: 2,6-3,7 liter
- Bloedcellen: 1,9- 2,8 liter
,Plasma
• Water (91%)
• Eiwitten (7%)
• Andere stoffen (2%)
• Voedingsstoffen, elektrolyten, hormonen, gassen, afvalstoffen
Medicatie wordt via het plasma vervoerd
• Concentratie van medicatie kan opgevolgd worden door bloedname = plasmaspiegel
Eiwitten in plasma
- Albumine (55%)
• In stand houden colloïd osmotische druk in vasculaire ruimte
• Osmotische druk belangrijk voor vochtuitwisseling in de weefsels
- Globuline (38%)
• Immuunglobulines/antistoffen (antibodies)
• Immuniteit van het lichaam
• Transportglobulines
• Transport van ionen, hormonen en andere stoffen
- Fibrinogeen (7%)
• Stollingsfactor
• Hoofdrol stollingscascade
1.3 Bloedcellen
1.3.1 Erytrocyten (rode bloedcellen)
Referentiewaarde en functie
• Volwassen man: 4,5-6 biljoen cellen per liter bloed
• Volwassen vrouw: 4-4,5 biljoen cellen per liter bloed
• Pasgeborenen: 6 biljoen per liter
Functie: vervoer van zuurstof van longalveolen naar weefselcellen; daar CO2 opvangen en
vervoeren naar longen
Hematocriet (Hct)
= maat voor hoeveelheid RBC ivg met rest vh bloed
- Mannen: 40-54%
- Vrouwen: 37-47 %
Vb: hematocrietwaarde van 45% (0,45) -> 100 ml bloed bevat 45 ml erytrocyten
, P’s met longemfyseem
- Alveolen gaan verloren (chronische aandoening)
- Lichaam kan extra RBC aanmaken
Hematocriet stijgt om verlies van alveolen te compenseren
Meer vervoer van zuurstof
Hematocriet kan ook op kunstmatige wijze verhoogd worden
- Gebruik van EPO
- Meer aanmaak rode bloedcellen
- Meer zuurstof kan dan vervoerd worden
!!!! meer RBC -> bloed wordt stroperig en dus meer kans op trombose
Hemoglobine
• Zuurstof en koolstofdioxide transport via RBC
• Hb bindt makkelijk aan zuurstof en koolstofdioxide
• Hoe meer Hb met zuurstof, hoe roder het bloed
• Haem (ijzer) en globine (eiwitketens)
• Haem verantwoordelijk voor rode kleur v. Hb (dus arterieel bloed heeft
heldere, rode schijn)
Mannen: 14-18 g/dL
Vrouwen: 12-16 g/dL
! gebrek aan ijzer resulteert dus in een vermindering vh aantal bloedcellen en dus daling Hb
Erythrocyten
• Biconcaaf -> uiterst flexibel voor door de capillairen
• Geen celkern
• Wand: bloedgroep antigenen vh ABO- en rhesussysteem
Levensduur
Gem 120 dagen
- Afbraak door macrofagen in de milt
- Hb afgebroken tot:
• Ijzer
• Globine
• Poryfine (wordt afgebroken en komt in bloedbaan onder vorm van bilirubine
en via gal uitgescheden)
De rest van afbraakproducten worden hergebruikt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper liesheylen4. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen