Onderscheiden van 3 grote brillen/perspectieven 3 kaders om te kijken naar middelengebruik
Medisch-psychiatrisch perspectief
o Middelengebruik is een ziekte
o Afhankelijkheid – verslaving
Stoornissen in het gebruik van middelen
o Ziekte oplossen door klinische interventie dus dokter
Gedragsmatig perspectief
o Gesitueerd in de psychologie
o Vorm van afwijkend gedrag
o (complexe) interactie tussen individu en omgeving
o Gedrag = aangeleerd afleren (d.m.v. psychologische interventies)
Biologisch-genetisch perspectief
o Kijken naar biologie-genetica als oorzaak van middelengebruik
o Aanleg – kwetsbaarheid
o Hersenaandoening
o “alcohol-gen” als gen voor alcoholverslaving
DE VRAAG
Van experimenteel gebruik tot verslaving
Vraag is niet een “wel of niet -gegeven” kunnen we conceptualiseren als een continuum
(abstinentie/geen gebruik aan de ene zijde tot verslaving aan de andere zijde van het continuüm)
tussen 2 uiteinden een brede range aan patronen van druggebruik
Continuüm van gebruik
o Hoeveelheid
o Frequentie interpretatie van prevalentiecijfers
o Duur bepaalt type en intensiteit van interventies
Welke interventie nodig voor welk patroon van gebruik?
o Polygebruik
o Gevolgen
o …
, Verschillende stadia van gebruik met bijbehorende omschrijving
Notities bij de tabel:
o Experimenteel gebruik een keer proberen / eerste gebruik
Kan overgaan tot recreatief gebruik, nog altijd beperkt, geen invloed op je leven
Daarna gewoontegebruik, wordt een regelmaat, als het niet wordt gedaan is er een gemis,
nog geen invloed op bepaalde levensdomeinen, maar wel al indicaties dat er mogelijks een
probleem kan komen
Rode stippellijn vanaf dat moment zeker sprake van impact op de levensdomeinen !!!!
Problematisch gebruik: probleem op levensdomeinen (studies gaan er onder leiden…
problemen met partner..)
Verslaving: “eindstation” stoornis in gebruik van middelen, dominante factor, staat
centraal, alles wordt daarrond georganiseerd (tolerantie, ontwenning..)
Continuum van gebruik illustreren
MIDDELENGERELATEERDE STOORNIS
DSM-5 criteria
o Lichamelijke afhankelijkheid + controleverlies hebben betrekking op het middel zelf
o De 2 andere hebben betrekking op domeinen die breder zijn dan puur drugsgebruik
impact op levensgebieden (sociale schade)
Controleverlies
1. Vaker en in grotere hoeveelheden gebruiken dan het plan was
2. Mislukte pogingen om te minderen of te stoppen
3. Gebruik en herstel van gebruik kosten veel tijd
4. Sterk verlangen om te gebruiken
Sociaalmaatschappelijke schade
5. Door gebruik tekortschieten op werk, school of thuis
6. Blijven gebruiken ondanks problemen meebrengt in relationele vlak
7. Door gebruik opgeven hobby’s, sociale activiteiten of werk
, Fysieke en psychische schade
8. Voortdurend gebruik, zelfs wanneer je daardoor in gevaar komt
9. Voortdurend gebruik ondanks weten dat gebruik lichamelijke of psychische problemen met
zich mee brengt
Lichamelijke afhankelijkheid
10. Tolerantie, grotere hoeveelheden nodig hebben om effect nog te voelen.
11. Optreden onttrekkingssymptomen, minder hevig door meer van stof te gebruiken
aanwezig in laatste jaar: 2-3 (beperkt), 4-5 (matig), ≥6 (ernstig)
Middelengerelateerde stoornis – ‘verslaving’
o Probleem ruimer dan druggebruik op zich
o Bio-psycho-sociale gevolgen – gezondheid en andere levensdomeinen
Fysieke gezondheid
Mentale gezondheid
Huisvesting
Opleiding en tewerkstelling
Relaties
Contacten politie/justitie
Stigma
…
Onderzoek gedaan over 25 landen, tussen 90 000 volwassenen
o ½ volw in belgië ooit illegale drugs gebruikt! globaal ¼ !
Gebruik levert lang niet altijd problemen op. Of er problemen ontstaan en de grootte van de kans
daarop (het risico) is afhankelijk van verschillende factoren. Het 3M-model (Zinnberg, 1984) biedt een
kapstok om deze verschillende factoren te onderscheiden op basis van:
o Mens: de persoon die het gebruikt (vb. leeftijd, persoonlijkheids-kenmerken en geslacht +
interpersoonlijke factoren, familiegeschiedenis)
o Middel: kenmerken van het middel dat gebruikt wordt (farmacologische eigenschappen en
werking)
o Milieu: de fysieke en sociale omgeving (beschikbaarheid, sociale groep, wetten en normen)
Deze drie factoren bepalen samen het risico op problemen (verhoogd/verlaagd risico)
Het 3M-model verklaart waarom mensen zo’n uiteenlopende reacties kunnen hebben op hetzelfde
middel.
Omgevingsfactoren, milieu spelen de grootste rol
Stippingstonetheorie zegt dat joint leidt tot een spuit
/ gebruik van cannabis leidt tot heroïne aanleiding
tot ernstig vorm van gebruik
o Achterhaald idee!
o Theorie zou alleen maar rekening houden
met middelfactoren
o Er speelt veel meer dan enkel de
farmacologische effecten
o Psychisch welzijn speelt ook een rol
HET ANTWOORD Gatewaytheorie zegt dat door het gebruik van
illegale drugs (cannabis bv), door die illegaliteit en
Vraagzijde = continuüm antwoord dus ook crimineel milieu dat je daardoor in contact gaat
gedifferentieerd; vereist een breed spectrum aan komen met andere illegale middelen
interventies o Gaat meer over context waarin gebruik zich
o Linkerzijde: preventie (donkerblauw)
bevindt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studentcrimi2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.