Een volledige samenvatting van het vak 'straf- en jeugdrecht'.
Heb hiermee de score van 18/20 op behaald op het examen.
Als je deze samenvatting kent, ben je gegarandeerd geslaagd op je examen!
Alle elementen die in de les/powerpoint aan bod kwamen, zijn in deze samenvatting opgenomen.
Lector: ...
Strafprocesrecht
- Gerechtelijk wetboek
- Wet Verzachtende Omstandigheden
- Wet op het Politieambt
- Voorlopige Hechteniswet
Het strafgerecht: organigram
3
,Deel 1: De strafwet 4
Hoofdstuk 1: Legaliteitsbeginsel
1. Begrip en juridische basis
Fundamenteel beginsel in het strafrecht. Nullum crimen, nulla poena sine lege. (opgenomen in de grondwet en
nogmaals bevestigd in het strafwetboek, ook in het EVRM: Europees verdrag van de Rechten van de Mens). Het
beginsel heeft als voornaamste reden om het individu te beschermen tegen de willekeur van de overheid.
2. Draagwijdte
- Nullum crimen sine lege: geen misdrijf zonder wet
⇨ Een gedraging is maar strafbaar als ze in de wet beschreven staat. Geeft aanleiding tot moeilijke
situaties. Bijvoorbeeld in de beginjaren van computercriminaliteit.
- Nulla poena sine lege: geen straf zonder wet
⇨ De strafwet voorziet bepaalde sancties voor de verschillende strafbare gedragingen. Het zijn die
sancties die de rechter moet toepassen. Het is de rechter niet toegelaten strenger te zijn dan de wet,
maar hij mag ook geen alternatieve straffen toepassen die niet zijn uitgeschreven in de wet.
3. Betekenis van het begrip “wet”
- “krachtens een wet” (bv. gemeentebestuur)
- Krachtens de algemene door de beschaafde volkeren erkende rechtsbeginselen (volkerenrecht)
Het legaliteitsbeginsel heeft een aantal gevolgen:
1. De bronnen van het strafrecht zijn enkel terug te vinden in de wet.
2. De strafwet moet strikt geïnterpreteerd worden, er is geen ruimte voor vrije interpretatie.
3. De strafwet kan niet terugwerken in de tijd. Enkel de wet die op dat ogenblik bestaat kan
toegepast worden. Geen wet = geen straf.
4. De Belgische strafwet is van toepassing op het Belgisch grondgebied. (Soms ook op Belgen in het
buitenland.)
Hoofdstuk 2: Interpretatie van de strafwet
1. Letterlijke interpretatie = regel
Volgens de gangbare betekenis (vb. goede zeden)
Evolutieve interpretatie… (vb. verkrachting binnen huwelijk; tussen personen v. zelfde geslacht)
3. Verboden analogische interpretatie (niet door de wetgever bedoeld)
Gruwelvideo’s, necrofilie
Wel toegelaten: analogia in bonam partem (bv. afpersing door familieleden als verschoningsgrond)
Hoofdstuk 3: Beperkingen t.a.v. de strafwet
1. Formulering van strafbaarstellingen
Vermoeden van onschuld
Recht op privacy
Recht op vrije meningsuiting
Recht op leven
- Abortus, euthanasie
2. Toelaatbaarheid van bepaalde straffen
Onmenselijke en vernederende straffen
Doodstraf
Disproportionele straffen
Recht op eigendom
4
, 5
Hoofstuk 4: Toepassing van de strafwet in de tijd
1. Geldingsduur van de strafwet
Beginpunt
Eindpunt
- Opheffing door wetgever
- Opheffing door onbruik?
- Vernietiging Grondwettelijk Hof
2. Art. 2,2 Sw.
= een latere strafwet kan geen vroegere gedraging strafbaar stellen. Dus de strafwet kan niet terugwerken in de tijd.
De strafwet is echter steeds in beweging: er worden nieuwe wetten ingevoerd, oude misdrijven zijn plots niet meer
strafbaar en straffen kunnen zwaarder/lichter gemaakt worden.
Maar dit kan aanleiding geven tot conflicten. Welke strafwet moet toegepast worden? 2 principes:
- De niet-retroactiviteit van de strengere strafwet.
- De retroactiviteit van de mildere strafwet: indien de straf verschilt die ten tijde van het vonnis is bepaald,
verschilt van de straf die bepaald is ten tijde van het misdrijf, wordt de minst zware straf toegepast.
3. Wetsconflicten in de tijd (art. 2 Sw.)
Begrip – rechtszekerheid – bescherming
De (strengere) strafwet: niet retroactief
De mildere strafwet (strafbaarstelling/straf): wel retroactief
Hoofdstuk 5: Toepassing strafwet naar de persoon
1. Toepassing strafwet en persoon
- Gelijkheidsbeginsel en non-discriminatiebeginsel
- Natuurlijke personen & rechtspersonen
- Schuldonbekwamen
- Uitz.?: immuniteiten en voorrechten
2. Rechtspersonen in het Sw.
Principe: art. 5 Sw.: eigen strafrechtelijke verantwoordelijkheid voor de rechtspersoon
Voor welke misdrijven?
Welke rechtspersonen?
- Zowel publiekrechtelijke als privaatrechtelijke
- Ook (economische) groeperingen zonder rechtspersoonlijkheid
Samenloop: cumul (art.5 al.2)
Hoofdstuk 6: Toepassing van de strafwet in de ruimte
Principe: Belgische strafwet is van toepassing op misdrijven gepleegd op Belgisch grondgebied (art.3 Sw.)
Misdrijven gepleegd buiten België: zijn strafbaar in België als het in de wet voorzien is
Misdaden tegen de veiligheid van de staat gepleegd door Belgen
Mensenhandel/smokkel
Bederf van de jeugd
Uitz.: extraterritoriale toepassing van de strafwet (art.4 Sw.)
(Zie internationaal strafrecht)
Deel 2: Het misdrijf
Hoofdstuk 1: Inleiding
1. Definitie? Algemeen begrip
⇨ Geen definitie in wet. Maar 3 constitutieve elementen van belang!
5
, 6
2. De drie constitutieve elementen
1. Het materieel element = de gedraging/handeling.
2. Het moreel element = het opzet.
3. Het element wederrechtelijkheid = die gedraging moet ook strafrechtelijk bestraft worden. Naast
strafrechtelijke straffen zijn er ook andere straffen zoals geldboetes, sancties, gedragingen die enkel met
deze andere soorten straffen bestraft worden zijn GEEN MISDRIJVEN. Dit is van belang omdat de algemene
strafrechtprincipes enkel gelden voor misdrijven.
3. Indeling van de misdrijven
o Volgens de wet + volgens de RL / RS
o Belang naar o.a. bevoegdheid, strafbaarheidsdrempel, verjaringsregels…
Hoofdstuk 2: Indeling van de misdrijven
1. Wettelijke drieledige indeling: M, W & O
Drie soorten misdrijven worden bepaald van zwaar naar licht. (Art. 1 S.W)
1. Misdaden = Vb. verkrachting, moord… = criminele straffen (> 5 jaar gevangenisstraf), (alles vanaf 26 euro)
2. Wanbedrijven = Vb. diefstal, oplichting… = correctionele straffen (tussen 8 dagen gevangenisstraf en 5
jaar), (alles vanaf 26 euro)
3. Overtredingen = Vb. nachtlawaai, verkeersovertreding… = politietstraffen (onder de 8 dagen
gevangenisstraf), (alles onder de 26 euro)
- Volgens de wet + volgens de RL/RS
- De indeling bepaalt de straf!!!
- Belang naar o.a. bevoegdheid, strafbaarheidsdrempel, verjaringsregels…
Voor overtreding is er een korte verjaring, bij wanbedrijven iets ruimer en voor misdaden nog ruimer.
De aard van een misdrijf kan veranderd worden ten gevolge van verzachtende omstandigheden. =
denaturatie.
Bepaling van de aard van het misdrijf:
1. In abstracto: zoals in de wet blijkt.
2. In concreto: straf die uiteindelijk wordt opgelegd.
= kan slecht 1 keer worden toegepast, zowel door onderzoek gerechten of door vonnisgerechten. (kritiek)
2. Indeling G.W: politieke & persmisdrijven
Naast de wettelijke indeling wordt er doorgaans nog verwezen naar de indeling op basis van de aard van de
misdrijven. Meer in het bijzonder wordt er verwezen naar de politieke -en drukpersmisdrijven. Dit gebeurt
omwille van de afzonderlijke gerechtelijke behandeling die deze misdrijven krijgen.
Politieke misdrijven
– Definitie (zie de specifieke misdrijven, bv. art. 118 Sw.)
– Onderscheid tussen zuivere (o.b.v. de aard) en gemengd (gewone met specifieke
drijfveer) politieke misdrijven
– Gunstregime voor politieke misdrijven: HvA / ‘hechtenis’
– De uitleveringsexceptie voor politieke misdrijven
– Zo is er in het stafwetboek een straf voorzien die enkel van toepassing is op politieke
misdrijven.
– Hof van assisen is bevoegd
Persmisdrijven
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hogentstudent2022. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.
