13/20!! Dit is een samenvatting van alle hoorcolleges "actuele methodieken - cliëntperspectief". Hierin staat alle informatie: powerpoints uit de les, alle gastcolleges én alle lesnotities. Het is bij dit vak zeker niet voldoende om enkel de powerpoint te leren. Er wordt heel wat extra informatie...
ACTUELE METHODIEKEN
Inhoud
Hoofdstuk 1: Begrippenkader...................................................................................................................................6
1.1 Historisch besef van waar we komen..............................................................................................................6
1.2 Het verleden werkt door…..............................................................................................................................7
1.3 Internationale definitie sociaal werk...............................................................................................................8
1.4 Perspectieven..................................................................................................................................................8
1.5 Werkprincipes.................................................................................................................................................8
1.6 Interventies...................................................................................................................................................10
1.7 Methodiek en methode................................................................................................................................10
Elementen van een methode..........................................................................................................................10
1.8 Personaliseren van interventies....................................................................................................................11
1.9 Methodologie................................................................................................................................................11
1.10 Complexiteiten............................................................................................................................................11
Sociaal werk in het tussengebied tussen het “private” en het “publieke”.....................................................12
1.11 Preventie.....................................................................................................................................................12
Gastles 1: Housing first............................................................................................................................................13
Geschiedenis.......................................................................................................................................................13
Model en vertrekpunt.........................................................................................................................................13
Basisprincipes......................................................................................................................................................14
Huisvesting is een mensenrecht......................................................................................................................14
Scheiding van huisvesting en ondersteuning..................................................................................................14
Keuze en controle............................................................................................................................................15
Herstel.............................................................................................................................................................15
Harm reduction...............................................................................................................................................15
Actieve betrokkenheid zonder dwang............................................................................................................15
Persoonsgerichte begeleiding.........................................................................................................................16
Flexibele ondersteuning zolang als gewenst / nodig......................................................................................16
Tools binnen HF projecten..................................................................................................................................16
Housing first Gent................................................................................................................................................17
Hoofdstuk 2: Social casework.................................................................................................................................17
2.1 Inleiding.........................................................................................................................................................17
2.2 Historiek........................................................................................................................................................17
2.3 Social casework in de 21e eeuw....................................................................................................................18
2.4 Het concreet handelen in social casework....................................................................................................18
1
, Basisinterventies.............................................................................................................................................18
Methodisch handelen – een procesmodel.....................................................................................................18
2.5 EDDA: exploreren – dialogisch diagnosticeren – actie..................................................................................19
2.6 EDDA: exploreren..........................................................................................................................................20
Inleiding...........................................................................................................................................................20
Exploratieproces..............................................................................................................................................20
2.7 EDDA: dialogisch diagnosticeren...................................................................................................................22
Nastreven van een product- en procesdoel....................................................................................................23
Diagnosticeren als een dialogisch proces.......................................................................................................23
Nuttige instrumenten bij het dialogisch diagnosticeren.................................................................................24
2.8 EDDA: actie....................................................................................................................................................24
Zeven uitgangspunten.....................................................................................................................................24
Actie als proces................................................................................................................................................25
Directe en indirecte actieprocedures..............................................................................................................26
Nuttige actie-instrumenten.............................................................................................................................26
2.9 Vaardigheden van de sociaal werker in het EDDA-proces............................................................................26
Gastles 2: Samen1plan............................................................................................................................................26
Wat doet Samen1plan?.......................................................................................................................................26
Werking...............................................................................................................................................................27
Hoofdstuk 3: onlinehulpverlening...........................................................................................................................29
1. Inleiding...........................................................................................................................................................29
2. Definitie...........................................................................................................................................................30
3. Kenmerken......................................................................................................................................................30
4. Preventie.........................................................................................................................................................31
5. Digitale kloof....................................................................................................................................................32
6. Mediawijsheid.................................................................................................................................................32
6.1 Definitie.....................................................................................................................................................32
6.2 Mediawijze competenties hulpverlener...................................................................................................33
7. Ethische aspecten............................................................................................................................................33
7.1 Offline en online hulpverlening: een wereld van verschil?.......................................................................33
7.2 Opmaken van dossier................................................................................................................................33
7.3 Informed consent......................................................................................................................................33
7.4 Overleggen met derden............................................................................................................................33
7.5 Rechten van cliënt.....................................................................................................................................34
Hoofdstuk 3: Emailhulpverlening............................................................................................................................34
1. Soorten emails.................................................................................................................................................34
2. Emailhulpverlening..........................................................................................................................................34
2
, 3. Technieken lezen email...................................................................................................................................35
4. Technieken beantwoorden email...................................................................................................................35
5. Taal en lay-out.................................................................................................................................................35
Hoofdstuk 3: Onlinehulpverleningsgesprekken......................................................................................................35
1. Soorten gesprekken.........................................................................................................................................36
2. Onlinehulpverleningsgesprekken....................................................................................................................36
3. Gesprekstechnieken........................................................................................................................................36
4. Oplossingsgericht werken...............................................................................................................................37
5. Vijfstappenplan...............................................................................................................................................37
Stap 1: contact maken.....................................................................................................................................37
Stap 2: hulpvraag duidelijk krijgen..................................................................................................................37
Stap 3: doel van het gesprek duidelijk krijgen................................................................................................37
Stap 4: samen zoeken......................................................................................................................................38
Stap 5: afronden..............................................................................................................................................38
Tips..................................................................................................................................................................38
Gastles 3: centrum ter preventie van zelfdoding....................................................................................................38
Specifieke aanpak voor online gesprekken.........................................................................................................42
Stap 1: online alliantie aangaan (en houden).................................................................................................42
Stap 2: online signalen herkennen..................................................................................................................43
Stap 3: zelfmoord benoemen..........................................................................................................................44
Stap 4: Ernst en acuutheid inschatten............................................................................................................44
Stap 5: betekenis en ambivalentie..................................................................................................................45
Stap 6: doorverwijzen op maat.......................................................................................................................46
De narratieve stroming...........................................................................................................................................47
De narratieve stroming.......................................................................................................................................47
Axioma’s..............................................................................................................................................................47
Concept verhaal..................................................................................................................................................47
Sprankel...............................................................................................................................................................48
Map: structuur in het gesprek.............................................................................................................................48
Verkenning van vijf narratieve concepten en mappen.......................................................................................48
Map 1: re-storying...........................................................................................................................................48
Map 2: externalisatie.......................................................................................................................................49
Map 3: unieke uitkomsten..............................................................................................................................49
Map 4: re-membering conversaties................................................................................................................49
Map 5: outsider witness..................................................................................................................................49
Hoofdstuk 4: Outreachend werken, presentie.......................................................................................................50
4.1 Outreachend werken....................................................................................................................................50
, 5.12 Andere kenmerken van een crisis...............................................................................................................65
5.13 Taken van de hulpverlener..........................................................................................................................65
Gastles: Crisishulp aan Huis.....................................................................................................................................66
Voorstelling VZW De COcon: mobiele dienst voor jeugdhulp............................................................................66
Competentiemodel.............................................................................................................................................67
Crisis....................................................................................................................................................................67
Gemeenschappelijke basis voor de crisiswerkvormen.......................................................................................67
Crisishulp aan huis-begeleiding...........................................................................................................................68
Volgens vast methodiek......................................................................................................................................68
CaH: theoretische modellen................................................................................................................................68
Basisideeën CaH..............................................................................................................................................69
Wat maakt een interventie effectief?.................................................................................................................69
Aanmelding.........................................................................................................................................................70
Begeleidingsfasering CaH....................................................................................................................................70
Vraagverheldering (dag 2 – dag 4)......................................................................................................................70
Doelenplan binnen de 3 a 5 dagen......................................................................................................................71
Voorbeeld doelenplan.....................................................................................................................................71
Veranderfase: waarop inzetten? Competentie-vierkant....................................................................................71
Veranderfase: eerste hulpkaart..........................................................................................................................71
Veranderfase: netwerk betrekken......................................................................................................................72
Tussentijdse evaluatie.........................................................................................................................................72
Opvolging doelenplan (dag 15-24)......................................................................................................................72
Afronding (dag 24-28).........................................................................................................................................72
Nazorg en follow-up............................................................................................................................................72
5
,HOOFDSTUK 1: BEGRIPPENKADER
Kijken naar de betekenis wat het wil zeggen voor de cliënt + oog hebben voor onderliggende maatschappelijke
aspecten
Methoden en methodieken nooit alleen gebruiken, want dan ontmens je de mensen
1.1 HISTORISCH BESEF VAN WAAR WE KOMEN
Wortels van het sociaal werk liggen in de middeleeuwse caritas (armoedezorg)
Als je goed wil doen voor de armen, deed je iets goed voor God
Men keek naar de armen als “slechte” armen en “goede” armen
Goede armen: dragen lot van God nederig
Slechte armen: kwamen in opstand
Vandaag wordt nog steeds polariserend gekeken (bv: “goede” leefloners en “slechte” leefloners)
Maatschappelijke veranderingen op het eind van de 19 e eeuw, begin 20e eeuw: begin sociaal werk
Van platteland naar steden om te gaan werken overbevolking in de steden, slechte arbeidsomstandigheden,
slechte huisvesting, grote kindersterfte, …
Burgerij keek naar lagere klasse alsof je heropgevoed moesten worden (keken ernaar alsof het een slechte
klasse was)
Filantropie: levensomstandigheden van de ander verhogen
Ontwikkelt de sociale interventiepraktijk
Industrialisering: aantal redenen waarom men wou tussenkomen
Burgerijvrouwen deelden soep uit om de armere klasse te sussen (waren bang dat ze in opstand
gingen komen)
o Burgerijvrouwen waren thuis en hadden tijd om zich te bemoeien met de armere klasse
o Vrouwen van de lagere klasse moesten werken (burgerijvrouwen snapten dat niet)
Angst voor ziektes
Ontstaan kinderopvang: werd gezien als noodzakelijk kwaad (alleen slechte ouders brachten hun
kinderen naar de kinderopvang sociale context werd niet bekeken)
Focus op medische en hygiënische luik
Problemen werden gezien als individuele problemen, er werd niet naar de maatschappelijke context
gekeken
Hefbomen: opvoeding, onderwijs en tewerkstelling
Leerplicht
Verbod op Kinderarbeid
1912: Wet op Kinderbescherming (ontstaan sociaal werk)
Focus: kinderen hebben recht op goede opvoeding
6
, Werd gezien als verantwoordelijkheid van de ouders (tenzij er omstandigheden waren waardoor dat de
ouders dat niet konden men keek naar maatschappelijke context)
Professionalisme werd ingezet bij de kinderbescherming: “in het belang van het kind”
Men wou tijdig ingrijpen als de veiligheid van het kind in het gedrang zou komen
1.2 HET VERLEDEN WERKT DOOR…
Spanningsveld disciplinering – emancipering
Emanciperend: breed
Disciplinerend: eng
Bv: middelgebruik
o Emanciperend: gebruikersruimte creëren, propere spuiten aanbieden, …
o Disciplinerend: je mag het niet kopen
Spanningsveld individu – structuur
Individu: persoon helpen op maat
Structuur: hoe wil de maatschappij dat de persoon geholpen wordt?
Bv: geïnterneerden zorg aanbieden en straffen
o Individu: we bieden behandeling op maat aan voor de geïnterneerde
o Structuur: de maatschappij wil dat de persoon gestraft wordt voor zijn daden
Marie Richmond:
Zocht naar oorzaken van armoede (zag het niet als het lot van God)
Keek naar wisselwerking individu – structuur
Oog voor de cliënt, probeert hen actief te betrekken
Stappen in proces:
o Onderzoek
o Diagnose
o Handelingsplan
o Evalueren
Vergelijken met medische wereld (huisarts)
Stappenplan vergt scholing en deskundigheidsontwikkeling
Professionalisering sociaal werk was nodig!
Meer deskundigheid vereist
Nood aan theoretisch kader
Invloed van inzichten uit de psycho-analyse
Actueel: social casework voor een diversiteit van benaderingen
1920: eerste sociale scholen
Opgericht door minister van Justitie (Emiel Vandevelde)
Vandevelde had grote rol in wederopbouw na WOII (veel vandalisme, verhoogde criminaliteit,
verwaarlozing en alcoholisme)
Wou norm van voor de oorlog naar voor brengen
Wilde dat de norm terug anders werd
o Ontstaan 1e Belgische scholen
“Sociaal werk is een op de praktijk gebaseerd beroep en een academische discipline die sociale verandering en
ontwikkeling, sociale cohesie, empowerment en bevrijding van mensen bevordert. Principes van sociale
rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve sociale verantwoordelijkheid en respect voor vormen van
diversiteit staan centraal in het sociaal werk. Onderbouwd door sociaalwerktheorieën, sociale- en
menswetenschappen en inheemse of lokale vormen van kennis, engageert sociaal werk mensen en structuren
om problemen aan te pakken en welzijn te bevorderen.”
OF
“Social work is a practice-based profession and an academic discipline that promotes social change and
development, social cohesion, and the empowerment and liberation of people. Principles of social justice,
human rights, collective responsibility and respect for diversities are central to social work. Underpinned by
theories of social work, social sciences, humanities and indigenous knowledges, social work engages people
and structures to address life challenges and enhance wellbeing.”
Welke rol moet het welzijnswerk opnemen?
Wat is goed handelen?
Opvattingen over democratie?
Vraag en aanbod?
Definitie sociaal werk stelt verschillende dingen in vraag:
Doen we dingen goed?
Methodiek: doen we goede dingen goed?
1.5 WERKPRINCIPES
Kunnen niet koppelen aan één methodiek of doelgroep, maar zijn aanwezig en toepasbaar bij iedere
methodiek (bij de één beter dan bij de ander)
1. Recht op privacy en vertrouwelijkheid
8
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lukavandenbunder. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
