Samenvatting van hoofdstuk 9 (Anderen helpen) van Sociale Psychologie (opleiding: psychologie, UGent). Dit is een samenvatting van zowel de slides als het handboek 'Sociale Psychologie' van Alain van Hiel. De documenten die hierop volgen zijn:
- Sociale Psychologie: Hoofdstuk 10 (Agressie)
- Socia...
Hoofdstuk 9: Anderen helpen
Inhoudsopgave
1. Waarom helpt men anderen?............................................................................................................... 2
1.1. Evolutionaire factoren.............................................................................................................................................. 2
1.1.1.Verwantschap................................................................................................................................................. 2
1.1.2.Wederkerig altruïsme.................................................................................................................................. 3
1.1.3.De coöperatieve groep................................................................................................................................. 3
1.2. Kosten en baten............................................................................................................................................................ 4
1.2.1. Zichzelf goed voelen..................................................................................................................................... 4
1.2.2. Morele plicht en morele hypocrisie........................................................................................................ 5
1.2.3. Kosten van helpen, of niet helpen............................................................................................................ 5
1.3. Altruïsme of egoïsme: het grote debat............................................................................................................... 6
1.3.1. De empathie-altruïsmehypothese van Batson....................................................................................6
1.3.2. Egoïsme............................................................................................................................................................ 7
1.3.3. Altruïsme versus egoïsme: beperkingen en gelijkenissen...............................................................7
1.4. Motieven om te helpen.............................................................................................................................................. 8
2. Onder welke omstandigheden helpt men?....................................................................................... 9
2.1. Het omstandereffect................................................................................................................................................... 9
2.1.1. Opmerken..................................................................................................................................................... 10
2.1.2. Interpretatie................................................................................................................................................ 10
2.1.3. Verantwoordelijkheid nemen................................................................................................................ 11
2.1.4. Beslissen hoe men zal helpen................................................................................................................. 11
2.1.5. Hulp bieden.................................................................................................................................................. 11
2.1.6. De erfenis van het onderzoek naar het omstandereffect.............................................................11
2.1.7. Hulp krijgen in een menigte................................................................................................................... 11
2.2. Stress en tijdsdruk.................................................................................................................................................... 12
2.3. Locatie en cultuur..................................................................................................................................................... 12
2.4. Stemming..................................................................................................................................................................... 12
2.4.1. Hulpvaardigheid en positieve stemmingen......................................................................................12
2.4.2. Hulpvaardigheid en negatieve stemmingen.....................................................................................13
2.5. Rolmodellen en sociale normen.......................................................................................................................... 13
3. Wie helpt anderen?............................................................................................................................... 14
3.1. Zijn sommige personen behulpzamer dan anderen?.................................................................................14
3.2. Kenmerken van de altruïstische persoonlijkheid........................................................................................14
3.3. De invloed van ouders en familie....................................................................................................................... 15
4. Interpersoonlijke factoren: wie ontvangt hulp?.......................................................................... 15
4.1. Waargenomen eigenschappen van de persoon in nood...........................................................................15
4.2. De gepaste combinatie van helper en ontvanger........................................................................................16
4.3. Geslacht en hulpvaardigheid............................................................................................................................... 16
4.4. Anderen om hulp vragen....................................................................................................................................... 16
1
,Hoofdstuk 9: Anderen helpen
1. Waarom helpt men anderen?
1.1. Evolutionaire factoren
geholpen worden vergroot overlevings-en voortplantingskansen
helpen kan deze kansen verkleinen
1.1.1. Verwantschap
doorgeven erfelijk materiaal belangrijker dan overleving individu
o draagt het gedrag bij tot de reproductie en de overlevingskansen van het
nageslacht?
verwantschapsselectie = tendens om genetisch verwanten te helpen om de
gemeenschappelijke genen te beschermen --> zelfs als eigen leven in gevaar is
o experiment: Amerikaanse en Japanse studenten vragen om zich in te
beelden hoe zij zouden reageren in verschillende situaties waarin iemand
hulpbehoevend is
o meer geneigd om naaste familie te helpen dan verre familieleden
ondersteunt verwantschapsselectie
o tendens om te helpen is sterker in levensgevaarlijke situaties dan in meer
alledaagse situaties
o eerder jonge dan oude en eerder gezonde dan zieke familieleden helpen
2
, coöperatieve voortplanting = fenomeen waarbij kinderen hun eigen
voortplanting uitstellen om de ouders bij te staan bij de opvoeding van de
allerkleinsten om zo dus te helpen om het eigen genetisch materiaal door te
geven
1.1.2. Wederkerig altruïsme
waarom verlenen we dan hulp aan andere, niet-verwante personen?
wederkerig altruïsme = neiging om anderen te helpen, waardoor de kans
vergroot dat diegene die men helpt, een wederdienst zal bewijzen, zodat de
overlevingskans stijgt
komt ook voor bij dieren
o apen en katten verzorgen elkaars pels
o als chimpansee A de vacht verzorgd had van chimpansee B, deelde
chimpansee B achteraf vaker zijn voedsel met chimpansee A
o verzorging van vacht wordt wederkerig beloond met hulp tijdens
gevechten met andere soortgenoten
o exp: men nam het geluid op van een vrouwelijke aap die om hulp
schreeuwde. Achteraf speelden ze die autiotape in de aanwezigheid van
andere vrouwtjes. Wanneer het wijfje hen onlangs geholpen had bij het
reinigen van de vacht, reageerden de apen meer op de hulpkreten. Indien
de aap die hulp zocht, genetisch verwant was, was de respons even sterk
(onafhankelijk van het feit of ze nu recent hulp had geboden of niet)
altruistic punishment = afwijken van wederkerig altruïsme norm wordt vaak
bestraft door de groep, zelfs als de straf in eigen nadeel is --> “publieke goederen” exp
o 60 groepen met elk 4 leden
o elk krijgt 20 dollar, investeer tussen 0 en 20 dollar in groepsproject, voor
elke dollar krijgt elk groepslid 0,4 dollar
o 6 keer spelen met steeds wisselende samenstelling
o punishment conditie: 0 – 10 strafpunten en 1 punt is -3 dollar voor de
bestrafte en -1 dollar voor de straffer
1.1.3. De coöperatieve groep
gekwetste of zieke dieren worden door soortgenoten geholpen, zelfs zonder dat
er sprake is van verwantschap en de kans op wederdienst is klein
natuurlijke selectie werkt door tot in groepen en hele soorten
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper geneeskundeftpsychologie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
