Samenvatting van hoofdstuk 10 (Agressie) van Sociale Psychologie (opleiding: psychologie, UGent). Dit is een samenvatting van zowel de slides als het handboek 'Sociale Psychologie' van Alain van Hiel. De documenten die hierop volgen zijn:
- Sociale Psychologie: Hoofdstuk 16 (De rechterlijke wereld)
Hoofdstuk 10: Agressie
Inhoudsopgave
1. Wat is agressie?........................................................................................................................................ 2
1.1. Definities en vormen van agressie....................................................................................................................... 2
1.2. Pestgedrag...................................................................................................................................................................... 2
1.3. De meting van agressie............................................................................................................................................. 3
1.3.1. Observatie....................................................................................................................................................... 3
1.3.2. Rapportering................................................................................................................................................. 3
1.3.3. Andere databronnen................................................................................................................................... 3
2. Crossnationale en intraculturele verschillen.................................................................................. 4
2.1. Crossnationale verschillen....................................................................................................................................... 4
2.2. Intraculturele verschillen........................................................................................................................................ 5
2.2.1. Geslachtsverschillen.................................................................................................................................... 5
2.2.2. Leeftijd............................................................................................................................................................. 5
2.2.3. Etnische achtergrond.................................................................................................................................. 6
3. De oorsprong van agressie.................................................................................................................... 6
3.1. Het erfelijkheidsperspectief.................................................................................................................................... 6
3.1.1. Drifttheorieën................................................................................................................................................ 6
3.1.2. De evolutionaire benadering.................................................................................................................... 6
3.1.3. Gedragsgenetica........................................................................................................................................... 7
3.1.4. De rol van hormonen en neurotransmitters....................................................................................... 7
3.2. Het leerperspectief...................................................................................................................................................... 8
3.2.1. Leren uit eigen ervaring............................................................................................................................ 8
3.2.2. Gevaren van bestraffing............................................................................................................................. 8
3.2.3. Bestraffing als wapen tegen delinquentie........................................................................................... 8
3.2.4. Sociaal leren................................................................................................................................................... 9
3.3. Het erfelijkheid/omgevingdebat........................................................................................................................ 10
4. Sociaalpsychologische theorieën van agressie............................................................................. 10
4.1. Frustratie..................................................................................................................................................................... 10
4.2. Negatief affect............................................................................................................................................................ 11
4.3. Fysiologische opwinding....................................................................................................................................... 11
4.4. Cognitieve processen............................................................................................................................................... 12
4.4.1. Automatische activatie............................................................................................................................ 12
4.4.2. Hogere-orde cognitie................................................................................................................................ 13
4.5. Een integratief model van agressie................................................................................................................... 13
5. De invloed van geweldmedia............................................................................................................. 14
5.1. Geweld in de media.................................................................................................................................................. 14
5.1.1. Langetermijneffecten............................................................................................................................... 15
5.1.2. Waarom hebben de media deze effecten?......................................................................................... 16
5.2. Pornografie................................................................................................................................................................. 16
5.2.1. Geweldloze pornografie.......................................................................................................................... 17
5.2.2. Gewelddadige pornografie..................................................................................................................... 17
5.2.3. Het mogelijke gevaar inschatten.......................................................................................................... 18
6. Verborgen geweld.................................................................................................................................. 19
6.1. Seksuele agressie....................................................................................................................................................... 19
6.2. Partnergeweld........................................................................................................................................................... 19
6.3. Kindermishandeling................................................................................................................................................ 20
7. Slotwoord: de reductie van geweld.................................................................................................. 21
1
,Hoofdstuk 10: Agressie
1. Wat is agressie?
1.1. Definities en vormen van agressie
agressie = gedrag bedoeld om een andere persoon ongewenste schade te berokkenen
agressief gedrag wordt gekenmerkt door
o de onderliggende motivatie, namelijk het schaden van iemand, maar niet
door de gevolgen ervan
o de aanwezigheid van een intentie
o het feit dat het gedrag door het slachtoffer niet gewenst wordt
probleem: men kan nooit de precieze intenties van andere personen met 100%
zekerheid kennen
agressieve gedragingen kunnen verschillende vormen aannemen (vb: niet
reageren als je op de hoogte bent van een gevaarlijke situatie, is agressief gedrag)
geweld = meer specifiek en beperkt tot gedrag uitgevoerd om ernstige fysieke
schade te berokkenen
o alle daden van geweld zijn agressie
o maar niet alle daden van agressie zijn geweld (vb: iemand beledigen)
fysieke agressie = gedrag bedoeld om iemand lichamelijk te kwetsen
verbale agressie = communicatie bedoeld om iemand mentaal te kwetsen, zoals
schelden, vloeken en beledigen
spontane agressie = niet uitgelokt
reactieve agressie = na provocatie
individuele agressie
collectieve agressie
directe agressie = directe confrontatie tussen agressor en slachtoffer
indirecte agressie = agressie die heimelijk wordt aangebracht zonder dat het
slachtoffer duidelijk op de hoogte is van de identiteit van de agressor
instrumentele agressie = iemand schade berokkenen om iets waardevols te
verkrijgen
emotionele agressie = iemand schade berokkenen omwille van de schade
1.2. Pestgedrag
= agressief gedrag gericht op slachtoffers die zichzelf niet gemakkelijk kunnen
verdedigen. Dit gedrag komt meestal voor op school en het werk.
vormt een groot probleem: tussen 10 – 20% van de mensen zijn slachtoffer
slachtoffers op school zijn dit vaak later ook op het werk
2
, uit een Finse studie bleek dat kinderen die gepest werden op 8-jarige leeftijd, veel
later, op 25-jarige leeftijd, meer kans maakten op zelfmoord
o meisjes 6,3 keer meer kans
o jongens 4 keer meer kans
nultolerantie is het enige zinvolle beleid!
1.3. De meting van agressie
beperkte methodologische middelen om agressie te bestuderen
gedragsobservatie en rapportering (zelfrapportering of door anderen)
best zoveel mogelijk methodes hanteren
1.3.1. Observatie
in labocontext agressie op een ‘zachte wijze’ bestuderen
elektrische shchokken, lawaai, koud water, onaangename pikante saus…
mate waarin deelnemers dergelijke aversieve stimuli aanbieden, wordt
gehanteerd als een afhankelijke variabele
1.3.2. Rapportering
Agression Questionnaire = meest gebruikte instrument dat individuele
verschillen in agressie meet: individuele verschillen in agressie bestaan uit
o fysieke agressie
o verbale agressie
o boosheid (emotie)
o vijandigheid (cognitie)
andere vragenlijsten die pijlen naar
o seksuele agressie
o aanvaarding van interpersoonlijke agressie
o aanvaarding van verkrachtingsmythes
probleem bij zelfrapportering: sociale wenselijkheid
ook handig om beoordelingen van naasten en bekenden te verkrijgen
1.3.3. Andere databronnen
publieke bronnen zoals misdaadstatistieken
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper geneeskundeftpsychologie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
