Samenvatting
Inleiding recht samenvatting
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
Samenvatting inleiding tot het recht academiejaar
[Meer zien]Voorbeeld 6 van de 50 pagina's
Voorbeeld 6 van de 50 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Inleiding rechtExamen: 30 vragen: van elk college 3 vragen: kennis – inzicht – toepassing
Meerkeuzevragen, waar/onwaar, combineren (zie ook proefexamen)
1. Kenmerken en definitie van het recht
Recht = geheel van bindende regels
- Gebodsbepalingen (moeten)
- Verbodsbepalingen (niet mogen)
- Verlofbepalingen (mogen maar nt moeten)
Andersoortige indeling
- Regels toepasbaar naar keuze
- Wilsaanvullende (vs gebiedende regels)
- Technische regels
Vereiste van gezag: uitvaardiging van het recht
- Dr democratisch verkozen regelgevende organen
- Normenhiërarchie
- Bevoegdheidsverdeling
- Procedureregels
Naleven van het recht afdwingbaarheid
- Rechterlijke macht
- Arbitrage
- Administratieve sancties (GAS-boetes)
Rationeel opgebouwd geheel van enerzijds precies afgelijnde begrippen en anderzijds
normen, waaraan van overheidswege opgelegde (erkende) sancties kleven, die langs
instellingen w afgedwongen en waarvan het de bedoeling is de orde i/d samenleving te
organiseren, te handhaven of te herstellen.
Normenstelsels
Rechtsregels
Sociale en etiquetteregels
o Gedragsregels
o Beleefdheid
Morele regels = ethiek
Godsdienstige regels
Waarom recht?
Regels die een zekere orde brengen
i/d samenleving en rust i/d onderlinge
verhoudingen tssn individuen en groepen
- Historisch gedetermineerd
- Bepaalde (tijdsgebonden) ideologie
1
, - Politiek, sociaal en economisch systeem
- Realisatie v/e beleid
- Doen naleven van bepaalde morele regels
Rechtsgeschiedenis
Romeins recht
o Trias politica = driemachtenleer
o Aansprakelijkheid > Aquila
o Bepaalde adagia
Code Napoleon
o Burgerlijk Wetboek
Kenmerken recht
Nemo censetur ignorare legem: iedereen wordt verondersteld de wet te kennen
Rechtsbedeling
o Beoordeling in concreto, zuiver individuele toepassing van het recht
o Specifieke normen en begrippen
Versus rechtvaardigheid
Structurele spanning tssn de regel en wat als een rechtvaardige oplossing w ervaren
o Bv. procedurefouten
Rechtspositivisme
o Formele bronnen
Natuurrechtsleer
o Algemene universele beginselen
2. Subjectieve rechten ingedeeld
= bevoegdheden om over middelen te beschikken
recht dat individu ontleent aan dat objectief recht
3. Objectief recht ingedeeld
= algemeen, los van concrete situatie, geheel van rechtsregels
Indeling recht
Internationaal en supranationaal recht
- Volkerenrecht (VN)
- Grensoverschrijdend recht (Europees recht)
Nationaal recht: publiek- privaat - gemengd
3.1 Nationaal recht
Privaatrecht
Verhouding tssn burgers onderling
Gelijke verhouding
Regelen van private belangen van individuen of groepen
Doorgaans van aanvullend recht
2
,Omvat volgende rechtstakken:
- Burgerlijk recht
o Personen- en familierecht
o Verbintenissenrecht
o Bijzondere overeenkomsten
o Aansprakelijkheid
o Vermogensrecht/ erfrecht
- Handelsrecht: regelt statuut van handelaars en commerciële activiteiten
- Vennootschapsrecht
- Gerechtelijk recht: regelt organisatie en bevoegdheid van privaatrechtelijke
rechtscolleges
o Vs. strafprocesrecht
o Gerechtelijke organisatie
- Internationaal privaatrecht
Publiekrecht
(Ongelijke) verhouding overheid/staat – burger
Regels van openbare orde (je mag er nt van afwijken)
Omvat volgende rechtstakken:
- Grondwettelijk recht
- Bestuursrecht
o Uitvoerende macht en administratieve overheden
- Strafrecht
o Limitatieve lijst van strafbare gedragingen en hun sanctie
o Strafprocesrecht
- Fiscaal recht: bepaalt hoe de overheidsinkomsten w gevormd en geïnd
o Directe belastingen: op inkomen, winst en vermogen: w rechtstreeks betaald
o Indirecte belastingen: w via 3e partij betaald aan overheid bv BTW,
successierechten, milieutaksen,…
Gemengde rechtstakken
Economisch recht/ marktrecht (consumentenrecht)
Financieel recht (bv. bescherming van de privéspaarders)
Sociaal recht
o Arbeidsrecht
o Socialezekerheidsrecht
Intellectuele rechten (bv. eigendomsrecht auteur)
4. Bronnen van het recht
4.1 Internationaal en supranationaal
Verdragen: akkoord tssn landen
o Verenigde Naties
o Internationale Arbeidsorganisatie
3
, o Raad van Europa
Verordeningen (duidelijke tekst die onmiddellijk plaats heeft in nationale wetgeving)
en richtlijnen (moet w omgezet in nationale regelvorming)
o Europa
4.2 Belgische wetgeving
Formele wet (echt een wet) vs materiële wet (alle regelgeving die we hebben)
Staatsstructuur
4
, Gron
dwet
o
o
o
o
Inrichting van de Staat: tekent de grote structuur van de staat uit en legt de
fundamentele rechten v/d burgers vast
o Grondrechten en vrijheden burgers
Bijzondere meerderheidswetten
o Regelen staatshervorming: financiering fed. oveheid en gemeenschappen en
gewesten
o Wanneer 2/3 of meer vh parlement akkoord gaat dan pas treedt de wet in
werking
Gewone wet
o Goedgekeurd door Kamer; bekrachtiging dr Koning
Decreten en ordonnanties
o Uitgevaardigd dr gemeenschapsparlementen behalve Wallonië:
gewestparlement
o Hebben kracht van wet (decreten)
o Ordonnanties: zelfde als decreten, alleen geldig in Brusselse Hoofdstedelijke
Raad
Koninklijk besluit
o Uitgevaardigd dr Koning
o Bevat uitvoerende maatregelen die een of meer wetten uitvoeren of
preciseren
o Genummerd: bij crisis: koning krijgt bevoegdheid om zaken te regelen zodat
parlement zich kan bezighouden met andere zaken; daarna moet het wel
bekrachtigd w maar het heeft wel kracht van wet
Ministerieel besluit
o Verdere detaillering van regels uit een KB
Besluit van een gewest- of gemeenschapsregering
o Kunnen uitgevaardigd w door regeringen
5
, - Algemene (ongeschreven) rechtsbeginselen
o Behoorlijke wetgeving
o Niet- retroactiviteitsbeginsel
o Regelgevende akte w uitgevaardigd, werkt nt met terugwerkende kracht
o Rechtszekerheidsbeginsel
- Contract
o Niet in strijd met openbare orde en goede zeden
- Gewoonte (bv. handen schudden bij verkoop van iets)
- Pseudowetgeving (bv. rondzendbrieven: fiscus voegt soms bepaalde regels toe die nt
in de wet staan)
- Paralegale normen (bv. deontologische code: orde der artsen: treedt alleen op als er
klachten zn)
- Algemene en individuele bilijkheid
- Rechtspraak
o Toepassen van de rechtsregel
o In de concrete zaak (geen algemene en als regel geldende beschikking)
- Rechtsleer rechtsvinding
o Geen directe impact, onrechtstreeks wel
Taak van de rechter
Open normen (goede trouw, openbare orde, goede zeden evolutief)
Aanpassing regel aan gewijzigde omstandigheden
Nieuwe rechtsfiguren (rechtsmisbruik)
Vernietiging dr Grondwettelijk Hof/ Raad van State
Interpretatie van de wet
Passiviteit van de rechten i/h privaatrecht
o Partijen zn meester van het geding
o Rechter kan enkel antwoorden op conclusies partijen
o Rechter is nt gebonden dr de dr partijen voorgestelde kwalificatie
Rechter in strafzaken: vooronderzoek dr onderzoeksrechter
Algemene rechtsbeginselen:
- Onafhankelijkheid rechter
- Onpartijdigheid rechter
- Openbaarheid van rechtspraak
- Motiveringsplicht
- Recht van verdediging
- Hoger beroep
5. De gewone hoven en rechtbanken
Supranationaal: Europees Hof voor de Rechten van de mens
- Behandeling klachten tegen lidstaat
- Wegens schending van een fundamenteel recht zoals vervat in het EVRM en de
protocollen daarbij
Hof van Justitie van de Europese Unie
- Interpretatie van de EU-wetgeving
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jk25. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen