Het impliciete geheugen: kunnen (procedureel geheugen)
- Niet- inzichtelijke of automatische leerprocessen
- Rechtstreeks inwerkend op het gedrag
o Werkt rechtstreeks op het gedrag, zonder bewustzijn te passeren
▪ Knowing How
Habituatie: geleidelijk wennen aan een prikkel die met zekere regelmaat opnieuw wordt aangeboden
- Meest elementaire vorm van leren
o De zeeduizendpoot
Klassieke conditionering
Ivan Pavlov: fysioloog
- Onderzoek naar de fysiologie van de spijsvertering
o Nobelprijs voor geneeskunde 1904
Het eigenlijke conditioneringsproces
Geen mentalistische verklaringswijze
- Geen kwestie van weten dat er voedsel aankomt
o Geen inzicht, geen denken
Louter contiguïteit die zorgt voor een nieuwe neuronenverbinding
60
, - Contiguïteit is de voorwaarde voor de conditionering
- Smaakaversie: Mapletoff- experiment
o Kankerpatiënten proeven een nieuw soort ijs
OV: 3 groepen
- Groep 1: één uur vóór een chemotherapie-sessie
- Groep 2: op een dag zonder chemotherapie
- Groep 3: krijgt geen ijs (controlegroep)
AV: na 5 maanden smaaktest van Mapletoff en andere soorten ijs
Resultaten:
- Groep 1: een duidelijke afkeer voor Mapletoff
- Groep 2 = Groep 3: Mapletoff is lekkerste ijs
Toepassingen: aversietherapie
- Chemotherapie koppelen aan unieke smaak, om aversie te kanaliseren
Uitdoving (extinctie)
Maar: niet alleen uitdoving, ook spontaan herstel!
- Dat wil zeggen: de band tussen OP en VP verdwijnt niet, maar wordt enkel onderdrukt
Spontaan herstel:
- Blijkt ook uit het feit dat het opnieuw conditioneren van een eerder uitgedoofde reactie veel
sneller gaat dan het oorspronkelijke installeren ervan
- Verklaart ook waarom mensen die via conditionering van een aandoening werden behandeld zo
makkelijk hervallen
Verklaring: de band tussen OP en VP verdwijnt niet echt, maar wordt slechts onderdrukt door nieuwe
ervaringen
Prikkelgeneralisatie
Het veralgemenen
Prikkeldiscriminatie
Onderscheid maken
- Neurotische effecten: kindermishandeling door geliefde personen
61
, o Stockholmsyndroom: sympathie voor gijzelnemer
Hogere orde conditionering
Een cognitieve interpretatie van de klassieke conditionering
Contingentie in plaats van contiguïteit
RESCORLA & WAGNER: contingentie = een zinvolle samenhang tussen OP en VP
- Het leereffect is niet afhankelijk van de frequentie op zich waarmee de VP en OP elkaar
opvolgen
o Wel van de mate waarin de VP als een goede voorspeller kan dienen voor het
verschijnen van de OP
Belangrijk! Het gaat niet om een bewust leerproces
Experiment:
Resultaten: Hoe groter de kans dat na het verschijnen van de VP (de toon) de OP (de schok) wordt
aangeboden, des te sterker de VR (de angstreactie) is die door de VP (de toon) wordt opgeroepen
Verklaring: Zinvolheid van de samenhang tussen OP en VP op basis van het verrassingskarakter van
de OP
- OPGELET: géén BEWUST verlopend proces!!
o Wel op een neiging/drang; op basis van spontane aandacht en alertheid
Verschillen tussen voorwaardelijke en onvoorwaardelijke reactie
Later onderzoek: VR is niet gelijk aan de OR
Zie al experimenten Pavlov: VR is niet alleen saliveren (zoals de OR) maar ook inclusief
kwispelstaarten, springen....
- Beter: VR = Anticipatie: een doelgerichte voorbereidende gedragsreactie op de situatie die
door de VP wordt aangekondigd
o Soms kan de OR op die manier zelfs tegenovergesteld zijn aan de OR: compensatoire
reactie
De preferentiële samenhang tussen bepaalde prikkels
GARCIA EN KOELLING: sommige prikkels zijn makkelijker met elkaar te associëren
Operante conditionering
Ook wel instrumentele conditionering genoemd
- Leren aan de hand van beloning (bekrachtiging) en straffen
o Gaat om vrijwillig gedrag dat gesteld wordt om controle te krijgen over de omgeving
o Aanleren van complexere gedragingen dan bij klassieke conditionering
62
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pilarvanhauter. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.