Hoofdstuk 1: Methodisch begeleiden van groepsontwikkeling
1. De PBA orthopedagogie als groepsbegeleider
1.1 Diversiteit van groepen
1.2 De groepsbegeleider is zijn eigen instrument
1.3 Evenwicht houden tussen groepswerking en individuele benadering
1.4 Evenwicht houden tussen groepstaak en groepsproces
1.5 Groepscohesie bevorderen
2. Fasen van groepsontwikkeling
2.1 De voorfase
2.2 De oriëntatiefase
2.3 De invloedfase
2.4 De affectiefase
2.5 Fase van de autonome groep
2.6 Afsluitingsfase
Hoofdstuk 2: Roldoorbrekend werken met de Roos van Leary
1 De roos van Leary
1.1 Wat is de roos van Leary
1.2 Opbouw model
1.3 Wetten van de Roos van Leary
1.4 Overzicht van de acht gedragsstijlen volgens Van Dijk
2 Vragenlijst Interpersoonlijk gedrag
3 Ervaren van de 8 relatiewijzen
4 Omgekeerd interveniëren
Hoofdstuk 3: Aanpak van pesten in de groep
1 Inleiding
2 Wat is pesten?
2.1 Definitie pesten
2.2 Andere onaangename anti-sociale gedragingen
2.3 Soorten
2.4 Cyberpesten
2.5 Vormen bij jongeren en meisjes
2.6 Uitgangspunten
3 Wie is betrokken?
3.1 Pester/ De pestkliek
3.2 Slachtoffer
3.3 Buitenstaanders
4 Oorzaken
4.1 Bijzondere dynamiek van het pesten
4.2 Multi-causaal
, 5 Gevolgen
5.1 Gevolgen voor het slachtoffer
5.2 Gevolgen voor wie en slachtoffer en pestkop zijn
5.3 Gevolgen voor pestkoppen
5.4 Gevolgen voor de groep (omstaanders, meelopers, …)
5.5 Gevolgen voor anderen
6 Brede aanpak
6.1 Preventie van pestgedrag
6.2 De Whole School Approach (WSA)
6.3 Aanpak na pestincident
Hoofdstuk 4: Nieuwe autoriteit en Geweldloos Verzet
1 Inleiding
2 Nieuwe autoriteit: kracht in plaats van macht
2.1 Let’s bake an apple pie
2.2 Nieuwe autoriteit als krachtige opvoedingsstijl: de basishouding
3 Waakzame zorg
3.1 Oplettendheid
3.2 Aanwezigheid
3.3 Bescherming
3.4 Waakzame zorg in relatie tot het opbouwen van een steunnetwerk
3.5 De-escalatie en een geweldloze strijd aangaan
4 Geweldloos verzet
4.1 Methodisch handelen vanuit geweldloos verzet
4.2 De aankondiging
4.3 De sit-in en SMS (silent message sending)
4.4 Doorbreken van geheimhouding
4.5 Telefoonronde
4.6 Volgen
4.7 De staking
4.8 Bevelen weigeren
4.9 Relatie- of verzoeningsgebaren
, Hoofdstuk 1 methodisch begeleiden van groepsontwikkeling
1) De PBA orthopedagogie als groepsbegeleider
Als PBA orthopedagogie ben je vaak werkzaam in contexten waar je verantwoordelijk bent
voor een groep personen. Groepsbegeleider zijn is daarom één van de taken van een
orthopedagoog.
1.1) Diversiteit van groepen
Het traditionele beeld van een PBA orthopedagogie is dat een begeleider in een leefgroep
van een residentiële voorziening binnen de sector personen met een beperking of de
jeugdzorg. Maar ook in niet-residentiële contexten heb je als begeleider met groepen te
maken: een klas, een gezin, een kinderopvang, een jeugdhuis…
Inge De Vos noemt ze ‘begeleidingsgroepen’ en definieert ze als ‘een groep cliënten die je
begeleidt’.
Soms beperkt een groep zich tot een éénmalige bijeenkomst. Soms ligt het aantal
groepsmomenten vast. Soms is de frequentie en de duur van de groep onbepaald.
Als groepsbegeleider zal je je communicatie en aanpak moeten afstemmen op de eigenheid
van de groep die je begeleidt.
1.2) De groepsbegeleider is zijn eigen instrument
Je bent als begeleider je eigen werkinstrument. Je persoonlijkheid, kennis, vaardigheden en
houding zijn de middelen waarmee je groepen begeleidt en coacht. Het allerbelangrijkste
om daarin succesvol te zijn, is een positieve werkrelatie tot stand brengen met je cliënten en
groepen.
Vaardigheden hangen daarmee samen:
Actief luisteren
Vragen naar details
Samenvatten en parafraseren
Erkennen van percepties
Her-kaderen
Oplossingsgericht luisteren
…
1.3) Evenwicht houden tussen groepswerking en individuele benadering
, Als groepsbegeleider moet je oog hebben voor de groep en voor de individuele groepsleden.
Een groepsbegeleider mag zich niet enkel en alleen op het groepsgebeuren richten. Een
eenzijdige focus op de groepsdynamiek is als een eenheidsworst en gaat voorbij aan de
diversiteit van individuele cliënten.
Een groepsbegeleider moet dit evenwicht voortdurend bewaken. Zelfs bij doelgroepen met
een grote mate van één-op-één begeleiding, moet je blijvend waakzaam zijn voor wie er op
wie een invloed heeft in de groep.
1.4) Evenwicht houden tussen groepstaak en groepsproces
Er is nog een tweede evenwicht dat een groepsbegeleider moet zien te houden:
Hij moet tegelijk inspelen op het taakniveau (de groepstaak)
En op het sociaal-emotionele niveau (het groepsproces)
Groepstaak = de inhoud, dus alles wat er gezegd en gedaan wordt in functie van het
bereiken van het groepsdoel en het uitvoeren van de groepsactiviteiten
Het gaat daarbij over: de keuze en samenstelling van de doelgroep, het bepalen en
formuleren van het groepsdoel, de werkwijze, de taken en activiteiten die moeten
uitgevoerd worden, de organisatie van de uitvoering zoals duur, frequentie, plaats… en
tenslotten ook de evaluatie of het behaalde resultaat.
Groepsproces = de manier waarop groepsleden met elkaar omgaan tijdens de uitvoering van
die taak: de onderlinge betrekkingen, de sociaal- emotionele oriëntatie
tussen de groepsleden
Hierbij moet gedacht worden aan de groepscohesie, de relatiepatronen, de communicatie-
en interactiewijze, de groepsnormen en groepsrollen, de groepsontwikkeling, …
De groepsbegeleider ziet er enerzijds op teo dat de groepsleden het groepsdoel bereiken en
de groepsactiviteiten vervullen die daarvoor nodig zijn. Anderzijds zorgt hij ervoor dat de
spontane groepsdynamiek een vlot en constructief verloopt kent.
Van een groepsbegeleider wordt verwacht dat hij weet welke die verhouding in zijn
begeleidingsgroeps is en dat hij daar passend mee omgaat.
1.5) Groepscohesie bevorderen
Groepscohesie = het hechtingsgevoel dat aanwezig is in de groep, de samenhang tussen de
groepsleden
Een sterke groepscohesie is een voorwaarde om vlot samen te werken. Hoe sterken de
groepscohesie, hoe groter de onderlinge hechting en dus ook hoe groter het vertrouwen.
De groepscohesie is geen statische toestand. Het bevorderen van de groepscohesie is een
continue opdracht.
2) Fasen van groepsontwikkeling
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper loademuzere. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.