Rechtsmethodiek – BUR examen
Definities:
1. Rechtstakken:
Privaatrecht Recht dat verhoudingen regelt tussen burgers
onderling.
Publiekrecht Recht dat de algemene belangen regelt, heeft
betrekking op de inrichting, werking en onderlinge
verhoudingen van de overheidsorganen en op de
verhouding van overheid tot burgers.
Personenrecht Rechtsregels mbt persoon als enkeling in de
maatschappij.
Bv: naamgeving, bekwaamheid van persoon (bewind,
zorgvolmacht), geslacht…
Familierecht Rechtsregels mbt verhoudingen van personen die met
elkaar verwant zijn, via huwelijk, samenwoning of
geboorte.
Bv: afstamming, ouderlijk gezag, huwelijk en
echtscheiding
Goederenrecht Rechtsregels mbt de verhouding van rechtssubjecten
tov rechtsobjecten eigendomsrecht, VG (misschien
volgrecht), erfpacht, opstal, erfdienstbaarheid…
Familiaal vermogensrecht / Vermogensrechtelijke regels van toepassing op
relatievermogensrecht verschillende relatievormen.
Bv: erfrecht, schenkingen, testamenten,
huwelijksvermogensrecht, wettelijke en feitelijke
samenwoning..
Verbintenissenrecht Regels mbt vrijwillig aangegane verbintenis, ontstaan
tenietgaan en gevolgen.
Hieronder valt ook aansprakelijkheidsrecht.
Contractenrecht Rechtsregels mbt in Burgerlijk Wetboek geregelde
contracten (benoemde contracten).
Bv: koop, aanneming, lening, bewaargeving, huur…
IPR / Internationaal privaatrecht Regels mbt bevoegdheid van Belgische rechters en
toepasselijk recht bij grensoverschrijdende gevallen.
Grondwettelijk of constitutioneel recht Recht mbt vestiging, structuur en uitoefening
soevereine gezag, inrichting staatsmachten, onderlinge
verhoudingen en grondrechten voor burgers.
Administratief recht / bestuursrecht Rechtsregels mbt inrichting en werking van organen
van de uitvoerende macht (UM).
Bv: onteigening, ruimtelijke ordening, stedenbouw,
milieurecht, onderwijsrecht, ambtenarenrecht,
mediarecht…
Strafrecht Rechtstak waaronder materieel en formeel strafrecht
valt.
Materieel strafrecht Rechtsregels die strafbare feiten (= misdrijven)
beschrijven en eraan verbonden straffen
(overtredingen, wanbedrijven en misdaden).
Formeel strafrecht of strafprocesrecht Rechtsregels over onderzoek naar misdrijven,
, procedure voor rechtbanken en wijze waarop straffen
worden uitgesproken.
Fiscaal recht Rechtsregels mbt heffen en innen van belastingen.
Sociaal recht Gemengde rechtstak die bestaat uit arbeidsrecht en
socialezekerheidsrecht.
Arbeidsrecht: Rechtsregels die individuele en collectieve relaties
tussen werknemer en werkgever regelen.
Regelt de relatie tussen werknemer en werkgever.
Individueel arbeidsrecht / Bv: arbeidsovereenkomst, zondagsrust
privaatrechtelijk
Syndicale vrijheid, vakorganisaties, ondernemingsraden,
staking…
Collectief arbeidsrecht
Socialezekerheidsrecht Rechtsregels waarbij overheid sociale maatregelen
voorziet waarvan burgers in onze welvaartstaat kunnen
van genieten.
Bv: arbeidsongevallen, ziekte, werkloosheid, pensioen…
Ondernemings- en economisch recht Regels die het ingrijpen van de overheid op het
economisch leven regelen (bv: prijsbeleid, strijd tegen
economisch machtsmisbruik (=marktrecht)) en regels
mbt de vrije rechtsbetrekkingen voor ondernemers
(publiekrecht) én
Regels mbt de verhoudingen tussen ondernemingen en
consumenten (=consumentenrecht). Bv: privaatrecht.
Vennootschapsrecht Regelt oprichting, structuur, werking en
verantwoordelijkheden van vennootschappen en hun
organen.
Burgerlijk procesrecht of gerechtelijke Rechtsregels die de organisatie en bevoegdheid van de
privaatrecht rechterlijke macht regelen (publiekrecht) en de
spelregels volgens dewelke rechtssubjecten via
rechtbank hun subjectieve rechten kunnen verdedigen
(privaatrecht).
2. Rechtsbronnen:
Aanvullend recht of suppletief recht Rechtsnormen waarvan mag worden afgeweken.
Het is afdwingbaar als niets anders is opgenomen in
een overeenkomst.
Bv: volgens de wet moet je je leverancier binnen de 30
dagen betalen. Dit is aanvullend wat betekent dat je ook
na 14 dagen mag betalen.
Dwingend recht Rechtsnormen waarvan niet mag worden afgeweken.
Bv: belastingen betalen moet, moorden is verboden.
Openbare orde Is de algemene veiligheid, rust en goede zeden binnen
een samenleving. Openbare orde is een begrip dat
betrekking heeft op normen en regels die nodig zijn om
ervoor te zorgen dat de samenleving goed functioneert
