Dit is een samenvatting van biologie voor studenten van vives die de richting toegepaste psychologie volgen. Alle hoofdstukken zitten er volledig in behalve het deel over CRISP. Ik heb de samenvatting zelf gemaakt en gebruikt, en ik ben geslaagd voor dit vak.
Biologie
Hoofdstuk 1: Anatomie & fysiologie
Anatomie ➔ wetenschap v/h bestuderen van inwendige & uitwendige structuren & de fysieke relatie
tussen lichaamsdelen ➔ dus bestudeerd hoe het lichaam ERUIT ZIET
Fysiologie ➔ bestudeerd hoe levende organismen functioneren m.a.w. HOE het lichaam &
verschillende onderdelen ervan werken
De mens als biologisch organisme
Orgaanstelsel➔ bestaan uit minstens 2 organen➔ organen die behoren tot eenzelfde orgaansysteem
staan in voor welbepaalde functie
Organen ➔ vervullen bepaalde functie & opgebouwd uit 2 of meer types weefsels die samenwerken
om specifieke functie uit te voeren
Voorbeeld: skeletspieren zijn organen die krachten kunnen ontwikkelen ➔ vooral
opgebouwd door spierweefsel, bindweefsel & vet
Weefsels ➔ opgebouwd uit cellen van dezelfde soort ➔ zodanig gerangschikt dat weefsel zijn functie
kan uitoefenen
Voorbeeld: in skeletspierweefsel zijn alle skeletspiercellen parallel gerangschikt zodat deze
cellen bij contractie inkorten in dezelfde richting ➔ het hart bestaat bv voornamelijk uit
spierweefsel waardoor het telkens opnieuw kan samentrekken
Cellen ➔ allemaal gelijkaardig van samenstelling & werking ➔ afkomstig van 1 & dezelfde cel ➔
toch is er verschil in de bouw (=morfologie) ➔ 200 verschillende celtypes ➔ specifieke bouw &
specifieke functie
Moleculen➔ cellen opgebouwd uit moleculen ➔ kleinste niveau van organisatie ➔ biologisch gezien
mens te beschouwen als zeer complexe verzameling van moleculen
De taal van biologie
Anatomische gebieden
Anterieur ➔ voorkant/voor
Ventraal ➔ buikzijde/ synoniem anterieur
Voorbeeld: de navel bevind zich ventraal
Posterieur ➔ achterzijde/achter
Dorsaal ➔ meer naar rug gelegen/ synoniem posterieur
Voorbeeld: schouderblad bevindt zich dorsaal t.o.v. de ribbenkast
Craniaal ➔ in de richting v/h hoofd/schedel
Craniale rand van het bekken bevindt zich boven de dij
,Superieur➔ boven/hoger
Voorbeeld: de neus bevindt zich superieur t.o.v. de kin
Caudaal ➔ i/d richting v/d staart/stuit
Voorbeeld: de heupen bevinden zich caudaal t.o.v. de middel
Inferieur ➔ onder/lager
Voorbeeld de knieën bevinden zich inferieur t.o.v. de heupen
Mediaal ➔ (naar) het midden van het lichaam (lengteas)
Voorbeeld: het borstbeen ligt mediaal
Lateraal ➔ (naar) de zijkant v/h lichaam
Voorbeeld: de schouders liggen lateraal
Proximaal ➔ dichtbij de romp/ in de richting v/h aanhechtingspunt
Voorbeeld: de dij bevindt zich proximaal ten opzichte v/d voet.
Voorbeeld: Door de proximale beweging v/d pols kom je bij de elleboog uit
Distaal ➔ weg v/d romp/ weg van het aanhechtingspunt
Voorbeeld: Vingers bewegen zich distaal ten opzichte v/d pols
Voorbeeld: door een distale beweging vanaf de elleboog kom je bij de pols uit
Sagittaal➔ doornede scheidt een linker & rechter gedeelte
Midsagittaal➔ doorsnede loopt vlak door middellijn ➔ lichaam door midden gedeeld & linker &
rechterzijde worden gescheiden
Frontaal/ coronaal bij hersenen ➔ doorsnede scheidt een ventraal & dorsaal gedeelte v/h lichaam
,Hoofdstuk 2: Het zenuwstelsel
Inleiding
Belang v/h zenuwstelsel
ZS ➔ zorgt voor waarnemen, denken, ervaren emoties & nemen beslissingen
Hogere unieke functies ➔ vinden allemaal basis in fysiologische processen die gebeuren i/d hersenen
➔ belangrijkste ontwikkelde kenmerk van mens is toename v grootte & complexiteit hersenen
Neurologie ➔ bestudeert anatomie, het normaal functioneren & ziekten v/h zenuwstelsel ➔ naast
motorische beperkingen kunnen ziekten v/h ZS aanleiding geven tot ≠ stoornissen
Huidige psychiatrie ➔ neurobiologische invalshoek ➔ geen zwaar verstoord gedrag zonder zwaar
verstoord brein ➔ biologische psychiatrie zoekt medicijnen die therapeutisch kunnen werken voor
mensen die lijden aan mentale stoornissen ➔ farmacotherapie &psychotherapie = 2 volwaardige &
complementaire vormen van therapie
Motoriek ➔ ZS bestuurt dit bewegingsapparaat ➔ spieren pas geactiveerd na prikkel afkomstig van
ZS ➔ letsels aan bewegingsapparaat kunnen tijdelijke motorische beperking brengen ➔ maar de
“echte” motorische handicaps ➔ vaak gevolg van neurologische problematiek➔ letsel ter hoogte
van zenuwstelsel gedeeltelijk/niet te herstellen
ZS bestuurt alle organen v/h lichaam ➔ zorgt samen met endocriene systeem dat condities v/h
lichaam binnen nauwe grenzen worden gehouden zodat leven kan verdergaan (=behoud
homeostase) endocriene stelsel & ZS besturen beide het lichaam ➔ met andere methodes
ZS regelt lichaamsactiviteiten via snelle reacties door zenuwimpulsen/prikkels
Endocrien systeem reageert veel trager ➔ vrijstelling van hormonen
Functies van het zenuwstelsel
Sensoriële functie➔ Receptoren detecteren verschillende soorten prikkels uit omgeving/ eigen
lichaam ➔ sensoriële of prikkel aanvoerende neuronen vervoeren deze informatie naar de
hersenen/ruggenmerg
EERST Detecteren v informatie via de receptoren
DAN Die prikkels naar ruggenmerg/hersenen sturen
Integratieve functie ➔ ZS integreert sensoriële(zintuigelijke) informatie door die te analyseren &
combineren met andere sensoriële informatie & gedeeltes ervan te bewaren ➔ nemen beslissingen
ook deel integratieve functie ➔ meest complexe functie ZS ➔ alle psychologische functies
(waarnemen, denken, voelen& gedrag) ➔zijn gepaard met integratie➔ gebeurt in centraal
zenuwstelsel (CZS)
EERST verwerken & bewaren v info
DAN beslissingen maken
, Motorische functie➔ Motorische neuronen ➔ vervoeren informatie(=prikkels) van CZS naar
spieren/klieren (=effectoren)➔ deze worden door de motorische neuronen geprikkeld & dit kan
leiden tot spiercontractie/ secretie v hormonen:
Gewilde bewegingen ➔ contractie v/d skeletspieren
Contractie van gladde spieren in organen/ secretie van een klier i/d organen
Zenuwcellen ➔ cellen die geprikkeld kunnen worden & gespecialiseerd zijn i/h opwekken&geleiden
van zenuwimpulsen(zenuwprikkels) ➔ ze voeren meest unieke functies v/h ZS uit ➔ waarnemen,
denken, zich herinneren, controleren v/d activiteit van spieren & klieren
Belangrijkste functie neuron ➔ communiceren met andere neuronen ➔ om te kunnen
praten, denken, zien,… ➔ terugvallen op informatie die van neuron naar neuron wordt
gecommuniceerd ➔ veel aspecten van ons gedrag zijn verbonden met werking v/d
zenuwcellen
Als iets fout loopt ➔ oorzaak vaak verbonden met de werking van neuronen& hun
ondersteuning bij het overbrengen v informatie ➔ schizofrenie & depressie ➔
hoogstwaarschijnlijk te wijten aan neuronale afwijkingen ➔ om deze aandoeningen &
normale psychologische functioneren te begrijpen ➔ moeten we structuur v/d neuronen
kennen & weten hoe neuronen met elkaar communiceren
Neurogliacellen ➔ steuncellen die de neuronen voeden, ondersteunen & beschermen
Neuroglia
5-50x meer dan neuronen in zenuwweefsel ➔ noodzakelijk voor goede werking zenuwweefsel
Soorten gliacellen:
Schwanncellen➔ verantwoordelijk voor myelinisatie van axonen i/h perifeer zenuwstelsel (PZS)➔
Oligodendrocyten zelfde functie in CZS
Astrocyten➔ ≠ functies ➔ ondersteunen & beschermen neuronen & constant houden van
extracellulair milieu waarin neuronen “baden” ➔ Astrocyten spelen ook rol bij het tot stand komen
v/d bloed-hersen barrière
Extracellulair = buiten de cel
Microgliacellen➔ zorgen voor verdediging tegen indringers & ruimen dode neuronen op
Ependymcellen ➔ lijnen de ventrikels v/d hersenen af & het centrale kanaal i/h ruggenmerg ➔
zorgen ook voor een deel v/d productie v/h cerebrospinaal vocht & helpen met de circulatie van dit
vocht
Neuroglia ➔ behouden capaciteit tot celdeling ➔ meeste hersentumoren ontstaan vanuit
“ontaarde” neurogliacellen ➔ deze glioma’s vaak heel kwaadaardig & groeien snel ➔ in geval v
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sophiemeyers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
