Sociale ongelijkheid, armoede en
onbedoelde gevolgen van sociaal
beleid
De sociologie is de wetenschap van het sociale
Anthony Giddens: sociologie is de studie van het menselijke leven, van menselijke groepen en
samenlevingen
Sociologisch perspectief
de denktrant die sociale relaties uiteenlegt, zowel de geziene en ongeziene afhankelijkheden
Basisvragen sociologie
Hoe is een geordend samenleven mogelijk?
o Welke factoren of mechanismen zorgen voor orde en regelmaat
hoe werkt het samenleven door in de individuele levens?
o Welke invloed heeft onze samenleving op kinderen/volwassenen
Hoe zien de basiscontouren van onze samenleving eruit?
o In wat voor maatschappij leven we
Hoe komen we tot epistemologische sociologische kennis
o Welke onderzoeksmethode gebruiken we
kwantitatief onderzoek: testen van theoretisch goed onderbouwde
hypothesen of opnieuw testen van bestaande bevindingen
kwalitatief onderzoek: explorerend karakter
bestudering sociale fenomenen
participerende observatie
onderzoeker assimileert zich in sociale wereld onder
onderzoek
diepte interview
open gesprek
bevindingen kunnen niet zomaar veralgemeend
worden
de sociologische driehoek: feitelijke sociologie beoefening
Sociaal handelen: hoe een actor handelt op het handelen van andere actoren
door actor: stelt handelingen en bezit per definitie een zeker handelingsvermogen
,Sociologie
Handelingsvermogen = Agency
Sociale relatie/verhouding
De sociale handelingen van 2 of meer actoren
relaties die ontstaan o.b.v. een bepaalde afhankelijkheid tegenover een ander persoon ->
sprake van afhankelijkheidsverhouding of sociale binding
o sociaal verband: een specifiek geheel van onderlinge afhankelijkheidsverhoudingen,
eventueel deel van een ruimer sociaal netwerk
o 4 soorten bindingen
cognitieve of sociale
economische
politieke
affectieve
eigenschappen
binnen een proces van samenhandelen refereert ieder nieuw element aan eenzelfde soort
element
o Deelnemers verwijzen naar elkaar(zelfreferentialiteit)
Een dynamisch tijdsgebonden proces
o Ze zijn niet maar worden
Open onvoorspelbaar karakter
o antwoorden of tegenwerpingen zijn voorspelbaar, maar hun inhoud niet altijd
Er is een psychische betrokkenheid van de deelnemers
o Gestuurd door betrokken actoren
o reflexieve monitoring van handelen (Gibbens): voortdurend succesvol sturen en
controleren door de actor van zijn eigen activiteit
Sociaal verband - Egocentrisch maatschappijbeeld
Samenleving als reeks concentrische cirkels van anderen rondom jezelf
dit vormt sociale blindheid
veralgemeende of gegeneraliseerde afhankelijkheid: het van iedereen een beetje afhankelijk zijn
- algemene, niet persoonsgebonden afhankelijkheid
-> oorzaak: hoge mate van arbeidsdeling
- van weinigen heel sterk afhankelijk
sociaal netwerk = lange ketting van afhankelijkheden of bindingen
gevaar voor verdinglijking of reïficatie
taalgebruik waarbij we praten over een autonoom object dat buiten ons om bestaat en een eigen
werkzaamheid bezit bv de economie
- geen samenhandelen meer zien, maar een autonoom object.
schaal van verbanden
internationaal: tussen twee staten
transnationaal: bovenstatelijk
transcontinentaal: twee of meer continenten
mondiaal: wereldomspannend ook wel globaal genoemd
dominantie van het egocentrisch mensbeeld (Norbelt elias)
mensbeeld waarin samenleving verschijnt als een reeks van concentrische cirkels van anderen
rondom een ik of ego
,Sociologie
sociale blindheid ten opzichte van verderaf gelegen afhankelijkheden
de-familiariserend mensbeeld.
Sociologische verbeeldingskracht
Het vermogen om jezelf te observeren als een knooppunt in van menigvuldige sociale bindingen,
verbanden of netwerken die je eigen denken en handelen vormgeven
of
vermogen om persoonlijke problemen met sociale feiten/veranderingen te verbinden
depersonalisering van problemen
dominante egocentrisch maatschappijbeeld zorgt voor neiging om problemen te
individualiseren of te psychologiseren
o blaming the victim of slachtofferblamage
defamilialisering
tot nu toe vertrouwde stukjes sociale realiteit worden onvertrouwd + bekend terrein blijkt bij nader
inzien meerdere onbekende dimensies te herbergen
Waarderingsvrijheid: morele neutraliteit
Standpunttheorie
je hebt pas recht van spreken over een bepaald fenomeen als je zelf de feiten bent ondergaan, die
ervaring is waarheid, neutrale of strikt objectieve kennis is onmogelijk aangezien de onderzoeker
binnen de sociale wereld een positie inneemt.
principe van de scheiding tussen feiten en waarde
noodzaak om onderscheid te maken tussen het constateren van empirische feiten en zijn eigen
praktische waardebepalingen
Sociaalprobleemsociologie: sociologie waarbinnen bepaalde sociale groeperingen bijzonder
intensief worden bestudeerd (bv: autochtonen en allochtonen)
economische afhankelijkheidsverhouding
Onbedoelde gevolgen van sociaal beleid = Law of unintended consequences
https://www.sas.upenn.edu/~haroldfs/540/handouts/french/unintconseq.html
Law of unintended consequences
Mattheus effect
Pervers effect, perverse incentive
Self fulfilling prophecy (Merton)
Self defeating prophecy
Een pervers effect is een onbedoeld gevolg, pervers effect is wanneer je gevolg het
tegenovergestelde is van je doel
opposite of your intended consequence
Mattheus 25:29, Mattheus effect, rijke worden rijker en armen worden armer
overheidsuitgaven vloeien meer naar rijkere klasses
Self fulfilling prophecy: “if men define situations as real, they are real in their consequences”
- Ook wel Thomas theorema genoemd van William Thomas
, Sociologie
Self Destroying prophecy
- projectie van corona sterftecijfers
Paradox van sociologische verbeeldingskracht: sociologie /= social engineering, een wet zal niet altijd
evenveel invloed tonen zoals verwacht
Sociale ongelijkheid
Objectieve: financiële middelen, onderwijs
Subjectieve, status, prestige
Sociale mobiliteit, verandering van klasse
sociale geloofscirkel = de onbewijsbare definitie van een toekomstige situatie is geloofwaardig
omdat ze van geloofwaardige voorspellers komt, en leidt daarom tot een handelen dat de
voorspelling bevestigt, waardoor de geloofwaardigheid van de voorspellers toeneemt (waarna de
geloofscirkel zich herhaalt) - bv: wanneer trendsetters iets beweren
relatief stabiel patroon van samenhandelen leidt tot zekere mate van voorspelbaarheid in het
handelen van betrokken actoren en gestructureerd sociaal verkeer.
Sociale structuur = een selectieve inperking van de handelingsmogelijkheden van de actoren
Voorspelbare patronen van het sociale
Verwachtingen die verwacht worden zorgt voor selectieve inperking van de
handelingsmogelijkheden van de sociale actoren
voordat we bepaalde verwachtingen hebben worden de handelingsmogelijkheden kleiner en
vallen ze binnen bepaalde lijnen
Elementen uit sociale structuur
Verwachtingen/normen; regels die ons voorschrijven hoe we handelen in relaties/situaties
Posities; een plaats die iemand inneemt in een sociaal netwerk
Positiebekleders; iemand die aan bepaalde normen moet voldoen door zijn positie
o Formele; juridisch afdwingbaar, een leraar die bepaalde leerstof geeft
o Informele; hoe een leerkracht zich presenteert
een sociale rol is het geheel van verwachtingen over het handelen van de positiebekleder, we zijn
‘rollenspelers’ bij het innemen van een sociale positie en de bijhorende verwachtingen in te lossen.
Probabilistische of verwachtingsgerichte visie op sociale order; sociale rollen in een netwerk die de
sociale verwachtingen van elkaar aansturen en zo de handeling bepalen
complementaire sociale rollen, dus elkaar aanvullende sociale verwachtingen over het handelen van
positiebekleders, structureren het sociale handelen
- verwachtingen gaan meestal samen met een hoge kans op realisering
- we houden ons op quasi automatisch aan de rollen die samenhangen met de posities.
- iedere positiebekleder veronderstelt dat de andere partij de verwachtingen kent en er zich
naar gaat gedragen
Objectieve en subjectieve ongelijkheid
Objectieve ongelijkheid verwijst naar klasse
Subjectieve ongelijkheid verwijst naar status of sociale rang
In een klassenmaatschappij is sociale mobiliteit mogelijk
1. intragenerationele mobiliteit: het feit of een individu tijdens zijn levensloop sociaal stijgt,
daalt of ter plaatse trappelt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yannickvandenhoof. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.