Algemeen boekhouden en
kostprijsberekening
Laura Vandesompele Academiejaar 2017 – 2018
Master bedrijfskunde
1
,H5. KAPITAAL EN SCHULDEN OP LANGE TERMIJN
A. HET EIGEN VERMOGEN VAN DE ONDERNEMING
(focus op theorie- geen oefeningen te kennen van dit onderdeel)
Eigen vermogen van een onderneming: weerspiegelt in feite de waarde ervan voor haar
eigenaars. Het eigen vermogen situeert zich op de balans op de passiefzijde. Het eigen
vermogen is risicovol en niet-opeisbaar (ó VV: risicoloos, opeisbaar)
Situering in de jaarrekening: rubrieken 1 t.e.m 15 + rekening houdend met categorie 19
• Rubriek 10: kapitaal
• Rubriek 11: uitgiftepremies
• Rubriek 12: herwaarderingsmeerwaarden
• Rubriek 13: reserves
• Rubriek 140 of 141: overgedragen resultaat
• Rubriek 15: kapitaalsubsidies
• Rubriek 19: het voorschot aan de vennoten op de verdeling van het netto-actief
(= dit als positief getal, maar wel in mindering te brengen van het eigen vermogen)
Dit hoofdstuk: focus op 10 en 11: kapitaal en uitgiftepremies ten gevolge van oprichting of
kapitaalsverhoging (andere rubrieken à zie volgende hoofdstukken)
Hier: focus op de Naamloze vennootschap (NV)
1. De oprichting van een NV
Eerste fase van de oprichting van een onderneming: oprichters brengen financiële middelen
bij elkaar = het kapitaal van de onderneming.
Bijdragen aan dit kapitaal geven recht op een gedeeltelijk eigendomsrecht op de
onderneming, dat geconcretiseerd wordt in één of meerdere aandelen.
• Eigenaars van de onderneming = aandeelhouders. Zij hebben een aandeel in
hetgene ingebracht is bij de oprichting van de onderneming.
• Deze aandelen vertegenwoordigen zich in het aantal stemmen in de algemene
vergadering (naar gelang de inbreng)
• Hoe kan je bewijzen dat je aandeelhouder bent? Via het feit dat je aandelen hebt.
Vroeger op papier, nu elektronisch
• Een aandeel bevat onder meer genummerde coupons: maken het mogelijk voor de
aandeelhouder om bepaalde van zijn rechten te doen gelden (innen dividenten,
intekenen kapitaalsverhogingen, verwerven bonusaandelen,..). Dit via het afknippen
van een bepaalde coupon en deze op de geëigende plaats aan te bieden
Formaliteiten: Coupons: telkens als een aandeelhouder
• Inbreng recht heeft op iets: coupon afknippen en
• ..
deze overhandigen (divident uitkeren). Deze
coupons zijn genummerd.
2
,Je kan aandelen hebben:
- Aan toonder = degene die het heeft, veronderstelt men dat de eigenaar is. Het voordeel
van zo’n aandeel is dat deze zonder veel formaliteiten verhandeld kunnen worden.
- Op naam = bij de oprichting wordt vastgelegd dat de aandelen vasthangen aan een
bepaalde persoon, deze zijn niet makkelijk te overhandigen (enkel bij overlijden) Vb.
vooral in familiebedrijven. Indien AH sterft à systeem van overdraging ligt vast.
Voor het oprichten van een NV zijn er 2 technieken
1.1. De directe oprichting
Hierbij spreken de oprichters af een onderneming op te richten, en ondernemen ze alle
stappen om die onderneming rechtspersoonlijkheid te geven.
• De oprichters gaan het kapitaal, of een gedeelte ervan (min 1/4e) op een
geblokkeerde rekening storten. Het minimumkapitaal bij een NV is 61 500 euro.
• Daarna notaris: authentieke akte
• Effectieve oprichting
Geplaatst kapitaal = het ingetekend kapitaal (rekening 100)
Opgevraagd kapitaal = datgene wat onmiddellijk betaald werd
Niet opgevraagd kapitaal = wat later opgevraagd zal worden (rekening 101)
Meestal wordt bij de oprichting een schema vastgelegd volgens hetwelke het niet
opgevraagde kapitaal opgevraagd zal worden.
De boekingen zien er bij oprichting als volgt uit (vereenvoudigde journaalpost):
55, 56, 57 Bank, post of X
kas
101 Niet Y
opgevraagd
kapitaal
100 Geplaatst Z
kapitaal
Waarbij:
• X+Y= Z
• X ≥ 0,25Z
• X ≥ 61 500 euro
Opmerking:
De rekening “niet opgevraagd kapitaal” (101) zal steeds een debetsaldo vertonen, hoewel
het een passiefrekening is! Reden: deze rekening is in fete een correctie op de rekening
“geplaatst kapitaal” (100), om de werkelijke inbreng als kapitaal (10) te kunnen presenteren.
Gevolg: het eventuele saldo verschijnt met een minteken op de passiefzijde van de balans!
3
,Vb. Er wordt 50 miljoen samengebracht voor de oprichting van de onderneming. Dit bedrag
= het geplaatst kapitaal. We kunnen ook het eerste jaar 30 miljoen inbrengen, en het jaar
erna 20 miljoen. Deze 20 miljoen is het niet-opgevraagd kapitaal (rekening 101). Die rekening
101 heeft een debetsaldo (vermindering passief) terwijl rekening 100 een creditsaldo heeft.
10
20 50 Rekening 10 = kapitaal
Rekening 100 = geplaatst kapitaal
100 Creditsaldo
50
101 Rekening 101: niet opgevraagd kapitaal
20 Debetsaldo
De eigenaars hebben zich ertoe verbonden 50 miljoen in te brengen. Daarom staat dit ook in
de balans. Hieraan wordt de kredietwaardigheid van de onderneming afgetoetst door de
leveranciers.
De oprichtingskosten kunnen hierbij op twee manieren behandeld worden:
1) Ze worden onmiddellijk ten laste gelegd van het eerste boekjaar
Via diverse financiële kosten (657 tot 659)
De boekingen zien er dan als volgt uit
657 Diverse X
financiële
kosten
55,56,57 Aan bank, X
post, kas
2) Activering voor een geleidelijke tenlastelegging (maximum 5 jaar, zie H6)
De boekingen zien er dan als volgt uit:
200 Kosten van X
oprichting…
55,56,57 Aan bank, X
post, kas
4
,Het is mogelijk dat de statuten in de mogelijkheid van vervroegde stortingen voorzien:
= inbrengen die het statutair bepaalde niveau van opgevraagd kapitaal overschrijden. Deze
kunnen beschouwd worden als een kortetermijnlening aan de onderneming, die eventueel
vergoed wordt.
Men boekt:
Bij inbreng van het bedrag boven het opgevraagde bedrag:
55, 56, 57 Bank, post, kas X
489 Aan diverse schulden X
In voorkomend geval moet ook de rekening 719 (= schulden op lange termijn: overige
schulden) gebruikt worden.
Bij opvraging zal men eerst boeken:
410 Opgevraagd niet-gestort Y
kapitaal
101 Aan niet opgevraagd Y
kapitaal
5
, Stel: een individuele aandeelhouder heeft voor x (≤ X) euro vervroegde stortingen verricht; en
bij opvraging dient hij y (≤ Y) euro bij te storten.
è In de eerste plaats zullen hierbij zijn vervroegde stortingen aangesproken worden.
Hier zijn twee gevallen mogelijk:
1) y ≤ x:
489 Andere diverse schulden y
410 Aan opgevraagd niet y
Gestort kapitaal
2) y > x
55, 56, 57 Bank, post, kas y-x
489 Andere diverse schulden x
410 Aan Opgevraagd niet
gestort kapitaal y
De eventuele interesten kunnen als volgt geboekt worden:
6502 Andere kosten van Z
schulden
55,56,57 Aan bank, post, kas Z
6
