Samenvatting
Samenvatting wiskundige initiatie
- Instelling
- Karel De Grote-Hogeschool (KdG)
Samenvatting van het vak wiskundige initiatie. dit vak wordt gegeven in het eerste jaar, examen in december.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 44 pagina's
Voorbeeld 4 van de 44 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Wiskundige initiatie (interpretatie cursus)1. Wiskundige initiatie in de kleuterklas
1.1. Waarom wiskundige initiatie?
Kleuters groeien op in een wereld waarin ze zich oriënteren. Ze gaan hun hele kleutertijd op ontdekkingstocht
waarbij ze meermaals in contact komen met situaties waarbij wiskundige begrippen en/of vaardigheden gehanteerd
worden. Je kan zeggen dat ze al spelend leren en ervaringen op doen met wiskundige vaardigheden/begrippen.
Als kleuteronderwijzer ga je betekenisvolle situaties creëren. Deze gaan bij de kleuters vragen doen rijzen en
bijgevolg hun wiskundige interesses prikkelen. Onze taak is dan om gepast in te kunnen spelen op de behoefte aan
uitlokkende wiskundige ontdekkingen in situaties die aangeboden worden, maar ook in zelfgecreëerde situaties. In
deze situaties gaan we ook het leren van wiskundige vaardigheden ondersteunen.
We gaan kleuters wegwijs maken in de wiskundige wereld (alles wat te maken heeft met getallen, vormen, maten en
klokken). We gaan ze uiteraard nog helpen om die wiskundige begrippen op te bouwen, zodat ze in staat zijn om
(stap voor stap uiteraard) de werkelijkheid te structureren, er vat op te krijgen en er bijgevolg ook beter in te kunnen
functioneren.
Dit alles zorgt ervoor dat ‘wiskundige initiatie’ een volwaardig en apart leergebied met eigen ontwikkelingsdoelen is.
Wiskunde is een deel van ons wereldbeeld, mede daardoor is het zo belangrijk dat je al in de kleuterklassen start
met wiskunde. Hiernaast zijn er nog andere redenen dat dit zo’n belangrijk onderdeel is:
- De rekenvaardigheden uit de 3de kleuterklas werken predictief of voorspellend als het gaat over toekomstige
schoolse prestaties en dagelijks functioneren in de het verdere volwassene leven. Er is zelfs een positief
verband gevonden tussen vroegere rekenvaardigheden en de latere socio-economische status
- Ook is het belangrijk dat wij als kleuterjuf inzicht hebben in de manier waarop die ontwikkeling van het
wiskundig denken verloopt. Zo kunnen we gericht gaan stimuleren en uitlokken. Om dit te doen, hebben we
speelse activiteiten nodig (anders vermindert de aandacht en gaan ze al snel genoeg hebben van wiskunde)
- Laatste reden: we worden vaardig in zowel het ontdekken als het benutten van wiskundekansen doorheen
heel de schooldag
ZIE PPT
1.2. Ontwikkelingsdoelen en leerplandoelen
De ontwikkelingsdoelen werden in 1997 door de Vlaamse overheid opgesteld en gelden voor alle Vlaamse
kleuterscholen. Belangrijk om te weten is dat het hier om minimumdoelen gaat. Het gaat hier over kennis, inzicht,
vaardigheden en attitudes. Deze minimumdoelen worden wenselijk geacht voor het einde van de kleuterschool
(maw: het is verplicht om deze na te streven). Mocht een kleuter al verder staan dan deze doelen, moet je ze zeker
stimuleren en niet zeggen “je moet maar tot 5 kunnen tellen, dus stop maar”.
De minimumdoelen worden opgedeeld in 3 thema’s: getallen, meten en ruimte.
De ontwikkelingsdoelen worden geconcretiseerd in de leerplannen van de verschillende onderwijskoepels. Dit heeft
als gevolg dat elk een eigen visie hanteert en dat je dus per leerplan een licht veranderde opdeling in de thema’s
hebt.
Als eerst het KATHOLIEK ONDERWIJS (tot in detail).
Het eerste luik is “cultuurgebonden ontwikkeling” met als leeruitkomst “ik bedenk hoe ik mijn wiskundige bagage
kan gebruiken om een probleem aan te pakken en dit met vertrouwen en plezier.”
Onder dit luik vinden we het ontwikkelveld “ontwikkeling van wiskundig denken” met als ontwikkelthema’s:
- Logisch en wiskundig denken
- Getallenkennis
- Rekenvaardigheid (niet voor kleuters)
- Meten en metend rekenen
- Meetkunde
,Onder deze ontwikkelthema’s hebben we generieke doelen, en de benaming hiervan is een belangrijke beslissing
geweest. De term “generiek” verwijst naar het feit dat deze leeruitkomsten bij ALLE kinderen nagestreefd moeten
worden. De manier en snelheid waarop is uiteraard individueel bepaald (afhankelijk van de leerbehoefte).
Bij een beperkt aantal generieke doelen zijn er nog bijkomende leerinhouden opgenomen. Bij de meeste generieken
doelen is er een leerlijn ontwikkeld. Hierbij staan er referentieperiodes obv leeftijd kind (deze mogen niet rigide
geïnterpreteerd worden!). Bij kinderen die verder staan (in ontwikkeling) kunnen er andere doelen uit die
ontwikkelingslijn nagestreefd worden. In het andere geval kan er ook teruggegrepen worden naar voorliggende
doelen.
Enkele belangrijke links:
- Het hoofdstuk Ruimte en Tijd link met ontwikkelveld “ontwikkeling van oriëntatie op wereld”
- Ook link met “motorische en zintuiglijke ontwikkeling” en “ontwikkeling van initiatief en
verantwoordelijkheid”
Zintuiglijke ontwikkeling, lichaams- en bewegingsperceptie en omgaan met bewegingsruimte en -tijd dragen bij tot
de cognitieve ontwikkeling en tot wiskundig denken.
Leeruitkomst “ontwikkeling van initiatief en verantwoordelijkheid”: “ik neem verantwoordelijkheid op voor mezelf
en voor anderen. Ik neem initiatief en kan vrij en zelfstandig functioneren. Ik ontwikkel kritische zin, kan dingen
onderzoeken en ben creatief.”
Bij wiskundig denken zijn er 2 zaken essentieel
- Een onderzoekende houding
- Het zelfstandig kunnen oplossen van een probleem
Het tweede leerplan is dat van het OVSG en we zien volgende onderdelen:
- Getallen
- Meten Bijhorende wiskundetaal
- Meetkunde
- Strategieën en attitudes (probleemoplossend denken, plezier beleven aan wiskundige activiteiten)
Het derde en laatste leerplan is dat van het GEMEENSCHAPSONDERWIJS GO! met:
- Algemene doelstellingen
o Belang van experimenteren
o Wiskundetaal
o Probleemoplossend denken
o Reflecteren over handelingen
- Ruimte
- Meten
- Getallen
1.3. Uitgangspunten bij wiskundeonderwijs aan kleuters
De uitgangspunten zijn de volgende:
- Geïntegreerde aanpak doorheen de dag
Je merkt dat wiskunde erg aanwezig is in een kleuterklas: de leerkracht telt samen met de kinderen de
aanwezigen, je ziet blokken liggen waar de kleuters bouwwerken mee kunnen maken enzovoort. Je hoeft
dus niet veel te ondernemen om die wiskundevaardigheden te stimuleren. Belangrijk is wel dat je dit op een
optimale manier doet, maw: we vetrekken vanuit een duidelijk vooropgestelde visie. Wiskunde is in de
kleuterschool geen geïsoleerd en op zichzelf staand vak. Je gaat het geïntegreerd (dus in combinatie met
andere ontwikkelvelden) aan bod laten komen
,- Realiteitsgebonden/werkelijkheidsnabijheid
In de basisschool moet wiskunde sterk betrokken zijn op de realiteit. Vandaar gaan we in de kleutertijd
wiskundige begrippen en eigenschappen aanbrengen vanuit het contact dat het kind heeft met de
werkelijkheid. Wiskunde is er door haar bruikbaarheid in het dagelijks leven. Kleuters moeten dus het nut
kunnen ervaren van wiskunde + van het feit dat leerkrachten wiskundedoelen zo veel als mogelijk op een
functionele manier aan bod laten komen. We creëren een betekenisvolle context.
- Voortdurend aandacht voor de wiskundetaal
We weten dat een sterke taalontwikkeling een must is voor de ontwikkeling van rekenvaardigheden. Ook
binnen het ZILL! krijgen die wiskundige begrippen de nodige aandacht die verdeeld is over de 5
ontwikkelingsthema’s. We gaan wiskundetaal doorheen de hele dag gebruiken. Dit gaat nog extra uitgelokt
worden als we handelen en actief omgaan met voorwerpen het vertrekpunt wordt.
- Handelen – actie – doen
Dit is een must voor goed wiskundeonderwijs!! Wiskundige kennis, vaardigheden en inzicht worden
opgebouwd door eerst concrete ervaringen op te doen met materiaal en door zaken “aan de lijve” te
ondervinden. Wiskundige vaardigheden en inzichten ga je als kleuter pas verwerven als je actief ermee bezig
bent en ook daadwerkelijk de kans krijgt om te handelen. Hierdoor gaan we zowel rijke als veilige
denkactiverende omgevingen ontwerpen.
- Probleemoplossend, ontdekkend en onderzoekend leren
problemen gaan kinderen uitnodigen om op zoek te gaan naar oplossingen. Daarom staan deze drie ook
centraal in wiskundeonderwijs. We willen natuurlijk dat onze kleuters betrokken zijn. Hiervoor gaan we ze
moeten uitdagen binnen hun zone van naaste ontwikkeling. We gaan de kleuters dus ‘voor een probleem
plaatsen’. Het gaat dan over zaken die ze nog niet alleen kunnen. Wij moeten vaak geen problemen
verzinnen, want tijdens hun spel worden kinderen regelmatig geconfronteerd met bepaalde uitdagingen. Wij
moeten dit opmerken en hier op een goede manier op inspelen.
Een gesloten vraag stellen kan niet gezien worden als probleem, omdat het antwoord hier vaak voor de hand
ligt (door bv. te tellen, heb je direct het antwoord). We gaan probleemstellingen aanbieden waarbij er
meerdere mogelijke oplossingen of strategieën mogelijk zijn. Toch moeten de wiskundige vaardigheden
ingeschakeld moeten worden om tot een oplossing te komen. We vragen achteraf om te reflecteren over de
gevolgde strategie en de gevonden oplossing.
- Speelse manier
Belangrijk is dat we wiskundedoelen in leuke en boeiende spelvormen gaan gieten. Deze zijn afgestemd op
de leef- en belevingswereld van kleuters.
bv. Een telrij aanleren kan zoveel leuker gemaakt worden door die telrij in een liedje te verwerken.
- In allerlei aanbod
We gaan wiskunde in onze hoeken gaan integreren.
Voordeel: wiskunde wordt vaker verbonden met de realiteit, waardoor het nut ervan heel erg duidelijk
wordt.
Het aanbod kan er als volgt uitzien:
o Hoofd- of keuzeaanbod
o Verschillende ervaringskansen
o In de kring
o In hoeken
o Aan tafels
o …
, 1.4. Ijsbergdidactiek voor kleuters
Dit is een recent ontwikkeld didactisch kader waarin we veel elementen van de uitgangspunten terug vinden. Het is
een kader waarbij de focus ligt op rekenontwikkeling.
Dit kader gaat uit van een bepaalde opbouw om tot een goed rekeninzicht te komen: we starten bij concreet, naar
schematisch om zo naar abstracte formele rekenen met getallen te evolueren. Het rekenen wordt vergeleken met
een ijsberg.
Het oplossen van rekensommen. De zichtbaarheid en
de grootte van de top zijn afhankelijk van het
drijfvermogen
Dit is het belangrijkste gedeelte, want dit gaat
over onderliggende basiskennis en -vaardigheden.
Deze worden eerst op concrete niveau uitgebreid
geoefend, later gaan we die geautomatiseerd
moeten oefenen (op het schematische niveau)
alvorens we overgaan tot het formele rekenen.
Het gedeelte van de berg die onder het wateroppervlak zit, is opgedeeld in 3 delen: (wij gaan inzetten op de tweede
en derde)
- Het niveau van wereldoriëntatie
Ze gaan aan de slag met herkenbare en realistische materialen om getallen te leren kennen.
- Het niveau van structuurmodellen
Kleuters hebben hier voldoende ervaring in de werkelijkheid. Zo kunnen ze aan de slag met abstractere
materialen en met weergaven van getallen die nog steeds telbaar zijn.
- Het niveau van schematische denkmodellen
Hierbij zijn de getalbeelden voldoende geautomatiseerd en niet langer nodig. Hier worden getallen als
symbolen gebruikt om op die manier de werkelijkheid weer te geven.
1.5. STEM
STEM is een concept dat gestimuleerd wordt vanuit de Vlaamse overheid en bevat een aantal uitgangspunten die
ook toepasbaar zijn binnen het kleuteronderwijs. STEM staat voor Sience, Technology, Engineering en Mathematics.
Ook hieruit blijkt weer dat wiskunde geen geïsoleerd leerdomein is. Op die interactie en samenhang wordt binnen
STEM-educatie actief ingezet. Het moedigt ook de integratie met andere vakgebieden binnen die aanpak aan. Hier
kan het dan gaan over bv. de motorische ontwikkeling.
Via het STEM-onderwijs wil men iedereen zogenaamde STEM-geletterdheid bijbrengen (dit start al in de kleuterklas).
Enkele belangrijke principes:
- Probleemoplossend leren via het toepassen van STEM-
o Concepten
o Praktijken
- Vaardig en creatief onderzoeken en ontwerpen
- Denken en redeneren
- Modelleren
- Abstraheren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper amberhugoy. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79789 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen