Samenvatting
Samenvatting Gerodontologie
- Vak
- (E07E9A)
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Samenvatting Gerodontologie en maatschappelijke relevantie. Combinatie van slides en notities uit de hoorcolleges.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 153 pagina's
Voorbeeld 4 van de 153 pagina's
In winkelwagenVoorbeeld van de inhoud
GERODONTOLOGIEH1: INLEIDING TOT DE GERODONTOLOGIE
PROCES VAN VEROUDERING
• Veroudering heeft te maken met accumulatie van schade
door infectie
• Meestal genetisch instaat om schade om te keren, maar
volledig voorkomen kan niet
• Water poliep veroudert niet (snappen we nog niet)
LEVENSVERWACHTING
LEVENSVERWACHTING IN JAREN IN BELGIË
Om de 4j een toename van een jaar, nu niet meer
Levensverwachting en gezondheidsverwachting: ouder
worden, langer gezond
Vrouwen>mannen
Hoe ouder je wordt, hoe groter de kans dat je nog
ouder wordt
EVOLUTIE VAN HET AANTAL PERSONEN +100
OPM: 2019, bijna 70% van Europeanen van 60j hadden enkele natuurlijke tanden (WHO 2023)
PILOOTPROJECT BIJZONDERE NODEN
= In kaart brengen van de mondgezondheid van personen met bijzondere noden
• Personen met fysieke en/of mentale beperking
• Kwetsbare ouderen
,KWETSBARE OUDEREN
MONDHYGIËNE
• Zichtbare plaque bij >60%
• Tandsteen bij >50%
TANDEN?
• Thuiszorg: 25% edentaat, WZC: 30% edentaat
• Gemiddeld aantal:
- 65-89j: 7-8
- >89j: 4,4
• Gemiddeld 2 tanden/P met actieve cariës
PARODONTAAL
• 60+: slechts <15% parodontaal gezond
• 35%: DPSI >3
SLIJMVLIESAANDOENINGEN 25%
PROTHETISCHE BEHANDELNOOD 40%
TRENDS IN MONDGEZONDHEID BIJ OUDEREN
• Tanden worden langer behouden
• Tandenloosheid neemt af
• Maar zorgnoden nog altijd heel groot (Review: prevalentie en incidentie van tandverlies in volwassen en
ouderen populatie in Europa)
- Tandverlies en tandenloosheid daalt
- Tandverlies bepaald door tandziekten, socia-economische factoren
- Mondgezondheid is slechter voor personen in zorginstelling WHO doelstelling (20 tanden op 80j) nog
niet in zicht
• Tanden blijven behouden tot op latere leeftijd uitdaging voor goede dagelijkse zorg!
• Door toenemende levebswerwachting neemt het absolute aantal tandenlozen niet af!
VEEL FACTOREN DIE DE MONDGEZONDHEID VAN OUDEREN BEPALEN
2
,• Als je iets wil doen aan de mondgezondheid bij ouderenàal die zaken gaan veranderen.
• Gedragswiel: methodiek om aan te passen: als je iets wilt doen rond gezondheidsprobleem
• Gedrag veranderen
1. Competent voelen:
a. Mensen het gevoel geven dat ze het kunnen (mentale competenties).
b. Fysieke competenties: niet iedereen kan het
2. Je moet het willen
3. Context
a. Op niveau rond persoon, op niveau beleid
b. Objectief en subjectief: als je het gevoel hebt dat iets niet kan door context (was
vroeger/buurvrouw zegt het): mensen zitten zichzelf in de weg omdat ze denken dat het niet
mogelijk is.
GEZONDHEIDSVERWACHTING AFHV SOCIO ECONOMISCHE STATUS
• Gestudeerd → gezondheidsverwachting & levensverwachting hoger
• Lager opleidingsniveau → sneller chronische ziekte en die langer aanhoudt
• Gezonde voedingsgewoonten bij hoger opleidingsniveau.
• Levensverwachting ifv socio economische status: scheelt ongeveer 10%
• Mensen zonder diploma moeilijker bij de tandarts geraken & zorg uitstellen
WAT MAAKT KWETSBARE OUDEREN ANDERS?
• Geriatrische reuzen
• Frailty
• Polypathologie (zie Prof. Flamaing)
• Polyfarmacie (zie Prof. Spriet)
• Zorgomgeving
GERIATRISCHE REUZEN = AANDOENINGEN/CONDITIES DIE GEPAARD GAAN MET OUDER WORDEN
• Immobiliteit
• Instabiliteit
• Intellectuele achteruitgang
• Incintinentie
IMMOBILITEIT ~ SARCOPENIE
• Spiermassaverlies: ↓mobiliteit, ↓activiteiten van het dagelijks leven (Zal leiden tot ↓autonomie en
↑kwetsbaarheid)
• Prevalentie ↑met de leeftijd (>80j 31-52%) (wordt versterkt door medische aandoeningen)
• Oorzaken
- Stijging bloedspiegel ontstekingsmediatoren
- Daling hormonale stimulatie
- Daling anabole eiwitopname
- Daling fysieke activiteit
- Ondervoeding
3
, FRAILTY: VEEL DEFINITIES EN CRITERIA
= Hoe weerbaar zijn mensen nog
= teer - broos - licht - zwak – kwetsbaar
Frailty kan je op verschillebde manieren meten
FUNCTIONEEL MODEL
Hoe is het gesteld met cognitie en zintuigen
BIOLOGISCH MODEL
Echt meten vb. hoe snel kan je 4m stappen, hoeveel tijd om recht te komen, gewichtsafname
TRAJECTORY MODEL
Verloop van hoe iemands functionaliteit afneemt.
1. Functionaliteit hoog tot overlijden van hartaanval (lage frailty).
2. Door ziekte snel komen te overlijden.
3. Stil achteruitgaan maar wel onderliggende aandoening waardoor je af en toe
functionaliteit verliest (> reuma opstoot)
4. Frailty: heel langzaam achteruitgang en dan dood gaan door iets dat een niet
frail-iemand aan dood zou gaan.
FRAILTY ZIN OF ONZIN
• CSHA Clinical Frailty Scale = schaal van 1-7 (fit naar frail)
• 70 parameters: cognitie - aandoeningen - coördinatie
> aanwezigheid/ernst van bepaalde aandoeningen
> functioneren in dagelijks leven
• Inschatting om verloop van persoon te kunnen inschatten.
o Frail → meer kans op aandoeningen binnen 5j → meer kans op overlijden
o Fit → 5j erna minder kans op iets erbij krijgen → minder kans op overlijden.
ZIN ONZIN
• Predictor voor • Te veel definities
- Mortaliteit • Geen echte ziekte
- Functionele achteruitgang • Geen uniform syndroom
- Hospitalisatie • Geen pathofysiologisch model
• Preventie mogelijk individueel en op bevolkingsniveau • (nog) geen bruikbaar meetinstrument.
• Hulp bij het nemen van klinische beslissingen • Geen consensus over wat het precies inhoud
• Als klinisch syndroom bekijken → interventies ontwikkelen &
globaal plan voor mensen met bepaald niveau frailty.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper femkeTHK. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €25,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen