SAMENVATTING FISCAAL RECHT
EERSTE SEMESTER – TWEEDE JAAR RECHTSPRAKTIJK
, Deel 1: algemene principes
BASISBEGINSELEN
VOORBEELD
Koppel, een verpleegster Els (bruto-inkomen) en een zelfstandige notaris Geert met een besloten
vennootschap (bruto-inkomen en dividenden). Haar ouders zijn 2 jaar geleden overleden in een
verkeersongeval, ze erfde €300.000. Hij heeft een stuk grond gekregen (schenking). Ze hebben
samen een huis in Brugge gebouwd op die grond. In hun vrije tijd zijn ze aangesloten bij een
tennisclub en blijven ze vaak tot laat plakken aan de toog van de tennisclub.
• Erfbelasting = successierechten
• Vennootschapsbelasting: omdat Geert een vennootschap heeft
• Personenbelasting: Geert zal dit ook moeten betalen omdat hij een inkomen en dividenden
krijgt & Els in het algemeen
• Schenkbelasting: omdat Geert een stuk grond heeft gekregen
• BTW: op de drankjes die ze drinken aan de toog & op de nieuwbouw
• Onroerende voorheffing: betalen op de woning, één keer per jaar (door de fiscus)
BEGRIP EN KENMERKEN VAN DE BELASTING
HET BEGRIP ‘BELASTING’
• Geen wettelijke definitie voor belasting(en), door cassatiearresten en rechtsleer:
o Belasting = bijdrage die volgens bepaalde rechtsregels door de overheid wordt
opgelegd met het oog op het verzamelen van financiële middelen die nodig zijn om
uitgaven te doen in het algemeen belang en voor zover die bijdrage bij wet of decreet
als belasting wordt erkend
KENMERKEN VAN EEN BELASTING
• Twee hoofdkenmerken: financieel doel en publiekrechtelijk = dwingend karakter
FINANCIEEL DOEL
• Dekken van de overheidsuitgaven
• Nadruk op algemene draagwijdte van belastingen: ter financiering van diensten van openbaar
nut
• Geen rechtstreekse en individuele tegenprestatie: als betaler weet je niet wat er gebeurt met
die betaalde belastingen
• Retributie = heffing door de overheid verstrekte dienst rechtstreeks te laten vergoeden door
degene die de dienst heeft genoten
DWNGEND KARAKTER
• Belastingen worden eenzijdig en door de overheid opgelegd (je kan er weinig tegen doen)
2
, • Afdwingbaar: bij niet-naleving zal je gesanctioneerd worden
o Administratieve sancties: overheid legt sanctie op
o Strafrechtelijke sancties: rechtbank legt sanctie op
• Vroeger voerden fiscus en parket een eigen vervolgingsbeleid à zorgde voor problemen
o EHRM besliste om fiscale sancties als strafsancties te kwalificeren à
belastingplichtige kon tweemaal gesanctioneerd worden voor één misdrijf
è In strijd met non bis in idem = persoon kan maar één keer gesanctioneerd worden
voor één misdrijf
è Invoering van una-via-principe = inbreuken op de fiscale wetgeving worden
uitsluitend ofwel via de administratieve weg ofwel via de strafrechtelijke weg
gesanctioneerd
• Vooral administratieve sancties: rapper en geen kans om te seponeren
OVERHEIDSINKOMSTEN DIE GEEN BELASTINGEN ZIJN
• Om belastingen te zijn moet er aan de beide bovenstaande kenmerken worden voldaan
Vb. inkomsten die overheid haalt uit vervreemding, verpachting of concessie van openbare
domeingoederen, retributies, parafiscale heffingen, verplichte betalingen aan overheid zonder
financieel doel à zijn geen belastingen
RETRIBUTIE VS. BIJZONDERE VORMEN VAN BELASTINGEN
• Retributie = vergoeding voor een geïndividualiseerde dienstverlening vanwege overheid die
over een juridisch of feitelijk monopolie beschikt
• Substantiële kenmerken van retributie:
o Rechtstreekse tegenprestatie
o Persoonlijk voordeel
Vb. havenrechten voor het gebruik van havenfaciliteiten, tolgelden voor gebruik van bruggen
etc., parkeerretributies
• Verhaalbelasting of repartitiebelasting = bepaalde uitgaven die door de belastingheffende
overheid in het algemeen belang worden verricht en bijgevolg aan allen ten goede kunnen
komen
o Van bepaalde personen kan dit worden teruggevorderd op grond van het
onweerlegbaar vermoeden dat zij er het meeste voordeel uit halen
o Personen die deze belastingen betalen hebben niet de mogelijkheid om er geen
gebruik van te maken
o Soms wel mogelijk dat iemand betaalt zonder dat men er gebruik van maakt
Vb. het aanleggen van nieuwe rioleringen in één straat (alleen inwoners van de straat moeten
betalen)
• Urbanisatiebelasting = opgelegd aan alle inwoners van een bepaald gebied, forfaitair
aangerekend
Vb. het aanleggen van nieuwe fietspaden in een gemeente (iedereen uit de gemeente gaat
moeten betalen)
3
, DE PARAFISCALE BIJDRAGEN
• In België zijn parafiscale bijdragen geen belastingen à opbrengst ervan komt niet in de
rijksmiddelenbegroting terecht
• De sociale bijdragen worden rechtstreeks ondergebracht bij de Rijksdienst voor Sociale
Zekerheid (RSZ)
• Sociale bijdragen dekken specifieke uitgaven
• Om na te gaan of een bepaalde heffing een ‘belasting’ of een ‘socialezekerheidsbijdrage’
vormt moet men kijken of de heffing een relevant verband vertoont tussen:
o De bijdrageplichtigen
o Het collectief der sociaal verzekerden van wie de sociale bescherming mede door de
bijdrage wordt gefinancierd
NOODZAKELIJK KARAKTER VAN BELASTINGEN IN EEN MODERNE SAMENLEVING
• Belastingen kunnen worden gezien als de prijs die wij betalen voor onze grondwettelijke
rechten en vrijheden
o Recht op privé-eigendom
o Vrijheid van ondernemen
• In een moderne samenleving berusten de productiemiddelen en hun opbrengst bij de burgers
o Systeem van belastingheffing is onvermijdelijk om de specifieke overheidstaak te laten
vervullen
• Overheidstaak = zorgen voor het algemeen welzijn van de inwoners
• Landen met centraal geleide economie à productiemiddelen zijn in handen van de overheid
o Belastingen zijn hier overbodig of hebben andere functie
DE FUNCTIES VAN DE BELASTING
• Vroeger: enige doel was het dekken van de overheidsuitgaven
• Onder druk van economische omstandigheden en de ontwikkeling van het sociale en politiek
denken à uitbreiding
• Nu: belastingen zijn middel om overheid toe te laten haar economische en sociale politiek te
verwezenlijken
FUNCTIE 1: DE FINANCIËLE FUNCTIE
• Hoofdfunctie
• Belastingen maken ongeveer 94% uit van de overheidsuitgaven
o Voornaamste inkomensbron van de overheid
• Belastingen bestaan bijna uitsluitend uit geldelijke bijdragen
• Belastingopbrengsten worden elk jaar geraamd in de jaarlijkse begroting à belangrijk dat het
dit bedrag zo goed mogelijk benadert
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper simoensmarialaura2004. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.