Samenvatting
samenvatting levenscyclus van geneesmiddelen
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Dit is een samenvatting voor het vak: levenscyclus van geneesmiddelen
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 31 pagina's
Voorbeeld 4 van de 31 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
LEVENSCYCLUS VAN GMINLEIDING
WAT?
Levenscyclus v/e GM v molecule in proefbuis tt commercieel preparaat versch stadia
tijdens ontw v GM
DEF GENEESMIDDEL
Eenv of samengestelde substantie met therapeutische of profylactische eigenschappen
tov ziekten bij mens/dier
Eenv of samengestelde substantie die aan mens of dier kan w toegediend om medische
diagnose te stellen of om organische ftie te herstellen, verb of wijzigen
o Verbeteren vd gezondh vd patiënt
o Verhogen v levensverwachting
WERKING GM
Molecule werkt in op bep plaats in biologisch proces spec mech w
gestimuleerd/geïnhibeerd herstellen vh evenw dat verstoord is door ziekte opwekken v
therapeutische/profylactische (preventieve) respons
Receptor + agonist stimulatie, effect Receptor + antagonist geen stimulatie /
effect
Vb: acetylsalicylzuur (ASA, Aspirine) => anti-inflammatoir (ontstekingsremmend), anti-
pyretisch (koortsverlagend), analgetisch (pijnstillend)
Infectie/weefselbeschadiging vrijstelling v arachidonzuur cyclo-oxygenase (enzym)
prostaglandines veroorzaken koorts en maken pijnreceptoren gevoeliger
ASA zal inwerken op het enzym inhib eff op prostaglandines
STADIA TIJDENS GENEESMIDDELONTWIKKELING
ONTDEKKING VH GM
Toeval
o Penicilline
o ASA voor antistollende eig
o Viagra (oorspronkelijk cardiovasculaire ziekten)
o Disulfiram (alcoholverslaving je voelt je niet goed als je het combineert met
alcohol)
o Nitroglycerine (vaatverwijdend)
Planten met geneeskrachtige werking (isolatie en identificatie v act component)
o Vb: kinine, morfine, cocaïne
Verbeteren bestaande mol
o Versterken eigen patent / omzeilen patent v concurrent
o Vb ACE-inhibitoren (beh hypertensie)
- Captopril, enalapril, lisinopril
Trial & error
o Target identification
- identificatie v biologische target voor spec ziekte
- kennis v biologische pathway vr ziektes noodzakelijk interactie met
target om therapeutische eff uit te lokken
o screening v mol
- interactie tussen molecule en target? (target moet eenv zijn: eiwit,
cel-/weefselstructuur)
1
, - bibliotheek van mol tov verschillende targets (carciovasculair,
antibacterieel, antiviraal…)
o lead identification
- identificatie van mol met voldoende potentieel
o lead optimization
- aanpassen van structuur van de lead om eigensch van het kandidaat-
geneesmiddel te optimaliseren (activiteit, toxiciteit, opname…)
- selectie van mol met hoogste potentieel voor volgende stappen van het
ontwikkelingsproces later moet je dan maar een lage conc toevoegen
- waarom? Later lage conc. toevoegen
- vb: corticosteroïden
clobetasol propionaat (zeer sterk werkzaam, 0,5 mg/g crème)
betamethasone diproprionaat (zeer sterk werkzaam)
fluticansonpropionaat (sterk werkzaam)
hydrocortisone (zwak werkzaam, 5-10 mg/g crème)
rationele geneesmiddelontwikkeling
o identificatie van 3D-structuur van target
- specifieke synthese van molecule welke kan binden aan target
- sleutel (GM)/slot (receptor)-principe
3D strutuur v proteïne identificeren zodat het GM perfect past
SYNTHESE/ISOLATIE VAN GENEESMIDDEL
= productie van geneesmiddel in voldoende hoeveelheden op een economisch
rendabele manier
Oorsprong geneesmiddelen
o Chemische synthese
- Totaal synthese
- Semi-synthese
o Natuurlijke oorsprong
- Planten
Morfine
Kinine
Taxol
- Artemisine
- Isolatie van werkzame component(en), structuuropheldering en
(semi-)synthese
Digitalis-planten digoxine, digitoxine hartklachten
Wilgenbast, moerasspirea acetylsalicylzuur
- Dieren
- Insuline
- Heparine
- Groeihormoon
- Mineralen
- Magnesium
- Fosfaten
Van wilgenschors tot aspirine
o Aspirine synthetisch maken ipv te extraheren uit wilgenbast
TOXICITEIT
= evalueren vd veiligheid voor toediening ad
mens Slecht GM
Ideaal GM: mol met hoge affiniteit & hoge
selectiviteit voor target lage GMdosis & min
risico op nevenw
2
, o Hoge Affiniteit= bindt heel gemakkelijk aan receptor
o Hoge Selectiviteit= binden vooral op receptoren waarop ze moeten binden
Toxixiteit na éénmalige toediening & langdurig chronisch gebruik acute toxiciteit
o Carcinogeniciteit: induceert mol tumoren?
o Mutageniciteit: veroorzaakt mol genetische schade?
o Teratogeniciteit: veroorzaakt mol schade op ongeboren kind?
o Effect op vruchtbaarh / irritatie, allergie
FORMULATIE
= verwerken v/e act mol in een voor patiënt bruikbare vorm
GM + hulpstoffen (zorgt ervoor dat het ad patiënt kan toegediend w, ook stabiliteit)
o Inwendig / uitwendig gebruik
o Orale / parenterale toediening
o Lokaal / systemisch effect
Doseringsvorm zorgt voor:
o Vlotte inname v exacte GMdosis door de patiënt
o Opname vd mol uit gastro-intestinaal syst (oplosbaarh v GM! als GM niet in opl
gaat, zal het niet w opgenomen) transportie via bloed bereiken v vereiste
conc thv plaats waar mol effect uitoefent
o ‘patient compliance’: manier waarop het w toegedient aan patiënt, moet aanv w
dr patiënt
o Stabiliteit GM uitv stabiliteitsstudies vr bep ‘shelf life’ & bewaringsomstandigh
FARMACODYNAMIEK (PD) / FARMACOKINETIEK (PK)
PD: na toediening aan proefdieren
o Bep biologische beschikbaarh
o Evalueren effect (w het gewenste therapeutisch effect
uitgelokt?)
PK: Wat gebeurt er met het GM in ons lichaam?
ADME
o Absorptie: hoe w GM geabsorbeerd & in welke mate?
- Vb tablet vs injectiepreparaat (rechtstreeks in
bloedbaan als absorptie moeilijk is)
o Distributie: hoe verdeelt het GM zich ih lichaam?
o Metabolisme: hoe w het GM ih lichaam afgebr?
- Vb: vorming v toxische of actieve metabolieten
- Paracetamol (hoge dosis)
hepatotixiciteit door metaboliet
- Vb: voorlopers toedienen
- Lisdexamfetamine dexamfetamine + lysine
- Voordeel: langere werking (pas GM als het is afgebr & lager risico
op overdosis)
- Vb: produrgs toedienen in dermale applicatie: corticosteroïden
- Voordeel: vlottere penetratie in huid (gemakkelijker doordringen)
o Excretie: hoe w het GM uit het lich verwijderd?
- Vb: accumulatie ih licht tt toxische niveaus bij chronische toediening
KLINISCHE STUDIES
= bep vd therapeutische act vh kandidaat-GM na toediening aan proefpersonen
Gaat pas van start als in-vitro exp en proeven in dieren hebben aangetoond dat
molecule activiteit bezit & voldoende veilig is
Beperken v risicos door is versch stappen te werken met toenemende complexiteit
o 1e toediening aan mensen
3
, - 20-100 gezonde vrijwilligers
- Doel:
- Veilig gng om te testen?
- Opsporen ernstige neveneff
- Limieten vr klinische dosisrange vastleggen
- ADME
o 2e toediening aan patiënten
- 100-300 patiënten uit doelgroep
- Doel:
- Werkt het?
- Safety/tolerability
- ADME in doelgroep
- Vastleggen dosis
- Studiedesing: placebo-gecontroleerd, double-blind, gerandomiseerd
o 3e toediening aan patiënten
- 1000-3000
- Doel:
- Efficaciteit & veiligh in grote populatie
- Neveneff
- Vergl tov placebo/andere therapie
REGISTRATIEPROCEDURE
= toestemming verkrijgen vd overheden om product op de markt te brengen
o EMA: European Medicines Agency (EU)
o FDA: Food and Drug Administration (US)
Op basis v preklinische date & studieprotocol voor klinische studies beslissen
overheden of toestemming w geg om te testen bij proefpersonen
Na klinische studie indienen v dossier (resultaten klinische studie, doseringsvorm,
geg bijsluiter…) overheid neemt beslissing of product w toegelaten op de markt
Tijdsduur v GM ontwikkeling (patent verloopt na 20 jaar)
Kostprijs v GM ontwikkeling
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper farmaceutt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen