Traditionele economie: welvaartspaling direct en indirect via marktprijzen
- investeringsprojecten direct in geld uit te drukken (kosten en baten)
- exploitatiebudget/rekening
Maatschappelijke kostenbatenanalyse: instrument waarin ook zachte met name ecologische
waarden worden mee genomen voor welvaartbepaling: infrastructuur
Omgevingseconomie: welvaart wordt nog breder getrokken richting welzijn. Er wordt gewerkt in
kwaliteiten.
Naast productiekwaliteiten (uit de economie in traditionele zin), ook natuurlijke (zien we deels al bij
de mkba) sociale en individuele kwaliteiten
Uit te werken bij BGOR
Economie: bestudeert al het menselijk gedrag voor zover dat voor komt uit zijn streven naar welvaart
(traditionele definitie, geen welzijn)
Welvaart: de mate waarin de mens hun behoeften kunnen vervullen met schaarse middelen
Behoeften van de mens (Maslow):
- fysiologische: ademen, eten, slapen, ontspanning, beweging
- zekerheid: veiligheid, orde, stabiliteit, gezondheid, bescherming
- sociale acceptatie: vriendschap, liefde, erbij horen, familie
- waardering: status, respect, achting, succes, zelfwaardering
- zelfontplooiing: studie, creativiteit, ethiek, jezelf kunnen zijn
Schaarste:
- een middel, product, is schaars indien de vraag groter is dan het vrije aanbod
- dan ontstaat waarde
- dan heeft de vergroting van het aanbod door productie zin
- bij productie ontstaan kosten
- alles wat een kostprijs heeft betekent een schaars product
Waarde:
- via markt bepaald: marktprijzen in geld (inclusief beloningen productiemiddelen, loon, rente en
pacht)
- vaak komt waarde niet via de markt tot uitdrukking, maar het is er wel. We proberen dat indirect te
achterhalen: monetariseren (bijvoorbeeld waarde van een recreatiegebied)
- soms weten we dat iets waarde heeft, maar kunnen we dat heel moeilijk in geld uitdrukking
(bijvoorbeeld sociale veiligheid)
Welvaart:
- mate waarin iemands behoeften bevredigd zijn door schaarse middelen
- mensen waarderen producten op een subjectieve wijze
- ze verbinden er nut aan
- een middel is schaars als de vraag er naar groter is dan het vrije aanbod
- het wordt dan economisch aantrekkelijk om het (vrije) aanbod te vergroten: productie
- dat betekent kosten
- via de vrije markt leiden vraag en aanbod (meestal door productie) tot een (markt)prijs
,Welvaart in enge economische zin
- productie leidt tot productiekosten en zo tot een kostprijs
- uit die kostprijs worden productiemiddelen betaald (loon voor arbeid, energie, grondstoffen, rente
voor kapitaal)
- het verschil tussen de markt- en de kostprijs is de winst: die is voor de eigenaren die het risico van
de onderneming dragen
- winst trekt nieuwe aanbieders/concurrenten aan: dus extra aanbod
- een vergroot aanbod leidt tot dalende prijzen
- de markt vertaalt de schaarste in relatie tot enerzijds de productiekosten en anderszijds de vraag
(behoeften)
- dat levert tot productprijs in euro’s
- er vindt een objectivering in de waardering van product- en productiemiddelen plaats
- maar: productiekosten zijn in wezen subjectief
- arbeid: opgeofferde vrije tijd => in ruil voor loon en dus consumptie mogelijkheden
- kapitaal: opgeofferde consumptie nu => in ruil voor rente en dus meer consumptiemogelijkheden
straks
Welvaart in enge economische zin: grafisch
Marktprijs
1. Prijs en hoeveelheid
2. Resultante van: vraag en aanbod
Prijsvorming
1. Marktprijs stijgt als vraag groter is dan aanbod
2. Hogere winstverwachting ondernemers:
- meer productiefactoren/middelen aantrekken
- nieuwe producenten treden toe
3. Productie stijgt
4. Door toenemend aanbod, daalt de marktprijs weer
Welvaart in ruime zin:
1. Behoeftevervulling door schaarse middelen
- beprijsd: door markten
- niet beprijsd: in ieder geval al waarde van overheidsdiensten (ambtenarensalarissen)
(dit is de economische welvaartsmeting in traditionele zin)
2. Positieve en negatieve externe effecten zoveel mogelijk in geld uitdrukken (monetariseren)
- opname van CO2 door bossen (is in geld uit te drukken) => positief
, - afbraak en uitputting van natuurlijke hulpbronnen (afschrijvingen) => negatief
3. Daarnaast: genot als gevolg van natuur, verbeterde gezondheid door recreatie etc. Dit is
moeilijker in geld uit te drukken
- wordt soms al (deels) onder welzijn verstaan. Soms zelfs als behoeftevervulling door niet schaarse
middelen: zonnen, uitwaaien op het strand etc
4. Tenslotte: hoe waardeert men zelf de natuur (natuurlijke hulpbronnen). Dus niet wat zij direct
(hout, vis) of indirect (CO2- opname, bescherming kusten, voorkoming overstroming door
mangrovebossen) opleveren
Welvaart in ruime zin
- dit is de intrinsieke waarde van de natuur. Is niet economisch, niet in geld uit te drukken
- hoeveel is een ijsbeer waard? Hoeveel is een 10% toename van biodiversiteit waard?
Maatschappelijke Kosten Batenanalyse
- met de MKBA worden veranderingen in de maatschappelijke welvaart bepaald door ze eerst te
kwantificeren en vervolgens zoveel mogelijk te waarderen in euro’s zodat zij optelbaar en aftrekbaar
zijn
Door middel van MKBA kan men:
- onderzoeken hoe een beleidsmaatregel (kan ook project zijn) de maatschappelijke welvaart
verandert
- beleidsmaatregelen tegen elkaar afwegen
- infrastructuur, bebouwing
- het beoogt een welvaartstoe- of afname in economische zin, dus in geld
- geen intrinsieke waarde
Financiële waarde (volgens MKBA)
- productie en inkomen zoals via de markt gegenereerd en gewaardeerd via marktprijzen
- of productie daarvan afgeleid. Bijvoorbeeld waarde van overheidsproductie = som
ambtenarensalarissen
(Sociaal) Economisch waarde (volgens MKBA)
- financiële waarde plus alle andere behoeftevervulling door goederen en diensten die niet via de
markt voort gebracht/geprijsd worden: (gebruik: recreatie, luchtzuivering)
- niet: besef dat flora en fauna bestaan => intrinsieke waarde
Wat is bedrijfseconomie
- een geheel aan theorieën, modellen en trucs om inzicht te krijgen hoe een bedrijf het doet met
betrekking tot de gekozen doelstelling (winst behalen (dan noemen we een bedrijf een
onderneming) of zoveel mogelijk kostendekkend zijn).
En: zo goed mogelijk bedrijfsactiviteiten plannen
Gedurende drie dimensies in de tijd kan dit instrumentarium worden toegepast
1. Na een periode, bijvoorbeeld een jaar
Achteraf: jaarverslag (financiële administratie): voor eigenaren, belastingdienst, financiërs
2. Tijdens een periode waarin het productie- en verkoopproces plaats vindt: bijsturen (planning en
controle) voor het management
3. Naar de toekomst: productie- en verkoopproces plannen (investerings)projecten beoordelen en
selecteren: budgetteren en begroten: voor het management maar ook voor de eigenaren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noortje0863. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.