geschiedenis
Hoofdstuk 00 – de Europese ontdekkingsreizen
Leerstof vierde jaar:
- Vroeg moderne tijd: 1500-1800 (1789= Franse revolutie)
- Inleiding: late 19e eeuw
Historische vragen:
- Over het verleden: kenmerken van een samenleving, gevolg oorzaak, evolutie, revolutie,…
- Over de relatie heden en verleden: verband tussen wat er vroeger gebeurd is en vandaag gebeurd.
- Over de totstandkoming van historische kennis: welke bronnen er gebruikt worden om uitspraken te doen over het verleden,
hoe historici inzichten komen over samenlevingen.
- Historische beeldvorming: hoe geschiedenis beïnvloed wordt door standplaatsgebondenheid, welke maatschappelijk
domein hoort er bij, hoe er in het heden naar het verleden wordt gekeken.
1. Welke veranderingen onderging het wereldbeeld?
Motief voor ontdekkingsreizen:
- Politiek: oorlogsvoordeel -> tegenover de Moren (= middeleeuwse naam voor moslims)
- Economisch voordeel : -> handel in luxegoederen
Astrolabium= bepaalt hoe ver Noordelijk of Zuidelijk je je bevindt.
Uitgevonden in 15e eeuw
Zee astrolabium= maakt het mogelijk om de oceaan over te steken.
Verschil met de mondiale handel in de middeleeuwen? (mondiaal= wereldwijd)
Zijderoutes <--> zeeroutes
I I
Continentaal (over land) <--> maritiem (over zee)
|
- Verandering wereldbeeld: (wereldbeeld= hoe kijken mensen naar de wereld)
• Wereld wordt groter, Europa is maar een klein deel van die enorme plaats.
• Europa krijgt wel een leidende rol= imperialisme
• Verspreiding nieuwe ideeën door boekdrukkunst
2. Hoe verliepen de Europese ontdekkingsreizen?
Zowel de Spanjaarden als Portugezen zijn op zoek naar Indië -> rijk naar specerijen, grondstoffen.
- Portugezen hebben de zeeroute naar Indië gevonden -> doelgericht
- Spanjaarden (Columbus) ontdekte Amerika op weg naar Indië -> toeval
+ pp: slide 18 (kaart)
Oranje lijn: demarcatielijn= verdrag van Tordesillas (1494)
-> overeenkomst tussen Spanje en Portugal om de pas ontdekte gebieden buiten Europa te verdelen
-> links v/d demarcatielijn: Spanje
rechts v/d demarcatielijn: Portugal
, Hoe verliepen de ontdekkingsreizen, informatie over:
- Voedsel: aten 300 kcal per dag: vlees, beschuiten, bier + weinig vitaminen -> scheurbuik
- Hygiëne: onhygiënisch, vuile vettige kleren, vies water, ongedierte -> ziektes
- Veiligheid op het schip: slechte weeromstandigheden: onweer, koud, koud, stormen
-> schipbreuk + de schiplui kwamen vaak in opstand en doden elkaar en kapitein
= muiterij
- Religie en bijgeloof: religie had belangrijke rol, dagelijkse misvieringen, gebeden + aanwezigheid van bijgeloof
- Discipline: weinig privacy leidde tot criminaliteit, diefstal, vechtpartijen, pesterijen
- Werkomstandigheden: zeer slecht, geen hygiëne, veel ziekten, weinig geld, kinderarbeid, geen vrouwen
Evoluties op technologisch gebied: drukpers + cartografie
Economisch + politieke motieven voor maritieme handel: economisch: specerijen, edelstenen,… uit Indië
Politiek: soldaten kunnen betalen om tegen de moslims/moren te vechten
Hoofdstuk 1 – het Europese kolonialisme
Inleiding:
- Het Europese kolonialisme: zorgde voor een sterke uitwisseling van verschillende culturen
- Hendrik de zeevaarder: begon met naar Amerika te varen
- Vasco Da Gama: Portugees in 15e eeuw
- Christoffel Columbus: spanjaard in 1492 denkt India ontdekt te hebben -> later wordt duidelijk dat het om een ander
continent ging
- Amerigo Vespuci: Italiaan die bewees dat Amerika een nieuw continent was
(Amerigo <--> Amerika)
- Leif Eriksson: IJsland: stelde de vraag ‘Wie is de ontdekker van Amerika?’
-> subjectieve vraag (historische beeldvorming)
1. Hoe zorgden Europese ontdekkingsreizen voor een toenemende uitwisseling tussen de continenten?
- Interactie van Indianen met de natuur
- Transportrevolutie: paarden,…
- Demografische processen (regionaal + lokaal): stijging/daling van de bevolking, vergroening/vergrijzing van de bevolking.
- Veranderende gewoonten: luxe goederen
- Impact op ecosystemen: varkens,…
- Columbiaanse uitwisseling was een zegen voor Europa en een ramp voor de Inheemse bevolking -> producten werden
uitgewisseld
+ zie schema
2. Hoe kwamen culturen met elkaar in contact door het Europese kolonialisme?
- Kolonies VS kolonialisme:
• Vreedzaam: er is vrede
• Gewelddadig: oorlog met lokale bevolking
• Economische uitbuiting: mensen laten werken maar te weinig betalen
(+ bron 7 p. 30)
- Economisch systeem in de kolonies:
• Plantages: er wordt maar 1 soort gewas geteeld -> opbrengst gaat naar Europeanen
• Indianen waren geen slaven maar verdiende zelf geen geld
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper charlottevanlancker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.