BELEIDSWETENSCHAPPEN
RECHT + ETHIEK
Examen 7 juni 2022
INHOUD
hoofdstuk 1: inleiding recht ................................................................................................................... 3
het begrip recht .................................................................................................................................. 3
de bronnen van het recht ................................................................................................................... 3
indeling van het recht......................................................................................................................... 5
hoofdstuk 2: de persoon in het recht ..................................................................................................... 5
einde van de natuurlijke persoon ....................................................................................................... 5
begrippen ......................................................................................................................................... 11
begin van de natuurlijke persoon ..................................................................................................... 12
verwekking ....................................................................................................................................... 12
geboorte ........................................................................................................................................... 12
afstamming ...................................................................................................................................... 13
de persoon in het recht .................................................................................................................... 19
hoofdstuk 3: de bekwaamheid ............................................................................................................. 23
wilsbekwaamheid ............................................................................................................................. 23
minderjarigen ................................................................................................................................... 23
eenheidsstatuut ............................................................................................................................... 23
Buitengerechtelijke versus gerechtelijke bescherming .................................................................... 24
hoofdstuk 4: Gecoördineerde wet betreffende de uitoefening van de gezondheidsberoepen ........... 24
Wettelijke voorwaarden om een gezondheidsberoep uit te oefenen ............................................. 24
het beroep van de verpleegkundige ................................................................................................. 25
het beroep van de zorgkundige ........................................................................................................ 27
het verpleegkundig attest voor mantelzorgers ................................................................................ 27
hoofdstuk 5: de rechten van de patiënt ............................................................................................... 28
de historische achtergrond .............................................................................................................. 28
toepasselijke wetgeving en toepassingsgebied ................................................................................ 28
recht op kwaliteitsvolle dienstverlening art 5 .................................................................................. 28
recht op de vrije keuze van de beroepsbeoefenaar ......................................................................... 29
recht op informatie over de gezondheidstoestand art 7 .................................................................. 29
Recht op geïnformeerde toestemming (= informed consent) art 8.................................................. 30
regeling inzake vertegenwoordiging v/d patiënt art 12-15 .............................................................. 31
rechten in verband met het patiëntendossier art 9 ......................................................................... 32
Pagina 1 van 53
, recht op privacy art 10 ..................................................................................................................... 33
recht op klachtenbemiddeling art 11 ............................................................................................... 34
recht op pijnbestrijding art 11bis ..................................................................................................... 34
plichten van de patiënt .................................................................................................................... 34
hoofdstuk 6: wet der bescherming van de geesteszieke ...................................................................... 34
basisprincipes ................................................................................................................................... 34
toepassing ........................................................................................................................................ 34
procedure ......................................................................................................................................... 35
observatie ........................................................................................................................................ 35
verder verblijf ................................................................................................................................... 35
einde verblijf .................................................................................................................................... 36
hoofdstuk 7: burgerrechtelijke aansprakelijkheid ................................................................................ 36
aansprakelijkheid van de VPK ........................................................................................................... 36
burgerrechtelijke aansprakelijkheid ................................................................................................. 36
schade .............................................................................................................................................. 39
oorzakelijk verband .......................................................................................................................... 39
contractuele aansprakelijkheid ........................................................................................................ 39
samenloop buitencontractuele en vontractuele aansprakelijkheid ................................................. 40
Aansprakelijkheid bij de uitoefening van het beroep in een ziekenhuis en als zelfstandige ............ 40
Wet van 31 maart 2010 betreffende de schade als gevolg van de gezondheidszorg ....................... 41
Pagina 2 van 53
,DEEL 1: RECHT
HOOFDSTUK 1: INLEIDING RECHT
HET BEGRIP RECHT
Weegschaal, blinddoek en zwaard.
1. Evolutief
Recht staat nooit stil Een taboe van gisteren is vandaag bespreekbaar (bv euthanasie), nieuwe
inzichten en evolutie impliceert vernieuwing.
Recht is geen Geen rechtsregel voor elke maatschappelijke situatie, maatschappij als
maatwerk dynamisch gegeven vs rechtsregel als formeel en statisch (bv Wetgevingsdiarree
voor alles een nieuwe wet→ rechtsregel is te statisch) gegeven en interpretatie
2. Maatschappelijk
Recht als spiegel Mensen hebben individuele belangen
voor een Mensen vormen een samenleving
samenleving Nood aan orde en regels
Recht gaat over mensen (in samenspraak met)
Recht zorgt voor orde
De mens is niet gemaakt om te leven zonder regels (structuur)
3. Gedragsregels
Een samenleving is een bundeling van verschillende individuele belangen
Recht omvat regels die worden opgelegd
Rechtsregels vs fatsoensregels → “Wat wordt er van mij verwacht?” = overheid
Verschillen van samenleving tot samenleving → cultuur gebonden (normen en waarden)
4. Ordenend
Oog om oog, tand om tand ➔ GEVOLG: rechtsonzekerheid ontstaat, burger heeft niet het gevoel dat
ze beschermt wordt door de overheid
Democratie of dictatuur ➔ wij leven in een democratie waardoor we het gevoel hebben dat een
dictatuur gevaarlijk is, dit hoeft niet per se waar te zijn
Hetzelfde resultaat = vrijheid wordt opgeofferd voor rechtszekerheid
5. Afdwingbaar gesteld
Zonder sancties heeft recht geen nut
Repressief - bestraffend preventief
De overheid is scheidsrechter (willen voorkomen dat zaken mislopen)
Rechtsregels zijn gedragsregels, maar gedragsregels zijn daarom nog geen rechtsregels
DE BRONNEN VAN HET RECHT
Hiërarchie van 1) De wetgeving
de 2) De rechtspraak
rechtsbronnen 3) De rechtsleer
4) Algemene rechtsbeginselen
5) De gewoonte (het gewoonterecht)
Pagina 3 van 53
, De wet(geving) Normen/regels in schriftelijke vorm met algemene en blijvende draagwijdte:
Internationale verdragen: internationale organisaties (bv EU)
Wetten: federale overheid. Heel het land de overheid om wetgeving te maken
voor elke burger in België
Decreten: gemeenschappen en gewesten (eigen parlement en een eigen regering
voor die gemeeenschap of dat gewest)
Ordonnanties: brussels hoofdstedelijk gewest (het tspecialleke van ons land)
De rechter past toe en interpreteert
Dit omvat alle wetten die er bestaan in ons land (wet ≠ wetgeving)
De rechtspraak Van de wet tot een concreet geval:
Geheel van rechterlijke beslissingen: vonnis vs. arrest
De rechter past de wet toe: maatwerk
De wet is algemeen
De rechter interpreteert/motiveert
Van een concreet geval tot een regel
Schoolvoorbeeld: MARCKX (Europees verdrag van de rechten van de mens (de
Belgische wetgeving ging hier tegen in))
De rechtsleer Bundeling van opvattingen en interpretaties van rechtsgeleerden: tijdschriften en
(beoekn/scripties) boeken
Gespecialiseerd in een bepaalde rechtsmaterie
Kritiek en advies wet of rechtspraak
Invloed op de visie van de wetgever en de rechter
Handboeken, bijdragen en cursussen
Schoolvoorbeeld : draagmoederschap (geschreven door juristen)
Enkel mensen die rechten hebben gestudeerd zijn hier mee bezig
Algemene Algemene basisprincipes
rechtsbeginselen Gelden al eeuwen in het recht : niet in wet
Worden door rechters aangenomen als wet (essentieel belang in samenleving)
Schoolvoorbeeld : verbod oog om oog, tand om tand, gelijkheidsbeginsel,
motiveringsbeginsel
Staat nergens opgeschreven omdat ze zo belangrijk zijn
De gewoonte =Recht komt door handelingen die wij begaan in de maatschappij die worden
ingeschreven in de wetgeving
Algemeen gekende regel die wordt aanvaard in een bepaalde streek of sector
Ongeschreven
Bindend
Bestaan al lange tijd
Onderaan de hiërarchie van de rechtsnormen
Schoolvoorbeeld : geslachtsaanduiding via een voornaam
Zeer beperkt in ons land, vroeger was het wel een heel groot stuk
Helemaal onderaan in de hiërarchie
We hebben twee boomstammen waarop het recht is
vastgemaakt, wat er aan de takken hangt zijn de rechtstakken.
Publiek=al het recht tussen de overheid en de burger (ze mogen
er niet van afwijken niet door de burger zelf bepaald bv het
strafrecht)
Privaatrecht=burgers hebben ook rechten onder elkaar (bv
trouwen of dingen aankopen)
Pagina 4 van 53
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bovanierland. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,49. Je zit daarna nergens aan vast.