NEUROLOGISCHE ZIEKTELEER
INLEIDING TOT DE NEUROLOGIE
CENTRAAL EN PERIFEER ZENUWSTELSEL
Centraal zenuwstelsel:
o Hersenen (cerebrum)
o Hersenstam
o Ruggenmerg (myelum)
Perifeer zenuwstelsel:
o Lager motor neuron
o Zenuw (nervus)
o Neuromotorische junctie
Hiërachische opbouw
o hogere centra moduleren lagere meestal remmend ( inhibitorisch )
o Communicatie: d.m.v. neurotransmitters thv synaps
Inhibitorisch
Excitatorisch
o Communicatie naar
Zenuw – zenuw
Zenuw spier
MOTORISCH SYSTEEM
Een spier wordt aangestuurd door een perifeer (of lager) motorisch neuron
(PMN): bestaande uit
o een cellichaam in de voorhoorn
o de zenuwvezel.
Het PMN werkt niet op zichzelf, wel als onderdeel van een reflex of aangestuurd
door een centraal (of hoger) motorisch neuron (CMN) gelegen in de cerebrale
cortex
CENTRAAL MOTORISCHE NEURON CMN
o Projecties voornamelijk vanuit de centrale motorneuronen in de frontale
cortex; anterieur (rostraal) van de sulcus centralis
o Distale spieren hebben meer aansturende neuronen
o Somatotopische organisatie:
Been aan de binnenzijde, arm en gezicht voornamelijk aan de buitenzijde
o Het CMN moduleert de functie van het PMN. Dit gebeurt voor een belangrijk deel door de tractus
corticospinalis (CST) en tractus corticobulbaris (CBT)
CST (pyramidebaan) en CBT (corticobulbaire baan) bevatten axonen van CMN en waarvan
het cellichaam in de motorische cortex ligt
o Deze baan loopt vanuit de cortex, tussen de thalamus en de basale kernen, door de capsula interna
en heeft rechtstreekse projecties naar de motorische voorhoorncellen (CST en CBT) en de
interneuronen (CST)
o TRACTUS CORTICOBULBARIS : Projectie op motorische kernen in de hersenstam
Ontstaat thv de M1 (delen verantwoordelijk voor motoriek gelaat + pharynx & larynx)
Takken af thv kernen van de hersenstamzenuwen (craniale zenuwen) met motorische
functies
Innerveren bilateraal of exclusief contralateraal
bilateraal: Kauwspieren (n V), bovenste gelaat (n VII), farynx en larynx (n IX en X); maar ook
uitsluitend
contralateraal :onderste gelaatshelft (n VII) en tongspieren (n XII)
letsel in de hersenen : plaatselijk letsel, perifeer letsel : heel deel van het gezicht verlamd
, o TRACTUS CORTICOSPINALIS : piramide baan
VERLOOP
Vanaf primaire motorische cortex (M1)
Via de "corona radiata"
Door de "knie" (genu) van de capsula interna
Ventraal in de hersenstam
o Kruising thv de medulla oblongata
("decussatio pyramidum")
= tractus corticospinalis lateralis
Lateraal in het
ruggenmerg
o Deel ongekruist
= tractus corticospinalis anterior
Anterieur in het
ruggemerg
o Connectie met PMN:
direct (monosynaptisch)
via interneuronen
(polysynaptisch)
Tractus corticospinalis lateralis
In de hersenstam kruist de piramidebaan, grotendeels in de medulla oblongata,
zodat het PMN door een contralateraal gelegen CMN bestuurd wordt. De kruisende
laterale piramidebaan zorgt voor de lateraal gelegen voorhoorncellen en dus voor
de meer distale motoriek
Tractus corticospinalis anterior
Een klein deel van de tractus corticospinalis verloopt ongekruist: Tractus
corticospinalis anterior (mediale pyramidebaan)
De niet-kruisende mediale pyramidebaan zorgt voor de mediaal gelegen
voorhoorncellen en proximale motoriek; projectie naar ipsi- en contralateraal
Directe banen
Er zijn ook directe banen (rubrospinale, reticulospinale en vestibulospinale) vanuit
de hersenstam: Ze kruisen niet, maar dalen ipsilateraal af. Thv het ruggenmerg
projecteren ze zowel naar ipsilateraal als contralateraal
o Evenwicht balans posturale reflexen
o Fijnmotorische bewegingen
o VERLOOP
Ongekruiste tractus corticospinalis anterior (1)
Spieren romp
Proximale spieren ledematen
Bilaterale innervatie
Gekruiste tractus corticospinalis lateralis (2):
Distale spieren ledematen
Enkel contralaterale innervatie
o PERIFEER MOTORISCH NEURON : PMN
Cellichamen liggen in de motorische kernen van de craniale zenuwen en in de voorhoorn van
het ruggenmerg
Axonen verlopen via zenuwwortel, de plexus eindigend in een perifere zenuw naar de spier
Myotoom: alle spieren/delen van spier die door één en dezelfde motorische zenuwwortel
worden geïnnerveerd
Het wordt aangestuurd door
CMN
Via reflexboog
, Spieren
o Spier bestaat uit spiervezels
o Motorische eenheid: Een motorisch neuron samen met de geïnnerveerde spiervezels
o Neuromusculaire junctie: Synaps tussen motorische zenuw en
spiervezel
Vrijzetting van acetylcholine thv axonuiteinde (uit PMN)
Bindt aan acetylcholinereceptoren thv
spiervezelmembraan (motorische eindplaat)
Activatie van receptoren leidt tot openen van kationen
(Na en K ) met depolarisatie van de membraan:
Eindplaatpotentiaal
Indien drempel overschreden: Actiepotentiaal over de
spiervezel
Contractie spier
o REFLEXEN
Reflexboog spierspoeltjes
Oprekken spierspoeltjes (4) slag op pees
Afferente impuls via dikke zenuwvezels naar
motorische voorhoorncel (9)
Monosynaptisch (direct naar motorische zenuwcel) (1)
contractie agonist
Of multisynaptisch (via interneuronen) (2) inhibitie
antagonist
Spiercontractie
Bv Kniepeesreflex
o Afferent: Oprekken spierspoeltjes m quadriceps
o Efferent:
Monosynaptisch naar agonist (quadriceps)
Multisynaptisch (inhiberend) naar antagonist (hamstrings)
Exteroceptieve reflexen
Reflex door stimulatie van de huid of zintuigen en niet door uitrekking van een
spierspoel
Multisynaptisch
Vb. voetzoolreflex : bij mensen met pyramidaal probleem gaan ze de tenen spreiden
Dreigreflex
Stapdiusreflex : bij een geklap aan het oor gaat er precies iets in het oor zitten, door
dat de m stapedius gaat aanspannen
Buikhuidreflex : de navel zou normaal bewegen naar waar de prikkel gegeven wordt
Functieverlies : CMN- versus PMN- versus spier-probleem als oorzaak van de parese
o LETSEL VAN CMN overactivatie
Pyramidaal syndroom: Contralateraal of ipsilateraal
Door wegvallen van de centrale inhibitie overactivatie
Distributie afhankelijk van niveau letsel en uitgebreidheid aantasting
Hyperreflexie van peesreflexen(clonus/Hoffmann- Trömner)
Huidreflexen:
o Voetzoolreflex in extensie ipv flexie;
o Verdwijnen van de buikhuidreflexen;
o Verschijnen van snoutreflex en palmomentaal reflex (PRIMITIEVE REFLEXEN )
Clonus : bij het op rek brengen van de achillespees krijgen we een continue
reflexbeweging van de plantair en dorsieflexoren
Hypertonie:
Toenemende weerstand bij snel passief bewegen van de spier (snelheidsafhankelijk )
Kan ineens wegvallen: “Knipmesfenomeen”
Niet in zelfde mate aanwezig in agonist en antagonist
o Karakteristieke houding met flexie in BL en extensie in OL
Spasticiteit
, o LETSEL VAN PMN onderactivatie
Meestal ipsilateraal aan de zijde van het letsel van het PMN
Functieverlies in anatomische distributie van perifere zenuw(en) en zenuwwortel(s)
Hypo- tot areflexie
Hypotonie
Spieratrofie: Verdwijnen van spiermassa
Fasciculaties: Ongeordende, verspringende contracties van spiervezels (van één motorische
eenheid) zonder bewegingseffect( geen beweging van een gewricht )
o LETSEL VAN DE SPIER
Vaak in kader van globale spieraandoening ( hereditair, auto-immuun, toxisch )
Krachtsverlies (parese) voornamelijk in proximale spiergroepen
Spieratrofie
Normoreflexie tot hyporeflexie ( afhankelijk van mate van aantasting van spierkracht )
Objectivering adhv MRC schaal
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper JuliaDeckers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,89. Je zit daarna nergens aan vast.