,Inhoud
LES1: Inleiding.........................................................................................................................................3
Terminologie.......................................................................................................................................3
Ontstaan van moraal en ethiek...........................................................................................................6
LES2: Gevolgenethiek.............................................................................................................................8
Inleiding..............................................................................................................................................8
Bentham en Mill...............................................................................................................................10
Versies van het utilitarisme...............................................................................................................12
Staat UT teveel toe?..........................................................................................................................18
Is het UT te veel eisend?...................................................................................................................20
Toepassing en casus..........................................................................................................................21
Hoe morele juistheid bepalen?.....................................................................................................21
Casus.............................................................................................................................................21
LES3: Plichtenethiek.............................................................................................................................23
Inleiding............................................................................................................................................23
De categorische imperatief...............................................................................................................25
1e formulering CI...........................................................................................................................27
2e formulering CI...........................................................................................................................30
Kritieken op Kant..............................................................................................................................31
Rigorisme, regelfetisjisme.............................................................................................................31
Formalisme en onbepaaldheid.....................................................................................................32
Kant heeft afkeer van verlangens en geluk...................................................................................32
Hedendaagse Kantiaanse deontologie..............................................................................................33
Intrinsieke waarde........................................................................................................................33
Doing harm VS allowing harm.......................................................................................................33
Autonomie, vrijheid en zelfbeschikking........................................................................................33
Mens als doel- op-zichzelf.............................................................................................................34
Toepassing en casus..........................................................................................................................35
Hoe morele juistheid bepalen?.....................................................................................................35
Casus.............................................................................................................................................36
LES4: Deugdenethiek............................................................................................................................37
Inleiding............................................................................................................................................37
Klassieke deugdenethiek: Aristoteles...............................................................................................37
Moderne deugdenethiek..................................................................................................................45
Kritieken op deugdenethiek..............................................................................................................45
1
, Probleem 1: Kan DE wel verklaren waarom bepaalde handelingen moreel verkeerd zijn en ons
helpen te beslissen?.....................................................................................................................45
Probleem 2: Conflicterende deugden...........................................................................................46
Probleem 4: DE is te individualistisch...........................................................................................46
Probleem 5: Morele status te afhankelijk van toevallige factoren................................................46
Toepassing en casus..........................................................................................................................47
Hoe morele juistheid bepalen?.....................................................................................................47
Casus.............................................................................................................................................47
LES5: Zorgethiek...................................................................................................................................48
Inleiding............................................................................................................................................48
Zorgethiek.........................................................................................................................................49
Praktijk en communicatie.............................................................................................................49
Regels...........................................................................................................................................50
Plicht.............................................................................................................................................50
Relaties tussen concrete mensen.................................................................................................51
Kritieken op zorgethiek.....................................................................................................................51
Zorgethiek en andere theorieen.......................................................................................................53
Toepassing en casus..........................................................................................................................53
Hoe morele juistheid bepalen?.....................................................................................................53
2
, LES1: Inleiding
Terminologie
Wat is moraalfilosofie?
o Kritisch nadenken over het goede leven en het juiste handelen
Centrale vragen
o Hoe moet een mens zijn om een goed/deugdelijk mens te zijn?
o Hoe moet een mens handelen om juist/goed te handelen?
o Wat is een waardevol leven?
Moraal en ethiek
o ‘De moraal’: geheel van gebruiken, waarden en normen verbonden met het goede leven
en het juiste handelen
o ‘De ethiek’:
= ‘de moraal’
Ethiek kan synoniem zijn van moraal of van moraalfilosofie
Systematisch-kritische reflectie over moraal = moraalfilosofie
Moreel, immoreel, amoreel
o ‘Moreel’ en ‘ethisch’
o Moreel (ethisch) handelen/zijn: zoals men moet handelen/zijn om juist/goed te
handelen/zijn
o Immoreel (onethisch): zoals men niet mag handelen/zijn …
o Amoreel: komt niet in aanmerking voor morele beoordeling
Moralisering van de maatschappij, bepaalde keuzes die vroeger niet moraal
geladen waren dat die nu wel moreel geladen zijn. (bv: waar is de kleding
gemaakt, hoe is het gemaakt, door wie?)
Waarden en normen
Waarden: abstracte zaken die we belangrijk vinden, waar we waarde aan hechten
o Bv. integriteit, schoonheid, eerlijkheid, vrijgevigheid, waarheid, vrijheid, rechtvaardigheid,
geluk, …
Zijn alle waarden morele waarden?
o Morele waarden zijn die waarden die je moet nastreven om een goed mens te zien.
o Niet noodzakelijk alle waarden zijn morele waarden
o Op basis van wat maak je een onderscheid tussen morele waarden en waarden?
Veel filosofen zullen zeggen het realiseren van de morele waarden is iets wat je
onder controle moet hebben. Of je eerlijk bent of niet, dat heb je onder controle.
Maar of je mooi bent of niet daar kan je niet zo heel veel aandoen.
Zijn morele waarden belangrijker dan niet-morele (esthetische, intellectuele) waarden?
Brede vs. smalle moraal
o Brede moraal: heel veel waarden worden in het morele domein binnen getrokken. Heel
veel waarden moet gerealiseerd zijn om te spreken van een goed mens
o Smalle moraal: er zijn heel veel waarden maar slechts een beperkt deel daarvan zijn
morele waarden. Bv: moraal van Kant.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tanyarom19. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.