Samenvatting
volledige samenvatting filosofie
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
bevat alle te kennen filosofen en redeneringen
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 60 pagina's
Voorbeeld 4 van de 60 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Filosofie les 1: Oudheid1. THALES (∼640/ ∼545, Milete)
Idee van reductie is bij hem ontstaan
Reductie
= Herleiding van veelheid naar eenheid (omvangrijk naar minder omvangrijk)
- Op zoek naar de archè (oorsprong)
- Die archè blijft steeds aanwezig in de natuur:
➔ ‘wat altijd en onveranderlijk is alles onveranderlijk aanwezig is’
➔ Is onderliggend aan alles
➔ In een ‘oorsprong’
➔ Archè zelf kan je niet meer verdelen
- Thales: water is zijn archè
➔ Nijl in Egypte is verbonden met het leven
➔ Water moet onderliggend zijn voor leven
➔ Wij ontstaan uit water ‘water breekt’
➔ Water is fundamenteel voor het leven
- Demokritos (460-370): atomen
➔ ‘alles bestaat uit atomen’
➔ Onverdeelbare delen zoals archè
o Achteraf niet waar (protoen, neutronen etc)
- Ze zijn allemaal opzoek naar een natuurfilosofische verklaring voor de natuur
➔ Later natuurwetenschappelijke verklaringen
- Radicaal: fysicalisme
➔ Alles willen duiden vanuit natuurkunde wordt radicaal
- alles herleidbaar tot fysica (volgens filosofen)
- Gevaar: demystificatie
➔ Ontluistering van veel
Geen originele teksten meer. Verhalen die we kennen komen van Aristoteles
Anekdotes:
- Zonsverduistering voorspeld, olijfpers, put.
Eerste natuurfilosoof:
- op samenhangende wijze zonder te verwijzen naar goden of magische krachten
de natuur (physis) verklaren.
Stelling van Thales:
- herleiding van de wereld tot wiskunde
➔ Pythagoras gaat hiermee verder
,Filosofie les 1: Oudheid
Pythagoras (∼570 vbj / ∼500 vbj)
- Stelling: a2+b2=c2
- Relatie tussen intervallen van toonladders (gitaarsnaren) en wiskundige
verhoudingen.
- De wereld zou bestaan uit getalverhoudingen
- Indien de rechthoekzijden gelijk zijn, dan kan de schuine zijde niet worden
uitgedrukt als een verhouding van de rechthoekzijden.
- De natuur kan door het beoefenen van de wiskunde worden begrepen.
Toepassingen van reductie:
- Argumentatief. Suggereert een diepere waarheid.
- Onderzoekend. Zet aan tot verder verkennen door op te delen en dieper te
graven.
- Voor ontwerpers. Herleiding van een object tot elementen die je (op een bepaald
niveau) niet meer verder kan opdelen. (abstract) Je ontwerpt vervolgens door
combinatie van die elementen. Of je ontwerpt vanuit één basisvorm (vb. kubus).
Of je ontwerpt vanuit één principe. (vb. ecologie). Of je gebruikt één grondstof
(vb. hout).
2. ANAXIMANDER (∼610/∼545, Milete)
Principe van voldoende reden
Redenering:
- “De aarde is onbeweeglijk omdat een beweging in welke richting ook geen
verschil zou maken.”
- Anders gezegd: alle richtingen zijn gelijk. Er is geen reden om te bewegen in een
bepaalde richting (want alle richtingen zijn gelijk) dus beweegt de aarde niet.
- Er is geen voldoende reden om te bewegen.
Verder uitgewerkt:
- “niets is zonder reden waarom het veeleer bestaat dan waarom het niet bestaat”
➔ Christian Wolff (1679/1754)
- “alles is met een reden, alhoewel deze redenen ons meestal niet bekend zullen
zijn”
➔ Wilhelm von Leibniz (1646-1716)
De archè volgens Anaximander
- Apeiron (Grieks voor ‘het onbegrensde/ het onbepaalde’)
- Datgene wat onderliggend is aan alle dingen heeft zelf geen kenmerken: het is
alles en tegelijkertijd niets.
- Datgene wat onderliggend is aan alles maar wat je niet kan benoemen
- Er moet iets zijn dat alle dingen gemeen hebben, de ultieme oorzaak, maar
precies daarom is het zelf onbepaald en dus onvatbaar: apeiron.
,Filosofie les 1: Oudheid
- Dat komt weerom neer op het principe van voldoende reden: alles heeft een
(materiële) oorzaak, maar die (materiële) oorzaak is (uiteindelijk) onkenbaar.
Redenen zijn niet hetzelfde als oorzaken
- Het principe van voldoende reden betekent niet dat er noodzakelijk een oorzaak
is.
- Arthur Schopenhauer (1788/1860):
➔ voor alles wat je weet, het feit dat je bestaat, het feit dat je verandert en voor
alles wat je doet zal er een voldoende reden zijn, maar niet noodzakelijk een
oorzaak.
➔ Waarom een geschenkje? Waarom leef je? Dat heeft een reden, maar niet
noodzakelijk een oorzaak.
Kritiek van Hume
- David Hume (1711/1776)
- Hoe sterk het principe ook mag zijn, het valt niet te bewijzen (daarom is het ook
een principe dat je aanneemt of niet). (een wet is iets dat je aanneemt EN kan
bewijzen)
- Je kan niet aantonen dat er een verband is tussen een reden en een
oorzakelijkheid.
- Je kan niet bewijzen dat er een reden is voor de samenhang in de wereld.
Toepassing
- Argumentatief. Elk onderzoek is gelegitimeerd je leert niets bij door te stellen dat
er geen reden is voor iets te zijn zoals het is.
- Onderzoekend. Alles wat is, heeft een reden: dat is zelf de reden dat je je steeds
weer de vraag stelt waarom iets het geval is. Alles moet dus een verklaring
hebben. Het principe van voldoende reden stimuleert als geen ander de
zoektocht naar kennis.
- Voor ontwerpers.
➔ Stel steeds of verwacht je altijd aan de vraag: waarom? Het antwoord
‘daarom’ is geen antwoord.
➔ De reeks van vragen kan je beëindigen wanneer je bij een evidentie aankomt.
➔ Als zich herhaaldelijk een probleem voordoet moet je op zoek gaan naar de
reden dat het zich voordoet. Het kan toeval zijn wanneer zich iets voordoet,
maar hoogstwaarschijnlijk niet wanneer het zich onder dezelfde
omstandigheden weer voordoet (ceteris paribus, ‘de andere dingen zijn
hetzelfde gebleven’). Dan moet er een voldoende reden zijn voor die
gebeurtenis.
, Filosofie les 2: oudheid
1. ANAXIMENES (∼585/∼528, Milete)
Analogie
Lucht
- “Zoals onze ziel, die lucht is, ons in stand houdt, zo omringen adem en lucht de gehele
wereld.”
- “De sterren draaien om de aarde zoals een tulband ons hoofd omringt.”
- “Het universum draait als een molensteen.”
- “De sterren zitten vast aan de kristallijne sferen zoals met spijkers.”
- “De zon is zo plat als een blad.”
Zijn archè is dus lucht
Andere voorbeelden van analogie:
Empedokles (∼495/∼435)
“De wisselwerking tussen de dingen houdt nooit op, dan komen ze samen door Liefde, dan
worden ze uit elkaar gedreven door haat of Strijd.”
4 elementen: aarde, water, lucht, vuur. Hij gaat dus verder vanuit de tradities van zijn voorgangers
Verschil met voorgangers: hij heeft meerdere archè, hij beschrijft hoe deze elementen in
wisselwerking treden en elkaar hierbij voorthelpen
Xenophanes (∼580/ ∼485)
- “Als ossen en paarden en leeuwen handen hadden en kunstwerken konden scheppen, dan
zouden de paarden de goden afbeelden als paarden, de ossen als ossen en hun lichamen
overeenkomstig hun eigen aard.”
➔ Waarom zien Goden eruit als mensen? Omdat we geen andere manier hebben om ze
voor te stellen.
➔ Kritiek op de religie
- “Er is geen mens, en er zal er ook nooit één zijn, die de volledige waarheid kent over de
goden. En zelfs al zou iemand het geluk hebben de volledige waarheid te vinden, dan nog zou
hij het zelf niet weten. Het enige dat we kunnen doen is gissen.”
➔ Wij zullen nooit zekerheid hebben over Goden omdat ze buiten het zintuigelijke liggen
➔ Wanneer weet je dat je de waarheid hebt gevonden? Niet, je kan nooit weten of je er pal
op zit.
Element twijfel en het buiten zintuigelijke is fundamenteel geweest voor ons
Toepassing van analogie
- Argumentatief.
➔ om complexe dingen te plaatsen in een bestaand kader van kennis (vb. longen vergelijken
met bomen en bomen vergelijken met longen).
➔ het atoom beschouwen als het zonnestelsel.
- Onderzoekend.
➔ De analogie leidt tot inzicht omdat ze nieuwe waarnemingen duidt aan de hand van
bestaande kennis door vergelijking. Of ze leidt tot plausibele hypotheses.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sienschoofs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 49497 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen