Florence Lamberts 17/12/2023
Cardiologie – Pediatrie
Echocardiografie
Het normale hart
- Rechter atrium ontvangt zuurstofarm bloed vanuit (Het lichaam)
• Vena cava superior (bovenste holle ader) --> Veneuze terugvloei vanuit
hoofd,hals,armen en thorax
• Vena cava inferior (onderste holle ader) --> Veneuze terugvloei vanuit
derest van thorax,organen,onderste extremiteiten
• Sinus coronarius --> Veneuze terugvloei vanuit hartspier
- Vanuit rechter atrium stroomt bloed naar rechter ventrikel
• Doorheen drieslippige klep of rechter atrioventriculaire klep of valvula
tricuspidalis
- Vanuit rechter ventrikel perst zuurstofarm bloed naar truncus pulmonalis
• Begin kleine bloedsomloop
• Halvemaanvormige kleppen (valvula semilunaris van de a.pulmonalis)
beletten terugvloei vanuit truncus pulmonalis naar rechter ventrikel
• Vanuit truncus pulmonalis stroomt bloed naar li & re a. pulmonalis
- Linker atrium ontvangt zuurstofrijk bloed uit longen (v.pulmonalis)
- Linker ventrikel perst zuurstofrijk bloed naar lichaam --> aorta
- Algemeen
• Hart is omgeven door het hartzakje of pericardium
• Myocardium is het hartspierweefsel --> voorzien van bloed door
kransslagaders of coronaire
• Elk atrium mondt uit in het ventrikel aan dezelfde zijde via een
atrioventriculaire klep of AV-klep
- Geleidingssysteem
• de sino-atriale en de atrioventriculaire knoop = SA- en AV-knoop
- Hartcyclus
• Tijdens de systole of contractie stuwt de hartafdeling bloed in een
aangrenzende hartafdeling of in een arterie
• Tijdens de diastole of ontspanningsfase vult de afdeling zich met bloed en bereidt zich voor op het begin
vd volgende cyclus
Bloedomloop bij de foetus
- Voor de geboorte vindt de gasuitwisseling plaats in de placenta à foetus
kan zelf nog niet ademen door dat deze omgeven is door vruchtwater
- Omdat de foetus zelf nog niet kan ademen en de longen het bloed niet
kunnen voorzien van zuurstof zou het ineffciënt zijn om al het bloed door
de longen te pompen à bloedsomloop foetus verschilt wezenlijk van die
van een pasgeborene
- Deze verschillen zorgen ervoor dat een groot deel van het bloed van de
longcirculatie wordt omgeleid naar de lichaamscirculatie
- Twee grote verschillen
• Ovale venster = opening tussen de rechter en linker voorkamer,
ter hoogte van het ovale venster of foramen ovale bevindt zich
een klepachtige structuur van twee overlappende vliezen. Deze
klep staat open zolang de druk in het rechteratrium hoger is dan
de druk in het linkeratrium
• Ductus arteriosus = verbinding van de longslagaderboom met de aorta
pag. 1
, Florence Lamberts 17/12/2023
- Wanneer het foetale bloed in de placenta stroomt neemt het door diffusie zuurstof op vanuit het moederlijke
bloed, dit zuurstofrijke bloed stroomt van de placenta naar de foetus via de navelader van de navelstreng
- Het groote gedeelte hiervan komt via de onderste holle ader in de rechtervoorkamer terecht, van hieruit zal
het grotendeels via het ovale venster direct doorstromen naar de linkervoorkamer om dan vervolgens naar de
linkerkamer en de aorta door te stromen
- De longbloedvaten hebben tijdens het foetale leven een dikkere vaatwand die de weerstand van de vaten
vergroot à het deel van het bloed dat in de rechterkamer terechtkomt zal wel in de longslagader gepompt
worden, maar het grootste deel zal als gevolg hiervan via de ductus arteriosus alsnog in de aorta terechtkomen
- Via de aorta en haar vertakkingen gaat het bloed naar de rest van het lichaam, tenslotte keer het bloed via de
twee navelslagaders terug naar de placenta waar het opnieuw met zuurstof beladen wordt
Verandering foetale bloedomloop
- Bij de geboorte houdt de zuurstofvoorziening door de placenta plots op en zullen de longen de gasuitwisseling
overnemen
- Wegvallen placentacirculatie en begin van de ademhaling zorgt voor een aantal veranderingen
• Sluiten ductus arteriosus (duurt 1-3 dagen) = navelstrengbloedvaten sluiten zich bij de geboorte à
wegvallen van de placentacirculatie zorgt voor een stijging van de koolstofdioxidespanning in het bloed
à veroorzaakt een sterke ademhalingsdrang à de pasgeborene ademt, de longen ontplooien zich en
de bloedvaten in de longen verwijden zich (weerstand daalt) à na de eerste AH komen er stoffen vrij
uit de longvaatwand à o.i van deze stoffen gaan de spiertjes in de wand van de ductus arteriosus
samentrekken en zal het ductus arteriosus zich sluiten à door plotse daling longvaatweerstand en
sluiten ductus arteriosus verandert de bloedstroomt van richting = stroomt nu bij voorkeur de longen
in
• Sluiten ovale venster = doordat de hvlh bloed die door de longen stroomt nu snel toeneemt komt er
ook meer bloed vanuit de longen in de linkervoorkamer techter à druk in de linkervoorkamer stijgt en
de vulling en druk in de rechtvoorkamer begint te verminderen door het wegvallen van de
placentacirculatie à druk die hoger is de linkervoorkamer dan in de rechtvoorkamer zorgt voor het
sluiten van de klep ter hoogte van het ovale venster à de twee vliezen gaan elkaar overlappen en
contact maken = de long – en lichaamscirculatie zijn nu volledig van elkaar gescheiden
- Aangeboren hartafwijkingen
• Open/persisterende ductus arteriosus = Als de ductus arteriosus zich na de geboorte niet sluit
• Atriumseptumdefect = Als de twee vliezen ter hoogte van het ovale venster na de geboorte elkaar
niet gaan overlappen, blijft een opening bestaan in het septum (tussenschot) tussen de beide atria
Niet-cyanogene hartafwijkingen
- Bij een niet-cyanotische hartafwijking mengt het zuurstofrijke bloed zich niet met het zuurstofarme bloed. Er is
dan ook geen uitwendige verkleuring zichtbaar.
- We maken een onderscheid tussen volumebelasting en drukbelasting
- Volumebelasting = Links-rechts shunt à het hart moet veel meer bloed wegpompen dan normaal (EX!)
• Atriumseptumdefect (ASD) = aangeboren hartafwijking waarbij er een gaatje zit in het tussenshot van
de boezems van het hart, de extra stroom bloed belast het hart (vooral rechterkamer) en de longen (de
bloedtoevoer naar de longen is verhoogd)
• Ventrikelseptumefect (VSD) = aangeboren hartafwijking waarbij er een gaatje zit in het tussenshot van
de hartkamers van het hart. Door het gaatje stroomt bloed van de li naar de re kamer (ontstaan
gemengde bloedstroom in de rechterkamer). Het bloed dat door het VSD gaat, gaat dus via de
rechterkamer opnieuw naar de longen. Dat bloed bevat al zuurstof, dus gaat het eigenlijk een extra
ronde. Hierdoor is het bloedvolume in de linkerkamer groter dan normaal. Hierdoor kan de
linkerkamer breder worden (hypertrofie). Extra belasting hart en longen, kan leiden tot een hoge
bloeddruk in de longslagaders en hartfalen
• Open ductus arteriosus (PDA) = door het niet sluiten van de ductus arteriosus blijft er een verbinding
bestaan tussen de lichaams- en de longslagader. Na de geboorte daalt de bd in de longen zodat deze
lager wordt dan de bd in de lichaamscirculatie. Het O2 arme bloed dat vertrekt vanuit de rechterkamer
zal naar de longslagader en naar de longen stromen. Het O2 rijke bloed dat vanuit de linkerkamer in de
aorta stroomt zal echter, owv de lagere bloeddruk in de longen voor een deel via de ductus arteriosus
opnieuw naar de longen gaan à Overbelasting hart en longen
pag. 2
, Florence Lamberts 17/12/2023
- Drukbelasting = extra belasting van het hart
• Vernauwing van de Aorta (coarctatio Aortae) = een aangeboren vernauwing in
de grote lichaamsslagader (aorta), voor de vernauwing in de aorta stijgt de druk
wat aanleiding kan geven tot hypertensie. Voorbij de vernauwing is de druk dan
weer lager waardoor de bloedvoorziening van de OL in gedrang kan komen. De
vernauwing zorgt ook voor een grotere weerstand, waardoor het hart harder
moet pompen en de hartspier op termijn gaat verdikken of verzwakken
(=hartfalen) à li ventrikel vergroot doordat ze meer druk moet geven om
evenveel bloed door te geven
• Vernauwing van de Aortaklep (aortastenose) = vernauwing van de aortaklep, de klep zorgt ervoor dat
het bloed slechts in één richting kan stromen (gaat open als het bloed er tegen drukt en sluit weer als
het bloed er aan de andere kant tegen drukt). Als de klepopening is vernauwd, is de bloedstroom door
de opening beperkt en gaat de vernauwing werken als een stuwdam waarachter bloed zich kan
ophopen. Dit leidt tot hartfalen, vergroting van de hartkamer, verdikking van de hartspier.
• Vernauwing van de Pulmonaalklep (pulmonaalstenose) = vernauwing of stenose van de
pulmonaalklep, de klep tussen de rechterhartkamer en de longslagader. De klep opent onvoldoende
om het bloed naar de longen te doen stromen, hierdoor moet de rechterkamer meer druk uitoefenen
om het bloed toch door de vernauwde klepopening te stuwen. De continu verhoogde druk veroorzaakt
een verdikking van de hartspier à re ventrikel vergroot doordat ze meer druk moet geven om
evenveel bloed door te geven
Niet kennen à begrijpen
Cyanogene of cyanotische hartafwijkingen
- Bij cyanotische hartafwijkingen gaat het om een centrale cyanose d.w.z. een gegeneraliseerde blauwe kleur
van huid en slijmvliezen waarbij zelfs door toediening van 100% zuurstof geen correctie kan verkregen worden.
De centrale cyanose wordt veroorzaakt door een mengprobleem (transpositie van de grote vaten) ofwel door
onvoldoende longdoorbloeding (tetralogie van Fallot)
- We maken een onderscheid tussen verminderde longflow en toegenomen longflow
- Verminderde longflow
• Tetralogie van Fallot (ToF) = tetralogie geeft aan dat het gaat om een
combinatie van 4 afwijkingen aan het hart
§ VSD = zuurstof arm en zuurstof rijk bloed kunnen zich vermengen
§ Pulmonaalstenose = vernauwing van de doorgang van de
rechterkamer naar de longslagader
§ Hypertrofie van de rechterkamer = gevolg van pulmonaal
stenose, doordat er tegen een grotere weerstand dient gepompt
te worden
§ Aorta is naar rechts verschoven opgeschoven en lijkt ten dele uit
de rechterkamer te ontspringen
• Pumonaalklepatresie (PA) = houdt in dat er geen verbinding bestaat tussen rechterventrikel en de
pulmonale arterie, wat inhoudt dat de pulmonalisklep volledig geobstrueerd of niet aangelegd is.
Hierdoor kan het bloed vanuit de rechterkamer niet naar de longen stromen. Door de afwezigheid van
een normale longslagaderklep kan het zuurstofarme bloed niet vanuit het hart naar de longen
stromen. Dit leidt tot ernstige blauwheid (cyanose) tijdens de eerste levensdagen.
• Tricuspiedatresie (TA) = de tricuspidalisklep is niet tot ontwikkeling
gekomen, hierdoor kan het zuurstofarm bloed in de rechterboezem
niet doorstromen naar de rechterkamer. Het bloed moet nu,
noodgedwongen, via een defect (ASD) in het septum naar de
linkerboezem afgevoerd worden. In de linkerboezem komt ook het
bloed afkomstig uit de longaderen. En daar mengen zich deze twee
bloedstromen: zuurstofarm en zuurstofrijk bloed. Dit mengsel gaat via
de mitralisklep naar de linkerkamer welke via een
kamertussenschotdefect (VSD) in verbinding staat met een kleine
onderontwikkelde rechterkamer. Hieruit ontspringt de longslagader
en uit de linkerkamer ontspringt de lichaamsslagader (aorta). Het
tekort aan zuurstof in dit bloedmengsel bezorgd deze kinderen hun blauwe kleur
pag. 3
, Florence Lamberts 17/12/2023
- Toegenomen longflow
• Transpositie van de grote vaten (TGA) = een bouwfout van het hart, de slagaders uit het hart zijn
omgewisseld. De longsslagader komt uit in de linkerhartkamer i.p.v in de rechterhartkamer, de aorta
komt uit in de rechterhartkamer i.p.v de linkerhartkamer. De kleine en grote bloedsomloop staan
normaal met elkaar in verbinding, maar zijn nu van elkaar gescheiden
§ bloed uit de linkerhartkamer à via de longslagader naar de longen om
zuurstof op te nemen à zuurstofrijke bloed uit de longen gaat via de
longader à de linkerboezem à het bloed stroomt in de
linkerhartkamer
= Het bloed stroomt dus vanuit de linkerhartkamer uiteindelijk ook
weer terug in de linkerhartkamer
§ bloed uit de rechterhartkamer à via de aorta naar het lichaam à
stroomt weer terug naar de rechterboezem à dan naar de
rechterhartkamer
= Het bloed stroomt dus van de rechterhartkamer weer terug naar de
rechterhartkamer
§ zuurstofrijk bloed uit de longen komt niet bij de spieren en organen terecht
• Dubbel outlet rechter ventrikel (DORV) = normaal gesproken ontspringt de aorta vanuit de
linkerkamer en de longslagaders vanuit de rechterkamer. Bij DORV ontspringen de aorta en de
longslagaders (geheel of gedeeltelijk) vanuit de rechterventrikel. Er is hierbij vrijwel altijd een VSD
aanwezig. Doordat de aorta nu geheel of gedeeltelijk vanuit de rechterkamer ontspringt, stroomt er
(meer) zuurstofarm bloed door de aorta en daarmee ook naar de rest van het lichaam. Hierdoor kan
een zuurstoftekort ontstaan. Het voordeel van een VSD is dat het zuurstofrijke bloed vanuit de
linkerkamer door het harttussenschot naar de rechterkamer kan. De druk in de linkerkamer is hoger
dan rechts en dus zal het bloed verplaatsen naar de rechterkamer. Hierdoor ontstaat er een gemengde
bloedstroom, omdat het zuurstofarme bloed van de rechterkamer zich mengt met het zuurstofrijke
bloed vanuit de linkerkamer. Er gaat dus toch wat meer zuurstofrijk bloed naar de rest van het lichaam.
Het VSD “helpt” hierbij eigenlijk het lichaam.
• Totaal abnormale longvenueze retour (TAPVR) = Bij totaal abnormale pulmonaalveneuze uitmonding
zijn de longaders niet goed aangesloten op het hart. Hierbij zijn er meerdere mogelijkheden (longaders
monden uit in rechterboezem, in VCS of in VCI i.p.v linkerboezem). In deze gevallen komt het
zuurstofrijke bloed in het zuurstofarme deel van het hart terecht. Er is dan sprake van een gemengde
bloedstroom. Daarnaast komt het bloed vanuit de longen weer terug in de rechterboezem waarna het
opnieuw naar de longen gaat. Hierdoor ontstaat er een volume overbelasting van de rechterboezem en
uiteindelijk ook de longen. Vrijwel altijd sprake van een ASD. Doordat er een gaatje in het
harttussenschot zit, kan het bloed van de boezems onderling met elkaar uitwisselen. Normaal
gesproken is de druk in de linkerboezem hoger dan de druk in de rechterboezem, omdat de
linkerboezem en linkerkamer ervoor moeten zorgen dat al het zuurstofrijke bloed vanuit de longen
naar de rest van het lichaam kan. Bij deze hartafwijking gaat het bloed vanuit de longen direct weer
terug naar de rechterboezem en dus niet naar de rest van het lichaam. Doordat de druk in de
rechterboezem bij de hartafwijking veel hoger is dan normaal, kan het bloed van rechts naar links
stromen. Het gemengde bloed stroomt dus door het harttussenschot naar de linkerboezem, waarna
het bloed naar de rest van het lichaam kan. Doordat er niet zuurstofrijk, maar gemengd bloed naar het
lichaam gaat, komt er een stuk minder zuurstof in de weefsels terecht. Het zuurstofgehalte is dus een
stuk lager, waardoor de huid of de slijmvliezen blauw kunnen kleuren.
• Truncus arteriosus = Er is een grote opening tussen de 2 kamers (VSD) en
vanuit beide kamers vertrekt slechts één bloedvat (truncus arteriosus).
Normaal gesproken wordt het bloed vanuit de rechterkamer via de
longslagaders naar de longen gepompt en het bloed uit de linkerkamer via de
aorta naar de rest van het lichaam gepompt. Bij truncus arteriosis gaat het
bloed vanuit de rechter- en linkerkammer naar hetzelfde bloedvat, uit dat ene
bloedvat ontspringt zowel de aorta als de longslagaders. Doordat het bloed van
beide kamers naar het bloedvat gaat is er sprake van een gemengde
bloedstroom. Het zuurstofrijke en het zuurstofarme bloed worden met elkaar
vermengd
pag. 4
