WAT IS ONCOLOGIE
Kanker = verzamelnaam voor 100 verschillenden ziekten met 1 gemeenschappelijk kenmerk ongeremde
delen van lichaamscellen
- Meer mannen gediagnosticeerd dan vrouwen
- Komt voor bij minder dan 1% van de kinderen
Top 3 meest voorkomende kankers:
1. Borst- en prostaatkanker
2. Darmkanker
3. Longkanker
ONTSTAAN VAN KANKER
= niet duidelijk
Aantal risicofactoren
- Onvermijdbare risicofactoren: asbest, UV-straling, DNA, ouder worden, biologische factoren (virussen)
- Vermijdbare risicofactoren: roken, alcohol, rood vlees en vetten eten
- Beschermde factoren: gezonde voeding en beweging
PREVENTIE EN SCREENING
Preventie = alles acties gericht op het bevorderen, beschermen en behouden van gezondheid
- Primair = voorkomen van de diagnose
- Secundair = vroegtijdig opsporen (
- Tertiair = voorkomen van herval of zware complicaties
Screening = bevolkingsonderzoek die door de overheid georganiseerd wordt
- Doel: minder agressief verloop & meer kans op genezing
- Stoelgangonderzoek / Mammografie / Uitstrijkje
CEL EN TUMORBIOLOGIE
Menselijk lichaam = bestaat uit miljarden cellen die zich voortdurende delen beschadigde/ verouderde
cellen vervangen
Kanker ontstaat wanneer er een verandering in het DNA dat de celdeling regelt
- Balans tussen celaanmaak en celverlies is ontregeld
- Ontstaat per toeval OF door externe factoren
Normale patiënt = mitose (= welopbouw) en apoptose in evenwicht
- Apoptose = celdood kan leiden tot tumorgroei
Carcinogenese = ontstaan van kanker meerstappenproces (5 – 10 jaar duren)
Angiogenese = vorming van bloedvaten
- Tumor groeit door voedingstoffen en zuurstof via bloed
,De betrokkenheid van genen
- Oncogenen = kunnen groei van de kanker stimuleren
- Tumorsupressorgenen = remmen de groei van tumoren
- DNA-herstelgenen = herstel van fouten door mutaties/ celdling
- Telomerasen = enzym die instaat voor het delend vermogen van de cel
GOED- VS. KWAADAARDIGE TUMOREN
Goedaardig = benigne
- Scherp en afgerond begrensd
- Lage groeisnelheid
- Hoog gedifferentieerd
Kwaadaardige = maligne
- Onscherp en onregelmatig begrensd
- Gaan infiltreren in organen/ weefsels
- Hoge groeisnelheid
- Matige tot slecht gedifferentieerd
Niet alle vormen van kanker zijn tastbaar & niet alle tastbare gezwellen zijn kwaadaardig
Borderlinetumoren = liggen op de grens tussen goed en kwaad
Carninoom in situ = geen infiltratie in weefsels/ organen
METASTASERING
= infiltrerende groei (= uitzaaiing) via lyfmebanen en bloedvaten
- Curatief = kan genezen
- Palliatief = kunnen niet genzen worden
CLASSIFICATIES
= nodig om de juiste behandeling op te stellen, de juiste prognose te stellen en op een correcte wijze
wetenschappelijk onderzoek te voeren
- Solide tumoren = ontstaan in organen (vb. borsttumor, longtumor, niertumor)
- Niet-solide tumoren = ontstaan op diverse plaatsen in het lichaam (vb. lyfoom, leukemie)
Onderverdeling in stadia
Stadium 1 = geen groei in omliggende weefsels
Stadium 2 = doorgroei in omliggende weefsel, dicht bij primaire tumor, lymfeklieren zijn vrij
Stadium 3 = verspreiding naar lymfeklieren uit de omgeving
Stadium 4 = verspreiding in de rest van het lichaam metastasen
TNM-classificatie 1 TNM-classificatie 2
T = tumor grootte en lokale uitbreiding van de = via welke manier wordt er info over de tumor
tumor verzamelt
N = node (= lymfeklieren) aantasting van de C = bepaald door klinische informatie
lymfeklieren P = bepaald door chirurgische informatie post-
M = metastasering uitzaaiing in het lichaam operatief
Y = bepaald na chemo- of radiotherapie
,Differentiatiegraad = hoever lijk de tumor qua structuur op Mate van Goed Matig Slechte Geen
weefsel waaruit hij is ontstaan differentiatie
- Laag cijfer = goed gedifferentieerd + sterk Score 1 2 3 4
afwijkend Agressiviteit Laag ------------------------------------- Hoog
- Hoog cijfer = slecht gedifferentieerd + erg
gelijkend
ENKELE BEGRIPPEN
Remissie = fase na behandeling complete (= volledige weg) / partiële (= vermindering van verschijnselen)
Recidief = herval na complete remissie lokaal/ regionaal/ metastatisch
Progressieve ziekte = toename van ziekte na partiële remissie Of na geen resultaat van de behandeling
lokaal/ regionaal/ metastatisch
Familiale kanker = meerder kankergevallen in dezelfde familie
Erfelijke kanker = overervingspatroon
Beide zijn verschillend van elkaar
Palliatieve zorg = geen genezing mogelijk bij alle patiënten waarbij een curatieve behandeling geen effect meer
heeft of niet mogelijk is ziekte proberen te stabiliseren
Terminale fase = laatste fase van het leven
ONCOLOGISCHE DIAGNOSTIEK
= kijken naar tumoren of het kwaadaardig/ goedaardig is, de uitgebreidheid van de tumor te achterhalen en
een prognose te stellen
Diagnose
Gebeurt door een
vraaggesprek, de
symptomen kunnen komen
door een primaire
tumor en metastasering.
, b. Bloed- en
weefselanalyse
Tumormarkers zijn
enzymen, eiwitten,
hormonen, … afkomstig
van de tumor zelf.
Dit dient niet voor de
diagnose, maar wel voor
de opvolging.
Cytopathologisch
onderzoek=
cellen/weefsels worden
met de microscoop
onderzocht. Is nodig om
een correcte diagnose te
stellen.
Bv. Sentinelklier=
schildwachtklier
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fional50. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.