Wondzorg
DEEL THEORIE
WONDEN
= pathologische toestand waarbij weefsels onderling van elkaar gescheiden/ vernietigd zijn
Gesloten/ open
Oorzaken
- Fysisch: verbranding, bevriezing, electrocutie
- Chemisch: zuren, gassen
- Mechanisch: schot-, steek-, snij- en schaafwonden
- Fysio-pathologisch: slechte circulatie
Fasen in de wondgenezing
1. Ontstekingsfase
= acute ontstekingsreactie en opruiming van dood weefsel en bacteriën
- Vasodilatatie = bloeding Vasoconstructie = bloedverlies beperken
- Bloedplaatjes vormen fibrinogeen
- Leukocyten zuimen dood weefsel en bacteriën op
Symptomen: dolor, calor, rubor, tumor, wondvocht, bloed, stolsel, kortsvorming
2. Granulatiefase
= vorming van nieuw bindweefsel en nieuwe bloedvaten
- Fibroblasten produceren eennetwerk van collageen & elastine waarin macrofagen,
endotheelcellen en fibroblasten zich vrij maken om geleidelijk het volledige wondbed op te
vullen
- Rood, koorelig aspect
3. Maturatiefase
= remodellering van de collageenvezels
Bindweefselreorganisatie wondconstructie epithelialisatie
- Fibroblasten worden myofibroblasten die dewondranden samentrekken
- Inbasale laag worden nieuwe epitheelcellen gevormd
4. Littekenvorming
Types wondgenezing
Genezing per primam Genezing per secundam
- Zuivere wonde - Necrose, contaminatie, infectie
- Gladde wondranden - Gescheurde wondranden
- Geen belemmerende factoren - Vaak belemmerende factoren
- Snel granulatieweefsel - Trage genezing
- Vlotte epithelialiastie
, Wondzorg
Factoren die en wondheling beïnvloeden
Factoren eigen aan de wond Factoren eigen aan de patiënt
- Type, diepte en uitgebreidheid van het letsel - Voedingstoestand
- Locatie van de wond - Onderliggende ziektes
- Type weefsel - Medicatie
- Graad van contaminatie - Leeftijd
- Omliggende weefsels: maceratie, HK, eczeem - Roken en drugs
WONDCLASSIFICATIES
= kenmerken definiëren enbehandeling opstellen
Time model
Tissue Granulatieweefsel/ fibrieus beslag/ necrose/ kleur: rood, geel, zwart, bruin, groen/
uitgebreidheid endiepte
Infection Rubor = roodheid/ calor = warmte/ dolor = pijn/ tumor = zwelling/ functieverlies
Topische AB = afte raden risico opresistentie & contrallergie
Moisture Droog/ weinig exsudaat/ matige exsudaat/ veel axsudaat
Edges Oppervlakkig/ diep/ ondermijning/ maceratie/ hypergranulatie
BEHANDELING
1. Reinigen met
- NaCl 0,9% of kraantjesxater
- Isobetadine zeep + reinigingsspons straatwonden reinigen
- Waterstofperoide of zuurstofwater vuil komt uit de wonde
Wanneer: bij elke wonde en bij elke verbandwissel
Waar: wondbed – wondranden – wondomgeving van proper naar vuil & van boven naar onder
Hoe: irrigatie – wrijven – douceh
2. Ontsmetten
- Alcoholen (60-70°)/ chloorhexidine 2% in alcohol 70% niet bij open wonden
- Povidone-iodine(isobetadine) bij opene wonden, niet bij joodallergie
- Chloorexidine preparaten (hibidil) bij open wonden
- Chloorderivaten: chloramine 0,5% bij open wonden
- Azijnzuur 1% tegen gram-negatieve pseudomonas en schimmels