Samenvatting

Samenvatting verbintenissenrecht 2023-24 (geslaagd in eerste zit!!)

0 keer verkocht

Vak
Verbintenissenrecht

Instelling
Universiteit Antwerpen (UA)

Het document bevat een samenvatting van alle lesnotities van het vak verbintenissenrecht dat in tweede bachelor gedoceerd wordt door Prof. dr. Britt Weyts aan de Universiteit van Antwerpen.

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 156 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 19 december 2023
Aantal pagina's 156
Geschreven in 2023/2024
Type Samenvatting

Volgen

lauraschepers Lid sinds 3 jaar 113 documenten verkocht

€4,99

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Verbintenissenrecht samenvatting 2023-2024

College 1 (26/09)
Waarover gaat het?
• Verbintenissenrecht is de “Moeder van het recht”
- Veel andere rechtstakken bouwen voort op het verbintenissenrecht (verzekeringsrecht, arbeidsrecht,
bijzondere-overeenkomstrecht, economisch recht,…)
- Gemene recht = basis recht waarop alle andere privaatrechtstakken stoelen

• Omvat:
- Verbintenissen ontstaan uit eenzijdige en meerzijdige rechtshandelingen
 Rechtshandeling = handeling waarmee men juridische/rechtsgevolgen beoogt
 Eenzijdig = 1 partij vb. Het aanbod: ik zet mijn wagen te koop, ik bepaal welke zaak u kan kopen aan
welke prijs
 Meerzijdig = 2 partijen = contract
- Hetzij Verbintenissen uit de wet (leer van de onrechtmatige daad: afzonderlijk vak BCA), meer bepaald
rechtsfeiten
 Rechtsfeiten = feiten waaraan recht bepaalde juridische gevolgen koppelt zonder u deze beoogt

• Kern van het privaatrecht: regelt rechtsverhoudingen tussen individuen (>< publiek recht: regelt
rechtsverhoudingen tussen overheid en individuen)
• Individu: titularis van subjectief recht (NP of RP)

Verbintenis = juridische band die ontstaat tussen rechtssubjecten en die inhoudt dat een persoon zich t.ov. een
andere persoon engageert of zich ertoe verplicht (‘verbindt’) een bepaalde prestatie te leveren, nl. iets te geven, te
doen of niet te doen of iets te garanderen.

Bijzondere status verbintenissenrecht
Doelstellingen verbintenissenrecht: door doelstellingen heeft het een bijzondere status
• Bindende kracht overeenkomst met het oog op een efficiënt en rechtszeker verloop van het rechtsverkeer
• Contractsvrijheid, steunend op individuele vrijheid en autonomie
- Via autonomiebeginsel krijgt mens mogelijkheid zich te ontplooien
• Maatschappelijke rechtvaardigheid
- = is van aanvullend recht partijen kunnen hiervan afwijken, vaak bedingen partijen andere contractuele
regel dan wat in wetgeving staat. Wetgever gaat ervan uit: er moet een kader zijn waarop partijen kunnen
terugvallen voor zover er niets geregeld is in het contract. Ook bescherming bieden: regels dwingend recht
+ openbare orde = hier niet van afwijken
- Correctie op vorige doelstelling partijautonomie: personen zijn ongelijk op economisch, sociaal en cultureel
vlak. Onvoorwaardelijke toepassing van partijautonomie zou onrechtvaardigheid in de hand werken
 In periode van economisch liberalisme werd in het BW van 1804 sterk nadruk gelegd op individuele
vrijheid
 Nu: geleide economie waar partijautonomie meer en meer aan banden wordt gelegd ten voordele
van maatschappelijke rechtvaardigheid

Ingebakken in het dagelijks leven
Denk bv. aan
• Gebruik Linkedin, Instagram, Facebook, ..
• Sluiten reis- en annulatieverzekering
• Aankoop smartphone
• Aansluiting bij internetprovider
• Opstellen testament
• Aangaan huwelijk
• …

1

,Evolutie van oud naar nieuw recht
• Regels van oud BW van 1804 achterhaald? Code Napoleon 1804 heeft zeer lang verbintenissenrecht beheerst
- 3 argumenten uit rechtsleer om verbintenissenrecht te hervormen:
 Hopeloze veroudering oud BW
 Onvolledige en onoverzichtelijke ordening + ontoegankelijk
 BW opnieuw centrale plaats geven
• Rechtspraak heeft gezorgd voor evolutie, waardoor verbintenissenrecht de “tand des tijds” relatief goed heeft
doorstaan.
- Deze regels hebben de tijd relatief goed doorstaan hoe? Rechtspraak (zeker dat van HvC) heeft voor
evolutie gezorgd binnen verbintenissenrecht = ervoor gezorgd dat het mee met tijd gegaan is
- Hoe heeft HvC dit gedaan (is uiteraard geen wetgever) op grond van bestaande regels bepaalde
interpretatie te geven + extra’s toe te voegen
• Hoge verwachtingen van nieuw verbintenissenrecht

Nieuwe boeken 1 en 5 BW
• Totstandkoming ging niet zonder slag of stoot
• Wetsvoorstellen van 24 februari 2021
• Ruime consultatie m.b.t. Boek 5
- Wetgever beslist om zeer ruime consultatie te organiseren = wetsvoorstellen worden openbaar gemaakt en
iedereen die dit wenst kan hier commentaar op geven (ook leek = burger, hier is enorm veel reactie op
gekomen: advocaten, universiteit,…)
• Amendementen
- Na (kritische) hoorzittingen met andere experten weren beige wetsvoorstellen eindelijk goedgekeurd
• Wetten van 28 april 2022, BS 1 juli 2022
• Inwerkingtreding nieuw verbintenissenrecht: 1 januari 2023

Boek 5 is van toepassing op alle rechtshandelingen en rechtsfeiten die plaatsvinden na 1 januari 2023. Tenzij partijen
anders bepalen, blijft het oude recht van toepassing op:
- De toekomstige gevolgen van rechtshandelingen en rechtsfeiten die hebben plaatsgevonden voor 1
januari 2023
- De rechtshandelingen en rechtsfeiten die hebben plaatsgevonden na 1 januari 2023 en die betrekking
hebben op een verbintenis ontstaan uit een rechtshandeling of rechtsfeit die hebben plaatsgevonden voor 1
januari 2023.
Gevolg: oud en nieuw verbintenissenrecht zullen lange tijd naast elkaar bestaan!

• Tijdens colleges uitsluitend focus nieuw verbintenissenrecht
• In praktijk nog zeker 30j zal oud en nieuw naast elkaar gelegd wordt: waarom? Regels inzake temporele werking
nieuw verbintenissenrecht: contracten worden vaak gesloten voor lange periode, contract gesloten op moment
dat oud verbintenissenrecht nog van toepassing was dan blijft dit = rechtszekerheid
• Vetgedrukte zin in kader: als u te maken heeft met overeenkomst gesloten voor 1 jan 2023 oude
verbintenissenrecht ook al komen partijen pas in 2035 voor de rechter wegens conflict tussen partijen
- Tenzij partijen anders bepalen: ze hebben de keuze
• Hierdoor zullen magistraten, advocaten, bedrijfsjuristen nog lang te maken zullen hebben met het oude
verbintenissenrecht

Boek 1: “Algemene bepalingen”
Principes:
• Transversale werking maar groot belang voor het verbintenissenrecht
- Transversale werking: werkt door de andere boeken heen (voor verbintenissenrecht maar ook voor andere
rechtstakken)
- Wetgever wil zorgen dat er een algemeen begrippenkader komt: als men bepaald begrip gebruikt in priv r.
dat dit zelfde betekenis krijgt zowel bv binnen bewijsrecht maar ook in verbintenissenrecht = partijen
hebben hier belang bij
2

,• Geeft definities van bronnen, toepassing van wet in de tijd, rechtshandeling, wilsuiting, kennisgeving,
tijdsbepaling en voorwaarde, berekening termijnen, vertegenwoordiging, subjectieve goede trouw,
rechtsmisbruik, oogmerk om te schade, afstand van recht
• Gelaagde structuur (van algemeen naar bijzonder)
- Wetgever heeft dit afgekeken van Nederlandse wetgever
- Eerst algemeen boek dan bijzondere
• Keuze voor algemeen begrippenkader verdient goedkeuring
Kritiek op Boek 1:
• Vragen bij totstandkoming
• Waarom worden bepaalde begrippen wel en andere niet gedefinieerd in Boek 1?

Boek 5: “Verbintenissen”
• Evolutie geen revolutie
• Gaat hervorming ver genoeg? Voldoende aandacht voor recente tendensen (bv. duurzaamheid)?
• Voldoende verantwoording voor gemaakte keuzes?

Doelstellingen Boek 5
Modernisering:
• Terminologische vereenvoudiging:
- Vb. voorzichtige en redelijke persoon (vroeger: goede huisvader), ongerechtvaardigde verrijking (vroeger
verrijking zonder oorzaak), …
- Oud BW moest steeds vaker worden aangevuld met rechtspraak en rechtsleer
• Meer moderne en logische structuur
• Inhoudelijke modernisering
- Nieuw evenwicht tussen wilsautonomie en rol rechter
- Sancties op maat = vroeger iets in totaliteit nietig, maar niet wenselijk, nu nieuw: partiële nietigheid
- Overdracht van verbintenissen, schuldvorderingen en contracten
• Toegankelijkheid voor burger: maar blijft technische regeling

Coherentie en rechtszekerheid bevorderen:
• Codificatie van bestaande cassatierechtspraak
- Vbn. Buitengerechtelijke ontbinding op partijverklaring, contracts- en onderhandelingsvrijheid, misbruik van
omstandigheden, enz.
- Niet rechtszeker als men rechtspraak van HvC moet afwachten voor regels = heeft dit Hof niet te veel macht
gekregen binnen verbintenissenrecht?
- Wetgever: belangrijk cassatierechtspraak in wet verankeren
- Is dit goed? Ja qua rechtszekerheid wel maar tegelijkertijd vraag stellen had wetgever niet meer inventiever
kunnen zijn
• Vereenvoudiging van aantal regels
• Meer coherente structuur
- O.a. chronologische regeling van sluiten tot einde van ovk

Competitiviteit van het Belgische recht verhogen
• België is 1 van de laatste landen in EU waar verbintenissenrecht is hervormd: hierdoor internationaal nooit
Belgische recht gekozen bij grensoverschrijdende contracten
• Nu dit hervormd is zal BE recht (hopelijk: valt nog te zien) belangrijkere rol gaan spelen in raam internationale
contracten

Aard van de wetsbepalingen
• Algemene catch all bepaling in Boek 5 BW
Art. 5.3, tweede lid BW: De bepalingen van dit boek zijn van aanvullend recht tenzij uit de tekst of de
draagwijdte ervan blijkt dat ze geheel of gedeeltelijk een karakter van dwingend recht of van openbare orde
hebben.
- Aard van de wetsbepalingen
3

, Catch all bepaling art. 5.3 = bepalingen van aanvullend recht tenzij…
daarmee zegt wetgever nog steeds niet heel veel: basisregel aanvullend recht maar kan zijn dat uit tekst
maar ook uit draagwijdte (moeilijk te zeggen!) blijkt dat bepaling dwingend recht of OO is. Hiermee heeft
wetgever kleur bekent maar ook niet.
- Wie aanvoert dat regels van dwingend recht of openbare orde zijn zal dit moeten bewijzen.

• Boek 1 BW: geen regeling
- Vergetelheid van de wetgever
- Zelfde regeling als bij Boek 5 BW?

Deel I. Het begrip verbintenis en de soorten verbintenissen

Hoofdstuk 1. Het begrip verbintenis

Definitie verbintenis
• Oud BW:
- Geen definitie in oud BW, wel in RL:
A. rechtsband tussen personen
B. ontstaan uit een RH of een andere menselijke gedraging waaraan de wet of rechtspraak rechtsgevolgen
vastknoopt
C. met als voorwerp het doen ontstaan van in geld waardeerbare aanspraken
D. kan in rechte worden afgedwongen

• Boek 5: bevestiging definitie RL
- Artikel 5.1. Verbintenis
Een verbintenis is een rechtsband op grond waarvan een schuldeiser van een schuldenaar, indien nodig in
rechte, de uitvoering van een prestatie mag eisen.
- MvT*: klemtoon op juridische afdwingbaarheid
- Bevestiging definitie rechtsleer want:
 1) Verbintenis vereist rechtsband
 2) Ze moet voortvloeien uit een rechtshandeling of rechtsfeit waaraan rechtsgevolgen worden
vastgeknoopt
 3) Verbintenis kan steeds in rechte worden afgedwongen

*Memorie van toelichting = geen kracht van wet maar extra uitleg wetgever over interpretatie door wetgever
geschreven

A. Rechtsband tussen personen
• Individu = houder van subjectief recht
- Kan natuurlijke persoon zijn
- Of rechtspersoon (privaatrechtelijk of publiekrechtelijk)
• Tussen minstens 2 personen
• Waarbij de ene een vorderingsrecht heeft op de andere (aanspraak jegens een persoon op een bepaalde
gedraging)
• Verschil met zakelijk recht
- Zakelijk recht = geeft zeggenschap op een zaak vb. eigendom, vruchtgebruik. Kenmerkend hiervoor is de
werking erga omnes zie hieronder geldingskracht
- Verbintenis = geeft schuldeiser aanspraak op een bepaalde gedraging nl. om iets te doen, te geven of te
garanderen, dit vereist dus een band tussen 2 personen
• Verschil in geldingskracht
- Belangrijk: verschil in geldingskracht
- Verbintenis werkt per def: inter partes = tussen partijen, huurder en verhuurder, verbintenissen gelden
tussen huurder en verhuurder niet tov derden
4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauraschepers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 70713 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen

Samenvatting

Samenvatting verbintenissenrecht 2023-24 (geslaagd in eerste zit!!)

Document informatie

Onderwerpen

Geschreven voor

Verkoper

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud