Dit is een kernsamenvatting van staatsrecht. De samenvatting bevat:
- de kern van de leerstof
- de inhoud van de colleges + cursus
- wetsartikelen
Deze samenvatting is perfect om de leerstof mee te herhalen en/of de kern in te studeren.
grondwettelijk recht
- in materiële zin: grondregels en basisprincipes die de inrichting vd
staatsinstellingen beheersen
- in formele zin
1. Grondwettelijke staat
- aan vaste regels1 onderworpen:
● machtsoverdracht
● verhoudingen tussen staatsmachten en tussen staatsmachten -
burger
- formele rechtsbronnen (zie art 33, tweede lid GW)
- deelstaten: geen afzonderlijke GW → wel constitutieve autonomie
constitutionalisme: overheid is onderworpen aan materiële GW
principes die haar beperken en overheidswillekeur tegengaan
2. Democratie
- = macht legitimeren door burgers te betrekken bij het overheidsbeleid
- inrichting representatieve democratie: 1831
● vertegenwoordiging parlement
● bron van soevereiniteit: natie (art 33 GW)
○ verlichtingsidee Sièges: ‘redelijke kiezers stellen een
vertegenwoordigend orgaan samen dat de nationale wil
vastlegt’
○ vloeit stemrecht uit voort
- evolutie naar meerderheidsmodel
● hier is deelname aan politiek beleid een grondrecht
● evolutie naar AES
- idee van ondeelbare natie
● achterhaald door opsplitsing taalgebieden, taalgroepen,
deelstaten
● politieke partijen = geregionaliseerd
- verdeeldheid maakte België een consensusdemocratie
1
deze regels beperken de staatsmacht
1
,Amber Ruys I 2BA rechten I 2023
● structurele sub-groepen nemen deel aan beleid
● bescherming:
○ federaal niveau: FR minderheid
○ Brussel: VL minderheid
● referenda niet mogelijk
- deliberatieve democratie
● wetten legitiem als ze resultaat zijn van integrale, geïnformeerde
en transparante belangenafweging
○ niet van toepassing in België
○ wel: GWH bevoegd voor proportionaliteitstoets
3. Rechtsstaat
- = overheid gebonden aan recht (vooraf vastgestelde regels)
- bij aanvang: wettenstaat
● onschendbaarheid vd wet
○ wetgever niet gebonden door hoger recht
- later: oprichting RVS, GWH, Smeerkaasarrest
4. Scheiding der machten
- 3 staatsfuncties: wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht
- geen strikte scheiding
● art 36 GW: wetgevende macht verdeeld
● checks and balances: functies worden verdeeld tussen
instellingen die elkaar controleren
- doel: bescherming burger
5. Federaal systeem
- = politieke systeem dat macht verdeelt tussen het centrale bestuur en
deelgebieden
- zie art 1, 2, 3 GW
statische benadering
- eenheidsstaat
● centrale orgaan = soeverein
● evt. gedecentraliseerde besturen
● lagere organen nemen niet perse deel aan beslissingsmacht
● rechtstreekse werking centrale wetten
- federale staat
● machtsverdeling federale staat - deelstaten
● autonome deelstaten (eigen wetgevende en uitvoerende
bevoegdheid)
● participatie deelstaten aan beslissingen
● gelijke rechtskracht wetten
2
,Amber Ruys I 2BA rechten I 2023
- confederale staat
● soevereine staten (a.d.h.v. verdrag)
● staten hebben soevereine staatsmacht
● confederale beslissingen: unanimiteit
● confederale beslissingen omzetten in nationaal recht
dynamische benadering
- veel of weinig autonomie?
- veel of weinig samenhang?
- gelaagd bestuur: beslissingen kunnen zowel op federaal als deelstatelijk
niveau worden genomen
6. Monarchie
- staatshoofd: Koning
- aanduiding door erfopvolging
- macht bepaald en beperkt door GW (= constitutionele monarchie)
- geen persoonlijke macht
7. sociale welvaartsstaat
- = overheid neemt verantwoordelijkheid op om zorg te dragen voor het
welzijn van haar burgers
- sociale grondrechten (art 23 GW)
8. duurzame staat
- art 7bis GW
● schept geen subjectieve rechten voor burgers
● juridische werking
○ overheden moeten duurzaamheidsaspecten in acht
nemen bij het nemen van beslissingen
● staat in verband met art 23, 4° GW
- tweekamerstelsel
● evolutie
○ oprichting in 1831
- Senaat als reflectiekamer en conservatief tegengewicht
- Senaat als bemiddelaar tussen koning - kamer
- nadelen: aristocratisch, dezelfde samenstelling,...
○ 4de staatshervorming: België werd federale staat
- Senaat als reflectiekamer
- Senaat als ontmoetingsplaats
- 3 verschillende senatoren: rechtstreeks verkozen, uit
gemeenschapsparlementen en gecoöpteerde
- 3 verschillende wetgevingsprocedures
- geen controlebevoegdheid meer
- nadelen: dezelfde samenstelling, geen inspraak gem
○ 6de staatshervorming
- Senaat heeft nauwelijks nog bevoegdheden
- speelt een rol bij GW-herziening
● samenstelling en ontbinding
○ samenstelling Kamer zie art 61 e.v. GW
○ ontbinding Kamer
1. grondwetsherziening (art 195 GW)
2. troon onbezet (art 95 GW)
3. politieke crisis
- Kamer neemt niet-contructieve motie van
wantrouwen aan
- Kamer verwerpt niet-constructieve motie van
vertrouwen
- federale regering neemt ontslag
○ samenstelling Senaat (zie art 67 GW)
- 50 deelstaatsenatoren
- 10 gecoöpteerde senatoren
1. representatie
- art 42 GW: hele natie vertegenwoordigen
- descriptieve representatie (art 11bis GW): gelijke toegang van
vrouwen en mannen tot openbare mandaten
2. wetgeving
- art 36 GW: Kamer, Koning en Senaat bevoegd
- 3 types procedures
1) unicamerale procedure (art 74 GW)
● hier komt de Senaat niet aan bod
2) symetrisch bicamerale procedure (art 77 GW)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper amberruys. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
