Hanne de Jong Prof. dr. De Feyter K.
AJ 2023-2024 INHOUDSTAFEL AAN HET EINDE VAN HET DOCUMENT!!
Volkenrecht en volkenrechtelijke instellingen
INLEIDING: NA WO II & BOSNIË VS. SERVIË
NA WO II
Het moderne volkenrecht is het product van de tweede wereldoorlog. Het officiële einde van WO II vond plaats wanneer
de keizer van Japan het document ondertekende.
NATIONAALSOCIALISME
WO II is getekend door het nationaalsocialisme en de daarbij horende ideologie die uitgesproken racistisch was à het
Arische ras en de noodzaak om een zuivering door te voeren van vnl. het Joodse ras maar ook andere mensen zoals
homoseksuelen
De langzaamaan groeiende kennis van wat er allemaal gebeurde in Nazi-Duitsland en het gebruik van de atoombommen
door de VS aan het einde van WO II zijn signalen die onmiddellijk na de WO II worden opgepikt waarbij het idee is “dit
nooit meer”, dus moeten we ons als internationale gemeenschap gaan verenigen om ervoor te zorgen dat dit nooit meer
gebeurt
à kleine periode tot de Koude Oorlog begon, die het veel moeilijker maakte om op bepaalde domeinen internationaal
akkoorden te sluiten
D2: Handvest Verenigde Naties, 26 juni 1945
[preambule]
Wij, de volken
van de Verenigde Naties,
vastbesloten
komende geslachten te behoeden voor de gesel van de oorlog, die tweemaal in ons leven onnoemelijk leed over de
mensheid heeft gebracht, en
opnieuw ons vertrouwen te bevestigen in de fundamentele rechten van de mens, in de waardigheid en de waarde van
de menselijke persoon, in gelijke rechten voor mannen en vrouwen, alsmede voor grote en kleine naties, en
omstandigheden te scheppen waaronder gerechtigheid, alsmede eerbied voor de uit verdragen en andere bronnen van
internationaal recht voortvloeiende verplichtingen kunnen worden gehandhaafd, en
sociale vooruitgang en hogere levensstandaarden in groter vrijheid te bevorderen,
D4: Genocideverdrag, 9 december 1948
Artikel II
De misdaad van genocide is een handeling, gepleegd met de bedoeling om, geheel of gedeeltelijk, een nationale,
etnische of godsdienstige groep of rassengroep uit te roeien, zoals:
• het doden van leden van de groep
• het toebrengen van ernstig lichamelijk of geestelijk letsel aan leden van de groep
• het opzettelijk aan de groep opleggen van levensvoorwaarden bedoeld om de lichamelijke vernietiging van de
gehele groep of van een gedeelte ervan te veroorzaken
• het opleggen van maatregelen bedoeld om geboorten binnen de groep te voorkomen
• het gewelddadig overbrengen van kinderen van een groep naar een andere groep
, - Men noemt het een misdaad, een misdaad impliceert dat er strafrechtelijke gevolgen zijn, dus is het een
internationaal misdrijf, diegene die zich daarin schuldig maken kunnen strafrechtelijk vervolgd worden
à het moeilijke aan de bewijslast is dat je de intentie moet kunnen aantonen om een volk uit te roeien, je moet
kunnen bewijzen dat de slachtoffers gevallen zijn als deel van een plan
Artikel I
De Verdragsluitende Partijen stellen vast, dat genocide, ongeacht of het feit in vredes- dan wel in oorlogstijd wordt
bedreven een misdrijf is krachtens internationaal recht, welk misdrijf zij op zich nemen te voorkomen en te bestraffen.
Artikel VI
Zij, die worden beschuldigd van genocide of enig ander in artikel III genoemd feit, worden berecht door een daartoe
bevoegde rechtbank van de Staat, binnen welks gebied het feit is gepleegd, of door een zodanige internationale
strafrechter als daartoe bevoegd is ten aanzien van die Verdragsluitende Partijen, welke de rechtsmacht van deze rechter
hebben aanvaard.
Artikel IX
Geschillen tussen de Verdragsluitende Partijen, de interpretatie, toepassing of tenuitvoerlegging van dit Verdrag
betreffende, met inbegrip van de geschillen, welke betrekking hebben op de verantwoordelijkheid van een Staat voor
genocide of enig ander in artikel III genoemd feit, worden, op verzoek van een der bij het geschil betrokken partijen,
voorgelegd aan het Internationale Gerechtshof.
- Strafrecht: enkel nationale rechter van de landen
- Staatsaansprakelijkheid: Internationaal Gerechtshof
D5: Universele Verklaring Rechten van de Mens, 10 december 1948
à proberen het begrip mensenrechten op het internationaal vlak te gaan definiëren, in grondrechten waren er al lang
mensenrechten catalogen, maar dat er een universele tekst zou komen, dat over heel de wereld zou gelden
à !! geen verdrag = niet bindende tekst !!
[preambule]
Overwegende, dat erkenning van de inherente waardigheid en van de gelijke en onvervreemdbare rechten van alle
leden van de mensengemeenschap grondslag is voor de vrijheid, gerechtigheid en vrede in de wereld;
Overwegende, dat terzijdestelling van en minachting voor de rechten van de mens geleid hebben tot barbaarse
handelingen, die het geweten van de mensheid geweld hebben aangedaan en dat de komst van een wereld, waarin de
mensen vrijheid van meningsuiting en geloof zullen genieten, en vrij zullen zijn van vrees en gebrek, is verkondigd als
het hoogste ideaal van iedere mens;
Overwegende, dat het van het grootste belang is, dat de rechten van de mens beschermd worden door de suprematie
van het recht, opdat de mens niet gedwongen worde om in laatste instantie zijn toevlucht te nemen tot opstand tegen
tyrannie en onderdrukking;
Op grond daarvan proclameert de Algemene Vergadering deze Universele Verklaring van de Rechten van de Mens als
het gemeenschappelijk door alle volkeren en alle naties te bereiken ideaal, opdat ieder individu en elk orgaan van de
gemeenschap, met deze verklaring voortdurend voor ogen, er naar zal streven door onderwijs en opvoeding de eerbied
voor deze rechten en vrijheden te bevorderen, en door vooruitstrevende maatregelen, op nationaal en internationaal
terrein, deze rechten algemeen en daadwerkelijk te doen erkennen en toepassen, zowel onder de volkeren van Staten
die Lid van de Verenigde Naties zijn, zelf, als onder de volkeren van gebieden, die onder hun jurisdictie staan
- Mensenrechten vloeien voort uit de inherente waardigheid van de mens, de gedachte dat mensenrechten het
instrument zijn om de menselijke waardigheid te beschermen, de rechten die in UVRM worden opgesomd zijn dus
noodzakelijk om de menselijke waardigheid te beschermen, ongeacht wie die ‘mensen’ zijn
, - Gedachte dat er een link is tussen het beschermen van mensenrechten en ‘barbaarse handelingen’, schendingen
van mensenrechten die zijn aanstootgevend voor de gehele mensheid en dat legitimeert dat er iets is waarmee
we op het internationale niveau in de VN kunnen werken
HANNAH ARENDT (1906-1975)
“It is in the very nature of things human that every act that has once made its appearance and has been recorded in the
history of mankind stays with mankind as a potentiality long after its actuality has become a thing of the past. No
punishment has ever possessed enough power of deterrence to prevent the commission of crimes. On the contrary,
whatever the punishment, once a specific crime has appeared for the first time, its reappearance is more likely than
its initial emergence could ever have been. The particular reasons that speak for the possibility of a repetition of the
crimes committed by the Nazis are even more plausible. The frightening coincidence of the modern
population explosion with the discovery of technical devices that, through automation, will make large sections of the
population “superfluous” even in terms of labor, and that, through nuclear energy, make it possible to deal with this
twofold threat by the use of instruments beside which Hitler’s gassing installations look like an evil child’s fumbling toys,
should be enough to make us tremble.”
From: Eichmann in Jerusalem (1963)
- Eichmann was een ambtenaar die het transport van de mensen naar de kampen regelde à naar Argentinië
gevlucht en is door de Israëlische geheime dienst ontvoerd om in Jerusalem voor de Israëlische rechter te
verschijnen à Hannah Arendt is naar die zitting geweest als Joodse journaliste voor The New Yorker
- Ze schrijft in haar boek dat genocide iets is dat iedereen aantast en het beter voor een internationale rechter
berecht wordt
- In haar paragraaf voorspelt ze dat genocide zou terugkomen, dat het niet enkel een fenomeen was waarbij het
Joodse volk uitgeroeid werd, eenmaal zoiets gebeurde gaat het zich reproduceren in andere landen d.m.v. de
technologische vooruitgang, de efficiëntie waarmee Nazi-Duitsland de terminatie heeft uitgevoerd kan worden
gereproduceerd
BOSNIË VS. SERVIË: IGH 26 FEBRUARI 2007 – A13
Het voormalig Joegoslavië is nu een reeks van onafhankelijke staten die zijn
ontstaan uit een burgeroorlog.
Joegoslavië had een lange tijd een autoritair regime dat erin geslaagd was om
het zeer diverse land van Joegoslavië bijeen te houden.
Na het overlijden van de autocraat Tito …, d.w.z. dat Servië-Montenegro
binnen Joegoslavië altijd de belangrijkste deelstaat was. De leiders die na Tito
aan de macht zijn gekomen hebben geleidelijk aan de autonomie van de
deelstaten beperkt en deden dat vanuit een Servisch nationalistisch
discours. Dit zorgde voor veel opstand in Joegoslavië, waardoor deelstaten
zich één voor één gingen afscheuren. Slovenië was de eerste die zich afscheurde, maar die onafhankelijkheidsverklaring
heeft nog niet tot een oorlog geleid omdat er niet veel … in Slovenië woonden.
à De afscheuring van Kroatië en later Bosnië en Herzegovina zorgde wel voor een burgeroorlog, ze wouden nl. de
onafhankelijkheid niet aanvaarden omdat ze dan vreesden dat er … van de Serviërs in de onafhankelijke staat.
, Servische munities = gewapende groepen van Serviërs die
afkomstig waren van ofwel Kroatië ofwel Bosnië en Herzegovina
en die daar in opstand zijn gekomen
Hoofdstad van Bosnië en Herzegovina (Sarajevo) is volledig
omringd door Servische munities. De stad ligt in een dal en overal
eromheen op de bergen bevonden zich Servische munities.
à drie bevolkingsgroepen: moslims (Bosniaks), Christenen
(Kroaten) en Serviërs
Ook de stad Srebrenica is volledig omringd door Servische
munities. Srebrenica was een door de VN beschermde stad
omdat heel veel Bosnische moslims, die verdreven waren uit
het blauwe gebied, zich hadden verzameld in deze stad. Er
waren dus ook blauwhelmen aanwezig om de stad te
beschermen v invallen, deze waren echter licht gewapend
omdat het idee was dat de loutere aanwezigheid van de
militairen zou volstaan. Het idee was verder ook dat als het zou
mislukken, de NAVO met luchtsteun zou binnenkomen.
De Servische munities beslissen echter om het gebied binnen te vallen, de aanwezige blauwhelmen beschikten niet over
de middelen om het te verhinderen, de luchtsteun van de NAVO is er nooit van gekomen (o.a. door miscommunicaties
tussen hoofdkantoren van de VN en de NAVO).
De Servische munities beslissen om een scheiding tussen de mannen en de vrouwen van de stad door te voeren en de
mannen weg te voeren. Duizenden van die mannen zouden zijn omgebracht.
Tijdens dat conflict hebben de Bosnische Serviërs op hun beurt
een deel van Bosnië en Herzegovina uitgeroepen tot de
Republica Srpska. Ze besluiten om het Servische deel van
Bosnië af te scheiden omdat ze er toch de militaire controle
over hadden à nooit internationaal erkend en heeft ook niet
lang bestaan.
à Het huidige Bosnië en Herzegovina wordt geleid door een
regering waarin de drie etnische groepen worden
vertegenwoordigd. De Serviërs blijven zich de Republica
Srpska noemen en blijft de wens om zich af te scheiden van
Bosnië.
A13: Bosnia-Herzegovina v. Serbia and Montenegro
IGH 26 februari 2007
Bosnië en Herzegovina besluit een procedure In te leiden o.b.v. het Genocidevedrag waarbij ze Servië-Montenegro beschuldigen van
genocide op Bosnisch grondgebied tegen de niet-Serviërsà tegen Servië-Montenegro omdat het op het ogenblik van de
gebeurtenissen nog één staat was
