MEDIA EN AUTEURSRECHT
ALGEMEEN KADER MEDIA- EN AUTEURSRECHT
Internationaal niveau:
Raad van Europa:
o 47 lidstaten
o EU + Turkije, Rusland, ..
Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM)
o Rechtstreekse werking en individueel klachtrecht
Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in Straatsburg
Europees niveau:
Europese Unie
o 28 lidstaten (- Brexit)
Handvest van de grondrechten ondertekent
Europees Parlement, Raad, Commissie
Europese Richtlijnen-> omzetten in nationaal recht
Hof Van Justitie van de Europese Unie (HJEU) in Luxemburg
o Interpretatie wetgeving: prejudiciële beslissing (arrest)
Vlaamse regering Jambon: Bevoegd voor media
Mediadecreet is bevoegdheid van de vlaamse regering
Algemene basisprincipes: grondwet (federaal)
Auteursrecht:
Internationaal niveau
o Berner Conventie
Europees niveau: Richtlijnen en toetsing door HJEU
Nationaal niveau : Federale materie
o Bevoegdheid Minister van Economische Zaken
Andere intellectuele rechten vallen al onder economie
o Boek XI van Wetboek Economisch Recht (WER)
1
,MEDIARECHT
ALGEMENE SITUERING
ARTIKEL 10: EVRM
Een ieder heeft recht op vrijheid van meningsuiting. Dit recht omvat de vrijheid een mening te koesteren en de
vrijheid om inlichtingen of denkbeelden te ontvangen of te verstrekken, zonder inmenging van enig openbaar
gezag en ongeacht grenzen. Dit artikel belet Staten niet radio- omroep-, bioscoop- of televisieondernemingen te
onderwerpen aan een systeem van vergunningen.
Daar de uitoefening van deze vrijheden plichten en verantwoordelijkheden met zich brengt, kan zij worden
onderworpen aan bepaalde formaliteiten, voorwaarden, beperkingen of sancties, die bij de wet zijn voorzien en
die in een democratische samenleving noodzakelijk zijn in het belang van de nationale veiligheid, territoriale
integriteit of openbare veiligheid, het voorkomen van wanordelijkheden en strafbare feiten, de bescherming
van de gezondheid of de goede zeden, de bescherming van de goede naam of de rechten van anderen, om de
verspreiding van vertrouwelijke mededelingen te voorkomen of om het gezag en de onpartijdigheid van de
rechterlijke macht te waarborgen.
Iedereen recht op vrije meningsuiting zonder inmenging van openbaar gezag
Maar voor radio omroep mag men met bepaalde vergunningen werken
Recht op Basisprincipe maar er kunnen beperkingen worden gesteld op vrije meningsuiting
3 voorwaarden in wetboek:
- Noodzakelijk
- Democratische samenleving
- In het belang van de rationele vrijheid
UITZONDERING (restricties: formaliteiten, voorwaarden, beperkingen of sancties)
̶ 1° : BIJ WET VOORZIEN
– toegankelijk, voldoende precisie
̶ 2° : LEGITIEME BEPERKINGSGROND
– cfr. opsomming in art. 10 §2
̶ 3° : «NODIG IN DEMOCRATIE»
– “Noodzakelijk in een democratische samenleving”
– dwingende sociale behoefte
2
, – Pertinent en proportioneel
– “margin of appreciation” → verschilt naar gelang beperkingsgrond /
oogmerk
Voorwaarden zijn CUMULATIEF
Beperkingsmogelijkheden zijn RESTRICTIEF
Kernvraagstuk:
Spanningsveld tussen VRIJHEID en REGULERING
Expressie- en communicatievrijheid = fundamentele voorwaarde voor en inherent kenmerk van
democratie !
Evenwicht? beperkingen?
o slechts in uitzonderlijke omstandigheden…
RECHTSPRAAK EHRM: ART 10 EVRM
Europees hof voor de rechteen van de mens in Straatsburg = EHRM
WANNEER IS DE AANGEKLAAGDE OVERHEIDSINMENGING EEN INBREUK OP ART. 10 EVRM:
FACTOREN
Wat was het legitieme doel voor de manier kwam hij of zij eerder in de
overheidsinmenging? publieke aandacht?
Is er een ruime of enge ‘margin of Of nog in verband met privacy: op welke
appreciation’? manier kwam de journalist of het medium
Wie deed de uitingen? in het bezit van bepaalde foto's of
Tegen wie waren ze gericht of met wie privacygevoelige informatie?
hielden ze verband? Waren er alternatieven om de uitingen op
Wat was de aanleiding? een andere manier publiek te maken?
Hielden de uitingen verband met een Wat waren de kenmerken van de
publiek debat of een thema van overheidsinmenging (pertinentie en
maatschappelijk belang? effectiviteit)? 20. Wat was de aard en de
Droegen de uitingen ook effectief bij tot ernst van de sanctie (proportionaliteit)?
het publiek debat? Waren er (voldoende) procedurele
Hoe was de boodschap geformuleerd? waarborgen voor de klagers?
Via welk medium of waar werden ze Was er mogelijk een ‘chilling effect’?
geuit?
Wanneer?
In welk format?
Met welke intentie?
Wat was de mogelijke impact van de
uitingen?
In geval van lasterlijke uitingen: was er
een voldoende feitelijke basis voor de
aantijgingen of kritische waardeoordelen?
In geval van ‘hate speech’: waren de
uitingen van aard om aan te zetten tot
haat, discriminatie, geweld of terrorisme?
In geval van inbreuk op de privacy: hoe
bekend is de betrokkene en op welke
3
, Chilling effect
= Afschrikwekkend effect: als mijn veel journalisten gaat beoordelen dan gaan journalisten niets meer
durven schrijven
Moet ervoor zorgen dat mijn vrijemeningsuiting kan blijven waarborgen
Voorbeelden:
SUNDAY TIMES t. Verenigd Koninkrijk (1979)
Publicatieverbod van aangekondigd artikel ivm ‘thalidomide’-zaak (softenon)
- Zwangere vrouwen die bepaald kalmeermiddel hadden genomen->afwijkingen bij kinderen-> proces
Contempt of Court (voor rechtszaak)
EHRM: « Right of the public to be properly informed » Schending art. 10 EVRM
Pers moet mogelijkheid hebben om kritisch te berichten over rechtszaken die een algemeen belang vertonen
Mijlpalen (je moet dit niet allemaal kennen )
à Weten hoe men iets gaat beoordelen (ken 2 zaken)
à Situeer en bespreek vrijemeningsuiting en bespreek met een voorbeeld (een van deze zaken)
à Wel weten dat het inbreuk is op artikel 10
Publicatieverbod = Schending art. 10 EVRM
Vermoeden van onschuld: algemeen rechtsbeginsel, dat inhoudt dat degene die wordt vervolgd,
maar nog niet definitief is veroordeeld, geacht wordt onschuldig te zijn zolang het bewijs van zijn
schuld niet onomstotelijk is geleverd
Arrest nog steeds actueel!:
Cfr. discussies Trial by newspaper; Trial by media
Pers moet mogelijkheid hebben om te berichten over rechtszaken met maatschappelijk belang
Publiek: recht om hierover geinformeerd te worden
LINGENS T. OOSTENRIJK (1986)
Felle kritiek op politicus, voormalig kanselier
wegens samenwerking met ex-nazi’s /SS-officieren
Lingens veroordeeld wegen laster
EHRM:
o Onderscheid: feiten/waardeoordelen: waardeoordelen geen waarheidsbewijs
“In the Court’s view, a careful distinction needs to be made between facts and value-
judgments. The existence of facts can be demonstrated, whereas the truth of value-
judgments is not susceptible of proof.”
Politicus / politiek- electorale context
“The limits of acceptable criticism are accordingly wider as regards a politician as
such than as regards a private individual.”
Rol van pers als ‘public watchdog’ / chilling effect
“(…) although the penalty imposed on the author did not strictly speaking prevent
him from expressing himself, it nonetheless amounted to a kind of censure, which
would be likely to discourage him from making criticisms of that kind again in
future”.
EHRM
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dhuyvettermaxine. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.