Samenvatting schoolse en
pedagogische psychologie
Les 1: inleiding
Wat zijn gedrags- en emotionele problemen?
Terminologie:
- Gedrags- en emotionele problemen = alle kinderen die zich zichtbaar
ongewoon of abnormaal gedragen of die zichtbaar ongewone of abnormale
reacties vertonen, en dat afgezien van de ernst, de oorzaak of de context van
het gedrag of de emotie
- Deze cursus: eerder ernstige problemen. Problemen worden ernstig wanneer
ze langdurig of blijvend worden, in combinatie voorkomen met andere
problemen en/of een ernstig lijden tot gevolg hebben bij het kind en/of de
directe omgeving.
Aandachtspunten bij het definiëren van gedrags- en emotionele problemen:
- Ontwikkelingsperspectief
- Continuümgedachte
- Context
- Informant
Alvorens gedrag of emoties als problematisch te benoemen, dient men
rekening te houden met het ontwikkelingsperspectief, de continuümgedachte,
de context en de informant
- Ontwikkelingsperspectief
Weten wanneer gedrag of emoties wel/niet aangepast zijn aan de leeftijd.
Vb. woedebuien en druk gedrag bij een kleuter
- Continuümgedachte
Met uitzondering v vreemde of erg storende gedragingen zoals automutilatie,
opvallende tics, verschilt h gedrag v kinderen met gedrags- en emotionele
problemen kwalitatief meestal niet v h gedrag v normale kinderen. dwz dat deze
gedragingen of emoties ook voorkomen bij kinderen zonder gedragsproblemen.
Alle kinderen zijn vb: wel eens koppig, opstandig,…
Gedragingen en emoties kunnen op een continuüm worden geplaatst naargelang
onder meer hun ernst, intensiteit en chroniciteit. Wanneer we dat doen, merken
we dat kinderen met gedrags- en emotionele problemen deze gedragingen of
emoties frequenter, intenser, langduriger en in verschillende situaties vertonen.
, - Context
Bekijken van gedrag en emoties van kinderen in de situatie waarin ze zich
voordoen. De setting, activiteiten en de pedagogische aanpak hebben een grote
impact op het gedrag van een kind
- Informant:
Gedrag en emoties v kinderen mogen evenmin los worden gezien v d
beoordelaar.
Classificatie v gedrag- en emotionele problemen:
Classificatie is h systematisch ordenen en groeperen v gedragsproblemen op
basis v gelijke eigenschappen en onderlinge relaties. Classificatie is niet hetzelfde
als diagnose.
Doel: gemeenschappelijke taal
Vb. verwijzen we naar dezelfde gedragskenmerken wanneer we spreken van
aandachtsproblemen?
- DSM-5 = Diagnostic and statistical manual of Mental Disorders of the
American Psychiatric Association
- Overzicht van alle in de westerse wereld erkende klinische geestelijke
gezondheidsstoornissen en andere aandoeningen die een reden voor zorg
kunnen zijn.
- Stoornissen worden geoperationaliseerd door middel van criteria.
Vb: adhd 5 vinkjes adhd 4v d 5 vinkjes dan heb je volgens d dsm 5 geen adhd
Wij werken samen met psychiater je hebt beetje kennis nodig over d dsm 5
zodat je met de psychiater kunt praten
- Nadelen:
Soms te veel los gezien van omgeving en context van het kind
Heel klinisch
Valide voor andere culturen? Dsm werkt niet altijd bij iedereen omwille v h
referentiekader. Dsm is Amerikaans, heel westers
Maar…opgelet voor labels en stigmatisering!
Deze cursus, DSM 5,… geeft een gemeenschappelijke taal voor hulpverleners.
Deze taal gebruik je niet (altijd) naar de cliënt toe! Elke cliënt en zijn systeem is
uniek, dat vereist maatwerk. Vb: niet elk autistisch kind is hetzelfde heeft ook te
maken met vb: de persoonlijkheid v h kind.
, Epidemiologisch onderzoek naar de gedrags- en emotionele problemen bij
kinderen en jongeren:
= systematische studie naar
- prevalentie (= het voorkomen op een bepaald moment in de tijd)
- verspreiding in een bepaalde bevolkingsgroep
- factoren die het voorkomen en de verspreiding beïnvloeden
Prevalentie= het voorkomen van bepaalde aandoeningen
Uit onderzoek blijkt:
- Prevalentie van gedrags- en emotionele problemen bij kinderen en jongeren
ligt hoog
- Gedrags- en emotionele problemen hangen nauw samen met:
Geslacht: Prevalentiecijfers liggen bij jongens hoger dan bij meisjes:
Jongens meer gedragsproblemen jongen moeilijkheden uiten in
gedragsproblemen als jongens probleemgedrag vertonen proberen jongens iets
te vertellen. Jongens communiceren met gedrag. Meisjes meer interne
problemen. Meisjes communiceren iets meer met woorden en minder met gedrag
en daarom wordt het soms ook als minder erg gezien.
Veel logische verschillen maar als het op gedrag aankomt zijn er niet veel
verschillen.
Leeftijd: Jongere kinderen laten andere gedragsproblemen zien dan oudere:
Psychosomatische problemen komt meer voor bij oudere kinderen dan jongere
kinderen.
SES: Prevalentie van gedragsproblemen is hoger bij kinderen uit zwakke sociale
milieus
Vb: kinderen die leven in armoede vertonen meer psychische, emotionele,
gedragsproblemen.
- Gedragsproblemen van kinderen zijn vrij stabiel:
Gedragsproblemen hebben tijd nodig om te ontwikkelen hoe langer het kan
ontwikkelen hoe minder makkelijk het is om er nog iets aan te doen.
- Zijn er nu meer gedragsproblemen dan vroeger?
Je kunt dat niet meten want is verschillend t.o.v. vroeger.
, Etiologie v gedrags- en emotionele problemen:
= verklaringsmodellen voor gedrags- en emotionele problemen bij kinderen en
jongeren
Hoe zien verklaringsmodellen eruit?
Waarom is het belangrijk om gedrags- en emotionele problemen bij kinderen
grondig te onderzoeken?
- Problemen zijn divers: frequentie, ernst, duur en uitgebreidheid
- Als je kinderen met deze problemen goed wil begeleiden, moet je eerst
begrijpen waarom sommige kinderen deze problemen ontwikkelen en anderen
niet
De term gedragsproblemen en emotionele problemen dekt vele ladingen. Kan
duidelijkheid brengen.
Belangrijk om naar alle factoren te gaan kijken die te maken kunnen hebben met
het ontwikkelen v een stoornis.
Ontwikkelingspsychologie = de wetenschappelijke studie van groei, verandering
en stabiliteit doorheen de verschillende levensfasen.
Ontwikkelingspsychopathologie = de wetenschappelijke studie naar het ontstaan
en het beloop van psychische stoornissen. Problemen waarvoor men hulp komt
zoeken zijn het product van een lange voorgeschiedenis, waarvan
verschillende factoren elkaar hebben beïnvloed. Hoe is bepaald (afwijkend)
gedrag bij een kind ontstaan en gegroeid? Hoe komt dat? Hoe groeit dat?
Ontwikkelingspsychopathologie richt zich niet enkel op pathologisch gedrag,
maar ook op niet-klinische voorlopers ervan. Normaal en pathologisch gedrag
zijn niet altijd even eenvoudig van elkaar te onderscheiden. Niet laten komen tot
psychopathologische gedrag.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annelienvanderheyden. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.