● DEEL 1 : Rechtsvergelijking : algemene principes
■ In België :
● Historisch kader?
○ 1795-1815 :
○ Standenmaatschappij overboord → nieuwe wereld tot stand!
○ => orde in de chaos gebracht
■ verworvenheden van de Franse Revolutie vinden ingang in
Zuidelijke Nederlanden : Modern Frans Bestuur
● Napoleonische codificiatie
● Bestuurlijke apparaat
○ Provincies, gemeenten, wetten,...
○ 1815-1830 : Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
● => economisch welvarende periode MAAR
Godsdienstige en taalkundige tegenstellingen + politieke
frustraties
○ DUS uiteengesplitst
○ 1830 : Belgische onafhankelijkheid
■ Constitutionele monarchie
● GW geschreven in 1831 : belangrijke building box
■ Cijnskiesstelsel : politieke macht bij franstalige burgerij
■ Vlaamse beweging ijvert voor ontvoogding van sociaal &
cultureel achtergesteld Vlaanderen
● 1898 : gelijkheidswet breekt monopolie van het Frans als
officiële taal
● Na WO1 : steeds meer nederlandstalige en zelfs
vrouwen mogen stemmen
○ 1962-63 : taalwetten ter bezegeling van taalstrijd (= vastleggen van onze
taalgebieden)
■ Vastlegging taalgrens & 4 taalgebieden
■ Verankering territorialiteitsbeginsel
○ 1970-...: federaliseringsproces
■ Uniek federaal systeem met 2 soorten gefedereerde entiteiten
● 3 gemeenschappen & 3 gewesten
○ Stichtend lid van EU & VN en NAVO
■ Belangrijke kern van EU-project & VN
■ Belangrijke speler in NAVO : Europees hoofd ligt in Brussel
● => Brussel is belangrijkste politieke centra van de wereld
○ Vroegere jaren 60 : onafhankelijkheid Congo, Rwanda en Burundi
■ 19de eeuw : kolonisatie grootmacht
● Staatsstructuur en rechtsbronnen
○ Constitutionele parlementaire monarchie
■ Parlementaire monarchie : koning aan het hoofd heeft(
staatshoofd MAAR geen fluit te zeggen)
■ Politieke macht ligt bij parlement
■ Hoogste interne norm : GW
, ● Vergrendeld tegen wijziging door toevallige
meerderheden
● Art 195 GW : wijzigingsprocedure
● = garantie voor stabiliteit aan de basisregels
○ Federale wetgevende macht
■ Maakt formele wetten ( Koning en Kamer + desgevallend de
senaat)
■ Hierarchie in de wetten
■ Maakt bijzondere meerderheidswetten voor de verankering van
communautair gevoelige materies
■ Bijzondere meerderheidswetten die de GW aanvullen
OMDAT die te makkelijk te wijzigen valt
○ Federale regering
■ Voert federaal beleid & zorgt voor de naleving van de formele
wetten
● Zorgt voor detail maatregelen en controle dat die
nageleefd worden
■ Verordening Bvgd ( = in alle landen ) => de detail maatregelen
van de parlementaire wetten
● KB ( verordenende maatregel van gehele regering)
● MB ( Verordenende maatregelen van individueel
minister )
○ Zes gefedereerde entiteiten
■ Eigen exclusieve bevoegdheden binnen toegewezen territorium
en toegewezen materies
● Drie gemeenschappen : persoonsgericht
● = ‘ het volk’
● Drie gewesten : territorium gericht
● = ‘bewoning en economie’
■ Deelstaatparlementen : legifereren via decreten
■ Deelstaatregeringen oefenen bevoegdheden uit via
regeringsbesluiten en ministeriële besluiten
○ Gedecentraliseerde besturen
○ Lokale besturen met verordenende bevoegdheden
■ Provincies bevoegd voor zaken van provinciaal belang
● Provincies hebben vooral emotionele
verknochtheid, politiek gezien hebben ze niet
veel te zeggen!
■ Gemeenten bevoegd voor zaken van gemeentelijk
belang
● Gemeenten hebben WEL politiek belang
○ Internationale verdragen
○ Monitisch systeem : na ratificatie verdragen deel worden van
Belgisch recht en dat u een verdrag kan inroepen voor rechter!
■ MAAR niet elke verdrag gaat rechten en plichten
opleveren (= niet de vraag van rechtstreekse
toepasselijk MAAR die van de directe werking)
, ● Directe werking = de vraag of in een
rechtstreeks toepasselijk verdrag rechten en
plichten gelden → directe werking!
● Primair & secundair EU-recht
○ EU is opgericht met aantal basisverdragen => dan EU als
supranationaal organisatie regelgeving uitvaardigen dat
rechtstreeks binnenkomt in Belgisch recht en het beïnvloedt!
● Rechtspraak
○ Gezaghebbend formele rechtsbron
○ Geen bindende precedentwaarde
■ Het werkt met wetgeving dat wordt toegepast op
concrete casus NIET de rechter die de wetten zelf stelt
(= common law systeem)
○ Praktijk van de facto precedenten
○ Bijzondere positie voor GWH & RvS
■ = wel bindend voor iedereen
● Objectieve contentieux : maakt dat regels voor
eenieder na een annulatieberoep uit het
rechtsysteem gaan verdwijnen!
● Gewoonte
○ Bindende formele rechtsbron
○ Secundair & accessoire rol : instrument ter aanvulling van de wet
● Algemene rechtsbeginselen
○ Bindende formele rechtsbron erkend door hoogste hoven
○ Variërende positie in de HDN
■ Verhouding tussen rechtsbronnen
● Interne normenhiërarchie
○ GW
○ Wetskrachtige normen ( formele wet - decreet - ordonnatie)
○ Verordeningen van UM
○ Verordeningen van terriotiraal gedecentraliseerde besturen
● Verhouding tussen internationaal en nationaal recht
○ = niet geregeld in Belgische GW : suprematie verdragsrecht
ingevolge smeerkaasarrest ( 1971)
■ = verdragen met directe werking gaan voor in hiërarchie
op formele wetten,.. & gewone rechter mag die zelf
buiten toepassing houden!
● Verhouding tussen EU-recht en nationaal recht
○ = niet geregeld in de Belgische GW → Costa v Enel : EU-recht
gaat voor op nationaal recht!
■ Gekoppeld aan Costa v Enel komt Simmenthal : is
nationaal recht strijdig met EU-recht, dan wordt nationaal
recht ter zijde geschoven!
● Afdwinging van normenhiërarchie via GWH
○ Bewaking bevoegdheidsverdeling tussen federatie en deelstaten
& naleving van grondrechten door parlementaire normen
, ● GWH in België is GEEN ‘echt’ GWH is : in
België hebben ze alleen een
toetsingsbevoegdheid van titel 2 de belgen en
hun rechten
■ 2 vormen controle :
■ Beroep tot nietigverklaring ( abstracte normen controle)
● Een norm verdwijnt uit het rechtstelsel
■ Prejudiciele vraagstelling
● Rechter krijgt toelating een strijdige norm in een
welbepaalde situatie buiten toepassing te laten!
● Afdwinging via normenhierarchie via Rvs
○ Grondwettigheidscontrole van beslissingen van UM &
gedecentraliseerde overheden
■ Annulatieberoep
● Afdwinging van normenhiërarchie via gewone rechter
○ Exceptie van illegaliteit
■ Indeling en algemene benadering
● Napoleontische codificatie bleven na de onafhankelijkheid
○ Op eigen Belgische wetboeken bleef het lang wachten
■ Strafwetboek in 1867 - Gerechtelijk wetboek in 1967
○ Napoleontische wetboeken ondergingen aanzienlijke
aanpassingen MAAR lange tijd onder die vorm blijven werken!
■ Decodificatiebewiging in 20ste eeuw
● = Belangrijke kern materies zijn geregeld buiten
het wetboek
● In Belgisch rechtsstelsel is merendeel van de rechtstakken
opgebouwd vanuit basiswetboek
○ Restanten van Napoleontische wetboeken ( oud BW - Sv. ) +
SW en Ger W
○ Recente codificatie ( WIPR - WER-.. )
○ Fiscale codificatie ( WIB - WBTW-...)
○ Codificatie & structurering projecten in deelstatelijke materies (
VCRO - VCHO-..)
● Complexiteit door verregaande versnippering in meerlagige
rechtsorde
○ => heel complex systeem!
■ Gerechtelijke organisatie
● Hoven en rechtbanken oefenen rechterlijke macht
● Piramidale opbouw
○ Principe van dubbele aanleg
○ Hof van Cassatie als hoogste gerechtshof
■ Beoordeelt de wettigheid van de uitspraak in laatste
aanleg gewezen
● Onderscheid
○ Rechtsbedeling in civiele zaken
○ Rechtsbedeling in strafzaken
○ Rechtsbedeling in sociale zaken
○ Rechtsbedeling in ondernemingszaken
● Administratieve rechtscollege
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliettedhondt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,84. Je zit daarna nergens aan vast.
