hoofdstuk 1: algemene kennismaking met criminologische thema’s ............................................................... 6
WAT BESTUDEERT DE CRIMINOLOGIE? ............................................................................................................ 6
WAT DOEN CRIMINOLOGEN? ............................................................................................................................... 6
WAT IS CRIMINOLOGIE?......................................................................................................................................... 6
EEN BEROEMDE DEFINITIE EN EEN EIGEN INVULLING ................................................................................ 6
DRIE HOOFDTHEMA’S ........................................................................................................................................... 6
ACHT ONDERZOEKSLIJNEN BINNEN LEUVENS INSTITUUT VOOR CRIMINOLOGIE ................................. 6
VERSCHILLENDE METHODES, UITGANGSPUNTEN EN AANPAK .................................................................. 7
WELKE JOBS ZIJN MOGELIJK? .............................................................................................................................. 7
CRIMINOLOGIE: EEN HUIS MET VELE KAMERS ............................................................................................... 7
Hoofdstuk 2: wat is criminaliteit en wat is criminologie? .................................................................................. 7
2.1. Wat is criminaliteit ........................................................................................................................................ 8
Beperkingen van strafrechtelijke definities van criminaliteit ........................................................................ 10
Constructivisme: van problematisering van legalisme tot nihilisme ........................................................... 10
Alternatieve definities van criminaliteit ............................................................................................................ 11
Het begrip “criminaliteit” afschaffen? .............................................................................................................. 11
Criminaliteit en dus criminologie hebben te maken met morele waarden en normen ........................... 11
2.2. Wat is criminologie?...................................................................................................................................12
Klassieke indeling van wetenschapsdomeinen.............................................................................................. 12
Materieel voorwerp: de criminologie bestudeert: .......................................................................................... 12
Problemen bij het formeel voorwerp - 1 ........................................................................................................ 12
Problemen bij het formeel voorwerp – 2 ....................................................................................................... 13
Twee ‘basis’ onderzoeksparadigmata ............................................................................................................. 15
CRIMINOLOGIe als zelfstandige discipline ..................................................................................................... 17
Hoofdstuk 3: gegevensbronnen voor criminologen .........................................................................................18
3.1. Historische achtergrond ............................................................................................................................18
3.2. Officiële criminaliteitscijfers .......................................................................................................................19
Wat zijn officiële criminaliteitscijfers? .............................................................................................................. 19
Officiële criminaliteitscijfers in België............................................................................................................... 19
Officiële criminaliteitscijfers in internationale context ................................................................................... 19
sterktes en beperkingen van officiële criminaliteitscijfers ............................................................................ 20
Nog grotere problemen bij internationale vergelijkingen ............................................................................. 20
3.3. Onderzoek bij daders: zelfrapportagestudies ........................................................................................21
Zelfrapportages: bevindingen ........................................................................................................................... 21
Zelfrapportages: sterktes .................................................................................................................................. 22
Zelfrapportages: beperkingen .......................................................................................................................... 22
3.4. ONDERZOEK NAAR SLACHTOFFERSCHAP: SLACHTOFFERENQUÊTES .......................................22
De belgische veiligheidsmonitor (VM) ........................................................................................................... 22
Twee conclusies rond SO-schap en aangiftegedrag .................................................................................... 24
International Crime and Victimization Survey (ICVS) ................................................................................... 25
Slachtofferenquêtes: sterktes ........................................................................................................................... 26
Slachtofferenquêtes: beperkingen ................................................................................................................... 26
3.5. Onderzoek naar onveiligheidsgevoel ......................................................................................................27
, Drie soorten pijnpunten bij meting van onveiligheid .................................................................................... 28
Hoofdstuk 4: veelvoorkomende criminaliteit .....................................................................................................29
4.1. Kernbegrippen en definities..........................................................................................................................29
Het verschil tussen moord en doodslag ......................................................................................................... 30
Enkele kernbegrippen ........................................................................................................................................ 30
4.2. belgische cijfers en trends ............................................................................................................................30
algemeen overzicht ............................................................................................................................................ 30
eigendomscriminaliteit ....................................................................................................................................... 31
persoonscriminaliteit .......................................................................................................................................... 32
jeugddelinquentie ............................................................................................................................................... 35
4.3. internationale en historische trends ............................................................................................................36
trends moorden .................................................................................................................................................. 36
elias’ civilisatiehypothese (+ spierenburgs hypothese) .............................................................................. 37
de “crime drop” ................................................................................................................................................... 37
Hoofdstuk 5: georganiseerde misdaad en organisatiecriminaliteit .................................................................40
5.1. inleiding ............................................................................................................................................................40
Samenvatting tekst Paoli ................................................................................................................................... 40
enkele gemeenschappelijke kenmerken tussen georganiseerde misdaad en organisatiecriminaliteit. 41
5.2. georganiseerde misdaad: een betwist concept.........................................................................................42
5.2.1. italiaanse maffia ...................................................................................................................................... 42
5.2.2. grote bezorgdheid over georganiseerde misdaad (GM) vanaf eind jaren 1980 ........................ 48
5.3. ORGANISATIECRIMINALITIET ......................................................................................................................51
‘Witteboorden’-, ‘bedrijfs’- en ‘organisatiecriminaliteit’ ................................................................................. 51
INZICHTEN UIT EERDER ONDERZOEK NAAR ORGANISATIECRIMINALITEIT ........................................ 52
6 soorten overtredingen van organisatiecriminaliteit ............................................................................... 52
hoofdstuk 6: media & criminaliteit .....................................................................................................................53
6.1. indeling.........................................................................................................................................................53
“Media dependency” = media afhankelijkheid .............................................................................................. 53
… en ook in andere media............................................................................................................................... 54
criminaliteit is aantrekkelijk voor de media..................................................................................................... 54
6.2. media-onderzoek........................................................................................................................................55
nut van mediaonderzoek in de criminologie (samenvattend) .................................................................... 55
Twee soorten studies en enkele voorbeelden van onderzoeksvragen ..................................................... 55
inhoudsanalyse als onderzoeksmethode ....................................................................................................... 55
de frequentie, representaties en vertekeningen van criminaliteit in het TV-nieuws ................................ 56
kwantitatieve inhoudsanayse: frequentie ........................................................................................................ 57
kwalitatieve inhoudsanayse: frames ................................................................................................................ 57
kwalitatieve inhoudsanayse: context ............................................................................................................... 58
6.3. Representatie van criminaliteit in de media: trends en vertekeningen..............................................59
trend 1: Criminaliteitsverhalen maken een groot deel uit van het nieuws ............................................... 59
trend 2: Het aandeel criminaliteitsnieuws volgt de hoeveelheid geregistreerde misdaad niet ............. 59
trend 3: nieuwsmedia ovverraporteren geweldadige feiten ........................................................................ 60
patronen en karakteristieken van de weergegeven criminaliteit in media-inhoud algemeen ................ 60
6.4. oorzaken van representatie van criminaliteit in de media ...................................................................61
benaderingen in de berichtgeving van criminaliteitsnieuws ........................................................................ 61
nieuwswaardigheid ............................................................................................................................................. 62
Andere elementen van belang bij nieuwsselectie ......................................................................................... 64
, 6.5. gevolgen van criminaliteit in de media ...................................................................................................65
is de media criminogeen? ................................................................................................................................. 65
gebner’s cultivatietheorie en- effecten ............................................................................................................ 66
moral panics (cohen, 1972)............................................................................................................................ 66
‘positieve’ relatie tussen criminaliteit en media ............................................................................................. 67
HOOFDSTUK 7: kwantitatief onderzoek ...........................................................................................................68
7.1. problemen bij criminologisch onderzoek....................................................................................................68
1) verborgen populaties ................................................................................................................................... 68
2) dark number .................................................................................................................................................. 68
3) scheve verdeling van criminaliteit............................................................................................................... 68
4) ethische belemmeringen ............................................................................................................................. 69
5) afhankelijkheid van de overheid ................................................................................................................. 69
7.2. twee types van criminologisch onderzoek .................................................................................................69
7.3. kenmerken van kwantitatief (positivistisch) onderzoek ..........................................................................69
1) empirisme (positivisme) ....................................................................................................................... 70
2) determinisme (positivisme) ................................................................................................................. 70
3) reductionisme ......................................................................................................................................... 71
4) (natuur-)wetenschappelijke methode ................................................................................................ 71
5) WETENSCHAPPELIJKE THEORIE ........................................................................................................ 72
7.4. kwantitatief onderzoeksjargon .....................................................................................................................72
1. PROBLEEMSTELLING .................................................................................................................................. 72
2. theorie, concepten en operationalisering .................................................................................................. 73
3. variabelen ........................................................................................................................................................ 74
4. HYPOTHESEN ................................................................................................................................................ 74
5. ONDERZOEKSEENHEDEN .......................................................................................................................... 74
6. KWALITEITscriteria VAN (KWANTITATIEF) ONDERZOEK ...................................................................... 75
hoofdstuk 8: kwalitatief onderzoek en vergelijking kwantitatief en kwalitatief onderzoek ...........................76
8.1. kritiek op kwantitatief onderzoek ............................................................................................................76
8.2. VOORBEELD VAN KWALITATIEF ONDERZOEK ...................................................................................77
8.3. kwalitatief onderzoek: types en methoden ............................................................................................78
KWALITATIEVE ONDERZOEKSMETHODEN.................................................................................................. 78
8.4. VERGELIJKING KWALITATIEF EN KWANTITATIEF ONDERZOEK ......................................................81
VERGELIJKING ééN ............................................................................................................................................ 81
VERGELIJKING TWEE ......................................................................................................................................... 82
VERGELIJKING DRIE .......................................................................................................................................... 82
VERGELIJKING VIER: KWALITEITSCRITERIA .................................................................................................. 82
VERGELIJKING VIJF: VERGELIJKING KWALITATIEF EN KWANTITATIEF ONDERZOEK .......................... 83
Hoofdstuk 9: ontstaan van de criminologie in Europa (de klassieke school en de eerste positivisten ......83
9.1. inleiding ............................................................................................................................................................83
ontwikkeling van criminologie begint bij twee Italianen (geen chauvinisme) .......................................... 84
9.2. het klassieke paradigma................................................................................................................................ 86
9.3. het ontstaan van het positivisme in de criminologie ................................................................................89
Inleiding: Wat is het (criminologische) positivisme? .................................................................................... 90
DE ITALIAANSE SCHOOL BINNEN HET ONTSTAAN VAN HET POSITIVISME IN DE CRIMINOLOGIE
............................................................................................................................................................................... 92
de franse school BINNEN HET ONTSTAAN VAN HET POSITIVISME IN DE CRIMINOLOGIE .............. 95
duitstalige aanhangers van lombroso ............................................................................................................. 98
, 9.4. Institutionalisering van de criminologie in België en in Europa ........................................................... 100
hoofdstuk 10: het moderne sociologische positivisme en de labelingbenadering ..................................... 102
10.1. het moderne sociologische positivisme ................................................................................................ 102
urbanisatie en de sociaal-ecologische theorieën ....................................................................................... 102
Grote depressie en de anomie- en straintheorie van Merton .................................................................. 105
subcultuur theorieën ....................................................................................................................................... 107
CONTROLETHEORIEËN - HIRSCHI.............................................................................................................. 108
10.2. intermezzo: drie uitdagingen voor het sociologische positivisme .................................................... 109
drie uitdagingen voor het positivisme sinds jaren ‘60 .............................................................................. 110
10.3. de labelingbenadering.............................................................................................................................. 110
labelingsbenadering gefundeerd in symbolisch interactionisme filosofische uitgangspunt vd labeling
............................................................................................................................................................................ 110
Hoofdstuk 11: de kritische en de neoklassieke criminologie ....................................................................... 113
11.1. inleiding ...................................................................................................................................................... 113
11.2. kritische stromingen ................................................................................................................................. 113
conflicttheorieën .............................................................................................................................................. 113
radicale en kritische criminologie .................................................................................................................. 115
de kritische criminologie in de Vs ................................................................................................................. 115
De kritische criminologie in het VK............................................................................................................... 116
feministisch criminologische benaderingen................................................................................................. 118
Liberale feministische criminologie: Vrouwelijke emancipatie en criminaliteit ....................................... 119
Radicale feministische criminologie: Patriarchie en criminaliteit .............................................................. 120
Vrouwelijk slachtofferschap............................................................................................................................ 120
11.3. NEOKLASSIEKE STROMING EN THEORIEËn ..................................................................................... 121
hoofdstuk 12: het moderne biologische en psychologische positivisme & nieuwe tendensen ................ 127
12.1. moderne biologische positivisme ........................................................................................................... 127
biologische stroming: introductie .................................................................................................................. 127
refresher erfelijkheid ........................................................................................................................................ 128
onderzoek naar biosociale correlaten van antisociaal gedrag ................................................................. 128
Gen-omgevingsreactie In casu: lage activiteit-MAOA-gen en kindermishandeling ............................... 129
NEUROCRIMINOPLOGISCHE VERKLARINGEN VOOR ANTISOCIAAL GEDRAG .................................. 130
geboortefactoren: pre- peri- en postnatale invloeden ............................................................................... 133
biologische factoren vs. vrije wil: wat met ons strafrecht ......................................................................... 133
Relevantie biologisch onderzoek voor criminaliteitsbeleid ....................................................................... 133
12.2. moderne psychologische positivisme .................................................................................................... 134
psychologische stromingen ........................................................................................................................... 135
12.3. NIEUWE TENDENSEN IN DE CRIMINOLOGIE .................................................................................... 141
GEÏNTEGREERDE THEORIEËN..................................................................................................................... 141
Twee situationele sleutelmechanismen ....................................................................................................... 141
ONTWIKKELINGSCRIMINOLOGIE ................................................................................................................ 142
Hoofdstuk 13: criminaliteits- en veiligheidsbeleid & de politie..................................................................... 145
criminaliteits- en veiligheidsbeleid ..................................................................................................................... 145
Wat is het criminaliteitsbeleid? = ‘strafrechtelijk beleid’?......................................................................... 145
Fasen en actoren van het criminaliteitsbeleid ............................................................................................ 145
van criminaliteit- naar integraal veiligheidsbeleid ....................................................................................... 148
duidelijke stellingen in - KIV 2016 – kadernota integrale veiligheid ...................................................... 148
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper criminologiestudent03. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.