Inhoud
1. Systemisch werken...........................................................................................................................................................................5
1.1 Verschillende perspectieven op gedrag......................................................................................................................................6
1.1.1 Systeemgerichte benadering...............................................................................................................................................6
1.2 Inleiding systeemgericht werken................................................................................................................................................6
1.2.1 Een individu..........................................................................................................................................................................6
1.2.2 Ecologisch model van Bronfenbrenner................................................................................................................................6
1.2.3 Oorsprong.............................................................................................................................................................................7
1.3 Systeemgericht werken...............................................................................................................................................................8
1.3.1 Algemene systeemtheorie...................................................................................................................................................8
1.3.2 Sleutelbegrippen en kernconcepten....................................................................................................................................8
1.3.3 Systeemgericht werken vanuit een systemische bril.........................................................................................................10
2. Systemisch werken – deel 2............................................................................................................................................................11
2.1 Systemische bril.........................................................................................................................................................................11
2.2 Systematische uitgangspunten.................................................................................................................................................11
2.3 Systeemtheoretische benadering.............................................................................................................................................13
2.3.1 Stromingen met focus op gedragspatronen......................................................................................................................13
2.3.2 Stromingen met focus op opvattingen..............................................................................................................................15
2.3.3 Stromingen met focus op context......................................................................................................................................16
2.3.4 Integratieve – electische benadering.................................................................................................................................23
2.4 Systeemgericht werken: de hulpverlener.................................................................................................................................24
2.5 Individuele vs systeemgerichte hulpverlening..........................................................................................................................24
2.6 Keuzes die de systemische hulpverlener moet maken.............................................................................................................25
2.6.1 Spreken – met wie?............................................................................................................................................................25
2.7 Complexe contexten.................................................................................................................................................................30
2.8 Werken met complexe contexten.............................................................................................................................................31
3. Netwerkgericht werken – signs of safety........................................................................................................................................32
3.1 Het model..................................................................................................................................................................................32
3.1.1 Doelstelling.........................................................................................................................................................................32
3.1.2 Benaderingswijze & uitgangspunten.................................................................................................................................33
3.2 Het proces.................................................................................................................................................................................33
3.3 Veiligheidsplan..........................................................................................................................................................................34
3.3.1 VRaagstelling.....................................................................................................................................................................34
3.4 Richtlijnen om met kinderen te praten.....................................................................................................................................36
3.4.1 Methodieken om ouders/ en kind te betrekken...............................................................................................................36
3.4.2 Methodieken om kind te betrekken..................................................................................................................................37
3.5 4 basisvragen bij het opstellen van een veiligheidsplan...........................................................................................................39
3.5.1 Voorbeeld van een schaalmodel........................................................................................................................................39
1
, 3.5.2 Voorbeelden van een risicotaxatie & veiligheidsplan........................................................................................................39
3.6 Richtlijnen waaraan een goed veiligheidsplan moet voldoen..................................................................................................40
3.6.1 6 praktijkelementen van de veiligheidsplanning...............................................................................................................40
3.7 Signs of safety: begrippen.........................................................................................................................................................40
4. Netwerkgericht – deel 2..................................................................................................................................................................42
4.1 Wat is een netwerk?.................................................................................................................................................................42
4.2 Soorten netwerken?..................................................................................................................................................................42
4.2.1 Het sociaal netwerk............................................................................................................................................................42
4.3 Welke functies heeft een sociaal netwerk?..............................................................................................................................43
4.3.1 Sociale steun......................................................................................................................................................................43
4.3.2 Sociale invloed....................................................................................................................................................................43
4.3.3 Sociale betrokkenheid & gehechtheid...............................................................................................................................43
4.3.4 Toegang tot hulpbronnen..................................................................................................................................................44
4.4 Wat is de structuur van een sociaal netwerk?..........................................................................................................................44
4.5 Sociale netwerken en sociaal kapitaal......................................................................................................................................45
4.6 Methodieken om een netwerk in kaart te brengen.................................................................................................................45
4.6.1 Genogram...........................................................................................................................................................................45
4.6.2 Ecogram..............................................................................................................................................................................45
4.6.3 Netwerkcirkels...................................................................................................................................................................46
4.6.4 Duplomethode...................................................................................................................................................................46
4.7 Netwerkversterkend werken....................................................................................................................................................46
4.7.1 Inleiding..............................................................................................................................................................................46
4.7.2 Versterken van het netwerk..............................................................................................................................................46
4.7.3 Uitbreiden van het netwerk...............................................................................................................................................48
4.7.4 Belemmerende contacten afbouwen................................................................................................................................48
4.8 Rol van de professional.............................................................................................................................................................49
4.9 Vermaatschappelijking van de zorg..........................................................................................................................................49
4.10 Werken in een netwerkverband: 1G1P en een praktijkvoorbeeld.........................................................................................50
4.10.1 RTJ De Tafels: Voorbeeld van een samenwerkingsverband in de praktijk......................................................................50
4.11 Begrippen................................................................................................................................................................................53
5. Bemiddeling.....................................................................................................................................................................................53
5.1 Conflict en conflicthantering.....................................................................................................................................................53
5.1.1 Introductie..........................................................................................................................................................................53
5.1.2 Van verschil naar conflict...................................................................................................................................................54
5.1.3 Twee visies op conflicten...................................................................................................................................................54
5.1.4 Definities van conflict.........................................................................................................................................................55
5.1.5 Conflictdynamiek................................................................................................................................................................55
5.1.6 Escalatie en de-escalatie: model van Friedrich Glasl (2001)..............................................................................................55
5.1.7 Een conflict: kwestie en relatie..........................................................................................................................................57
2
, 5.1.8 Conlicthanteringsstijlen.....................................................................................................................................................57
5.1.9 Conflictbehandeling...........................................................................................................................................................58
5.2 Bemiddeling...............................................................................................................................................................................58
5.2.1 Iets nieuws? een hype?......................................................................................................................................................58
5.2.2 Wat is bemiddeling: wetgevend luik..................................................................................................................................58
5.2.3 De werkingsprincipes van bemiddeling.............................................................................................................................59
5.2.4 Bemiddeling = werken met ijsbergen................................................................................................................................59
5.2.5 Conclusie: het werk van een bemiddelaar.........................................................................................................................60
5.3 Bemiddeling in de praktijk........................................................................................................................................................60
5.3.1 Bemiddeling in strafzaken..................................................................................................................................................60
5.3.2 burenbemiddeling..............................................................................................................................................................61
5.3.3 Schuldbemiddeling.............................................................................................................................................................61
6. Slachtoffer en daderbemiddeling....................................................................................................................................................62
6.1 Moderator vzw..........................................................................................................................................................................62
6.2 Criminaliteit & herstel(recht)....................................................................................................................................................62
6.2.1 Eén feit, twee (complimentaire?) visies.............................................................................................................................62
6.2.2 Herstel?..............................................................................................................................................................................63
6.2.3 Visie Moderator.................................................................................................................................................................63
6.2.4 Herstelrecht in de praktijk..................................................................................................................................................63
6.2.5 Twee zijden van één verhaal..............................................................................................................................................64
6.3 Slachtoffer- daderbemiddeling.................................................................................................................................................64
6.3.1 Wet van 22 juni 2005.........................................................................................................................................................64
6.3.2 Werkingsprincipes..............................................................................................................................................................65
6.3.3 Fasen van bemiddeling.......................................................................................................................................................65
6.3.4 Waarom bemiddeling?.......................................................................................................................................................66
6.4 Voorbeelden slachtoffer-daderbemiddeling.............................................................................................................................66
6.4.1 Voorbeelden slachtoffer-daderbemiddeling: Verkeer.......................................................................................................66
6.4.2 Voorbeelden slachtoffer-daderbemiddeling: Zedenfeiten................................................................................................66
6.4.3 Voorbeelden slachtoffer-daderbemiddeling: Intrafamiliaal geweld.................................................................................66
6.4.4 Voorbeelden slachtoffer-daderbemiddeling:....................................................................................................................67
6.5 Herstelgerichte methodieken...................................................................................................................................................67
6.5.1 Uitgangspunt......................................................................................................................................................................67
6.5.2 Samenspraak......................................................................................................................................................................67
6.5.3 Evolutie samenspraak (2017-…).........................................................................................................................................68
6.5.4 Niet-gerelateerde bemiddeling..........................................................................................................................................68
7. Outreachend werken (orw).............................................................................................................................................................68
7.1 Inleiding.....................................................................................................................................................................................68
7.1.1 Een voorbeeld van outreachend werken...........................................................................................................................68
7.1.2 Wat betekent outreachend werken voor mensen............................................................................................................69
3
, 7.1.3 Eerste definiëring van outreachend werken......................................................................................................................69
7.1.4 Inhoud van het luik ORW...................................................................................................................................................69
7.1.5 Lesmateriaal.......................................................................................................................................................................69
7.2 Voor wie?.................................................................................................................................................................................70
7.2.1 Definitie van outreachend werken (Reach Out!)...............................................................................................................70
7.2.2 Voor wie?...........................................................................................................................................................................70
7.2.3 Maatschappelijke kwetsbare groep...................................................................................................................................70
7.2.4 … die niet of ontoereikend bereikt worden.......................................................................................................................74
7.3 Doel: welzijn bevorderen..........................................................................................................................................................74
7.3.1 wat is kwaliteit van leven?.................................................................................................................................................74
7.3.2 visie: iedereen heeft recht op een menswaardig bestaan.................................................................................................75
8. Handelingsprincipes........................................................................................................................................................................76
8.1 actieve benadering....................................................................................................................................................................76
8.1.1 actieve benadering: aanmelding........................................................................................................................................78
8.1.2 actieve benadering: hoe aanklampend ben je?.................................................................................................................78
8.2 afstemmen................................................................................................................................................................................79
8.3 vanuit leefwereld…....................................................................................................................................................................80
8.3.1 de waardigheidscirkel........................................................................................................................................................80
8.3.2 presentie............................................................................................................................................................................81
8.4 participatieve basishouding......................................................................................................................................................81
9. ervaringsdeskundigheid en kwartiermaken....................................................................................................................................83
9.1 de rol van de ervaringsdeskundigheid......................................................................................................................................83
9.1.1 denkkader...........................................................................................................................................................................83
9.1.2 ervaringsdeskundigheid.....................................................................................................................................................83
9.1.3 rollen ew covias..................................................................................................................................................................84
9.2 kwartiermaken: een bijzondere vorm van outreachend werken.............................................................................................84
9.2.1 Wat is kwartiermaken?......................................................................................................................................................85
9.2.2 Recht op een menswaardig bestaan..................................................................................................................................85
10. Werken met groepen....................................................................................................................................................................86
10.1 Diverse contexten om met groepen aan het werk te gaan....................................................................................................86
10.2 Definitie groep.........................................................................................................................................................................86
10.3 Groepsaspecten......................................................................................................................................................................87
10.4 Belang van groepen.................................................................................................................................................................87
10.5 Groepsdynamica.....................................................................................................................................................................88
10.6 Groepsstructuur......................................................................................................................................................................88
10.7 Taak -en sociaal emotioneel niveau........................................................................................................................................89
10.8 Soorten groepen.....................................................................................................................................................................89
10.8.1 Groepstypen.....................................................................................................................................................................89
10.8.2 Soorten productieve groepen..........................................................................................................................................91
4
, 10.8.3 Sociale interdendentie.....................................................................................................................................................93
10.8.4 Interdependentietheorie.................................................................................................................................................93
10.8.5 Effectief samenwerken.....................................................................................................................................................93
11. Werken met groepen – deel 2......................................................................................................................................................94
11.1 Korte herhaling deel 1.............................................................................................................................................................94
11.1.1 Sociale interdependentie.................................................................................................................................................94
11.1.2 Niveaus in groepen..........................................................................................................................................................95
11.1.3 Communicatie in groepen................................................................................................................................................97
12. Voorbeeldvragen.........................................................................................................................................................................100
Systemisch werken........................................................................................................................................................................100
Netwerkgericht werken................................................................................................................................................................100
Bemiddeling..................................................................................................................................................................................100
Werken met groepen....................................................................................................................................................................100
Outreachend werken....................................................................................................................................................................100
1. SYSTEMISCH WERKEN
5
,1.1 VERSCHILLENDE PERSPECTIEVEN OP GEDRAG
Overzicht van de verschillende psychologische stromingen
- Psychodynamische stroming
- Behavioristisch perspectief
- Cognitief perspectief
- Humanistisch perspectief
- Biologisch perspectief
- Positieve psychologie
- Oplossingsgericht werken
- Systeembenadering
1.1.1 SYSTEEMGERICHTE BENADERING
= Gedrag als een logische reactie op wat zich afspeelt in het systeem als geheel.
- Een andere manier van kijken naar de werkelijkheid
o Niet enkel richten op individu, maar ook op systeem waar gedrag voorkomt
- Elk gedrag heeft een betekenis en een functie
- Het geheel van verklaringen en betekenissen
1.2 INLEIDING SYSTEEMGERICHT WERKEN
1.2.1 EEN INDIVIDU
- Komt in een bepaalde situatie terecht.
- Vertoont een bepaald gedrag, stelt een handeling.
- Wat zijn de gedachten? Hoe denkt die persoon?
- Cognitieve vaardigheden Welke kennis?
- Wat voelt die persoon? Emotionele vaardigheden?
- Wat zijn mogelijke gevolgen van dit gedrag? Sociale vaardigheden?
- Wat brengt ons in beweging? Wat motiveert er ons om te doen wat we doen?
- Een individu staat nooit alleen..
o eigen systeem
ons lichaam en ons voelen is ook een systeem op zich, wat er op een bepaalde dag gebeurt heeft een
invloed op hoe we zijn en hoe we luisteren naar elkaar. Ons eigen systeem kan veel veranderen.
o verbonden met andere systemen
we zijn allemaal student, we hebben een gezin, …. -> je rugzakje
hoe we ons gedragen hangt samen met het systeem binnen een bepaalde context
1.2.2 ECOLOGISCH MODEL VAN BRONFENBRENNER
- Micro
- Meso
- Exo alles heeft een invloed op elkaar
- Macro
- Chrono
Het werkveld van de psychologisch consulent:
6
, - een organisatie
o arbeids-en organisatiesector, klinische werkveld of school/ pedagogische organisatie
o vb. groepstrajecten binnen hulpverlening: assertiviteitstraining, oudertraining, herstelacademie (stress,…)
o organisaties delen meer en meer hun competenties om tot iets optimaal te komen
- een team
o Grote, kleine, hechte, losse schakels, ..
- cliënten
o Individueel, gezinnen, groep leerlingen, bedrijven, …
zeer diverse systemen binnen diverse contexten
Belang van context -> belangrijk om stil te staan bij de verschillende contexten
- Context ‘jezelf’
- Context ‘andere’
- Context ‘situatie’
o Specifieke situatie waarin de contexten plaatsvinden
Een andere manier van kijken naar de werkelijkheid, 3 aannames:
- Wereld is een samenhangend en betekenisvol geheel
- Gedrag wordt gezien als logische reactie op de gebeurtenis
- Alle verklaringen en betekenissen zijn waardevol en belangrijk
Verhaal Abigail
Julie loves Tom who lives on the other side of the river. A flood has destroyed all bridges across the river, and has left only one
boat afloat. Julie asks Sinbad, the owner of the boat, to bring her to the other side. Sinbad agrees, but insists that Julie has to
sleep with him in return. Julie doesn’t know what to do and runs to her mother and asks her what she should do. Her mother
tells Julie that she doesn’t want to interfere with Julie’s own business. In her desperation Julie sleeps with Sinbad who,
afterwards, brings her across the river. Julie runs to Tom to happily embrace him and tell him everything that has happened.
Tom pushes her away bluntly and Julie runs away. Not far from Tom’s house, Julie meets John, Tom’s best friend. She tells
everything that has happened to him as well. John hits Tom for what he has done to Julie and walks away with her.
Je krijgt heel weinig context bij dit verhaal. Dit maakt dat je op verschillende manier naar dit verhaal kunt kijken.
Iedereen heeft zijn eigen redenen om zo te denken of te handelen
1.2.3 OORSPRONG
- Griekse natuurfilosofen en de oude Egyptenaren: existentiële vragen
o Hoe is de wereld ontstaan?
o Waarom ben ik wie ik ben?
- Enkele belangrijke principes
o Er is altijd sprake van beweging
o Systemen zijn georganiseerd en ontwikkelen doelgericht
o In dat samenspel ontstaan er nieuwe dingen
- 17e Eeuw, wetenschappelijke revolutie: causale relaties
o Oorzaak -> gevolg
o Vb. Aantal uren studeren -> examencijfer
- e
18 Eeuw, Fenomenologische benadering: ervaren, het open waarnemen
o Vertrekken vanuit het niet-wetende zonder verwachtingen. Je ziet wel wat er gebeurd. Vooral gericht op
materie (planten, kleuren,…)
- 19e Eeuw, de menselijke waarneming/Gestaltbenadering: betekenis ontstaat binnen een bepaalde context
7
, o Het geheel is meer dan de som der delen
o Je kijkt naar het geheel en gaat dan kijken hoe je de problemen kan aanpakken
- 1939 Ludwig Von Bertalanffy: de Algemene Systeemtheorie
o Gedrag van levende systemen hangt samen met processen die je niet meteen kunt natrekken, maar wel het
effect ervan kan zien
o We weten niet altijd wat er individueel of tussen 2 afspeelt maar we kunnen wel het effect er van zien.
o Processen die op het eerste oog niets met elkaar te maken hebben, kunnen soms wel een verband hebben.
1.3 SYSTEEMGERICHT WERKEN
1.3.1 ALGEMENE SYSTEEMTHEORIE
- Wat is een systeem?
o Samenhangend geheel dat op zijn eigen manier beweeglijk en geordend is
o Verzameling elementen die onderling met elkaar samenhangen
o Vb. gezinssysteem, relatiesysteem,…
- Een aantal voorbeelden van verschillende systemen
o De aarde, computersystemen, onderwijssystemen, organisatiesystemen, gezinssystemen, sociale systemen,…
- Systeemgericht werken is het grotere geheel begrijpen en erkennen dat veranderingen in één deel van het systeem
invloed kunnen hebben op andere delen.
o Alles hangt als een keten aan elkaar als een geheel. Als er 1 schakel een beetje veranderd, veranderd heel het
systeem
Algemene systeemtheorie en perspectieven
- Een holistische visie op de werkelijkheid
- Een manier van kijken
1.3.2 SLEUTELBEGRIPPEN EN KERNCONCEPTEN
ALGEMENE KENMERKEN VAN SYSTEMEN
- Samenhang en totaliteit
o Homeostase: dynamisch evenwicht
Vb. eigen lichaamstemperatuur. Heb je te warm ga je zweten -> je lichaam wilt weer in balans komen
o Elk onderdeel heeft eigen tijd, vorm en functie op zijn manier: het geheel is meer dan de som der delen
o Elk heeft zijn eigen oplossingen.
- Voorbeelden
o Individueel niveau
o Groepsniveau
o Sociale systemen
o …
Onmogelijk om het systeem volledig te doorgronden!
- Ordening (kan je herkennen aan de structuur van het systeem )en hiërarchie
o Subsystemen
Systeem op zich
o Supra systemen
8
, Systemen die ingebed zijn in een grotere context en die bestaan dan weer uit verschillende
subsystemen
Vb. samenleving, mensheid
- Dynamiek
o Er is altijd beweging in een systeem
o Alle systemen bewegen en zijn veranderlijk = kracht van systeem
o Ze gaan telkens op zoek naar een homeostase
o Iets wat niet beweegt, kan niet bestaan
SYSTEEMTHEORETISCHE UITGANGSPUNTEN
- Wederzijdse beïnvloeding / interactie
o Elke actie is een reactie
o Elk gevolg is een oorzaak
- Complexiteit Circulariteit
o Equifinaliteit
Je kan nooit afleiden hoe een situatie is ontstaan omwille van de circulariteit
Er is nooit 1 oorzaak of 1 verklaring
o Multicausaliteit
Er zijn verschillende oorzaken die een invloed hebben
Samenspel van vele invloeden die samenkomen
Nooit 1 oorzaak
o Multifinaliteit
Er zijn altijd verschillende uitkomsten mogelijk
- Intentie versus effect
o We kunnen niet alles bepalen of voorspellen wat er gebeurt / gaat gebeuren
o Je moet aandacht hebben voor de effecten (wat er achter zit), maar je kan het niet voorspellen
Wat is de intentie achter dat gedrag?
Waarom doet hij wat hij doet?
o Steeds nieuwsgierige houding aannemen
- Meerstemmigheid
o Belangrijk om iedereen die deel maakt een stem te geven (ook mensen die er niet fysiek aanwezig zijn)
- Contextualiseren
o Je gaat de context op de voorgrond plaatsen in de hoop dat je client via een andere manier naar problemen
kan laten kijken
- Inclusiviteit
- Dialoog
- Verschillende lenzen (waarneming gaat altijd via een bepaalde lens), we kunnen nooit alles in het geheel waarnemen,
maar een stukje. Dit stukje word gekleed door ons beeld (eigen bril)
o Sociologische lens
Kijkt naar situatie als groter onderdeel
Betekenis toekennen aan bepaalde maatschappelijke structuren, culturen, … vanuit ons eigen
sociologische lens
Vb. kind speelt dagelijks op tablet zit wat leid tot conflicten met ouders. Maar dit maakt deel uit van
de maatschappij
o Perspectieven van buitenstaanders
Buren, familie, …
Hebben nog een andere kijk, kijken via hun referentiekader
o Perspectieven en ervaringen van de betrokkenen zelf
Ons al persoon binnenuit
Iedereen bekijkt de situatie op een andere manier
9
, - de 3 lenzen staan niet los van elkaar. Hoe buitenstaanders kijken word beïnvloed door de normen en waarden van
maatschappij, buren … STEEDS ZO BREED MOGELIJK GAAN KIJKEN EN VERSCHILLENDE PERSPECTIEVEN IN KAART BRENGEN.
1.3.3 SYSTEEMGERICHT WERKEN VANUIT EEN SYSTEMISCHE BRIL
- Integratie oefening casus Bo
Bo is een jongen van 7. Zijn mama heet Kamila en is afkomstig uit Puerto Rica. Bo heeft twee oudere half zussen die in Puerto
Rico wonen bij hun vader. Bo heeft bijna nooit contact met zijn half zussen. Bo is geboren in Spanje en heeft een andere vader.
Hij woonde tot zijn twee jaar met zijn moeder in Spanje. Toen nam Kamila hem mee naar Nederland omdat ze weg wilde bij de
papa van Bo. Er was daar geen speelgoed, geen kinderbedje en er stonden altijd blikjes bier. Via haar nicht leerde Kamila een
Nederlandse man kennen die Daan heette.
Eerst woonden Daan, Kamila en Bo op de zolder van Daan zijn moeder. Bo hechtte zich aan ‘oma’ de moeder van Daan. Bo sprak
Daan aan met papa en de familie van Daan wordt de familie van Bo. Kamila werkt niet en spreekt geen Nederlands. Ze bouwt
geen andere contacten op. Wel gaat ze af en toe naar de gym terwijl oma oppast op Bo.
Het enige vriendelijke contact dat Kamila heeft is met haar nicht en haar gezin.
Daan is heel veel weg voor zijn werk, ook in het weekend. Soms mag Bo meegaan. Zowel Bo als Daan vinden dit heel erg fijn en
zijn erg op elkaar gesteld. Als een echte stoere man mag Bo dan meerijden met de bus en helpt op zijn manier mee.
Na verloop van tijd krijgen Daan en Kamila steeds meer ruzie. Ze schreeuwen tegen elkaar en af en toe vliegt er iets door de
kamer. Kamila spuugt soms naar Daan, schopt en slaat hem en maakt zijn telefoon kapot. Daan maakt zich onbereikbaar, als het
kan negeert hij haar boosheid, maar soms valt hij uit. Meestal maken Kamila en Daan het nadien terug goed. Bo maakt deze
momenten mee en oma ergert zich steeds meer aan conflicten.
Als Bo vijf jaar is krijgt het gezin een eigen woning. Bo gaat naar een andere school. Hij vindt het leuk, maar Kamila brengt hem
niet altijd en oma ziet hij maar heel af en toe. Even lijkt het beter te gaan tussen Kamila en Daan, maar al snel zijn er weer
heftige ruzies. Bo slaapt inmiddels elke avond in op de buik van Daan. Hij is bang dat Daan weg zal gaan.
Daan wil met de relatie stoppen maar blijft voor Bo. Kamila is af en toe in de war. Bo is nu zes, maar wordt meermaals in zijn
eentje in de stad of in het park gesignaleerd. Hij is regelmatig afwezig van school. Het huis is een troep. Kamila kook soms over
de middag voor zichzelf en dan in de avond niet voor Bo. Hij warmt dan zelfstandig een kant en klare maaltijd op als hij honger
heeft. Daan raakt steeds meer vermoeid. Op zijn werk gaat het slecht, thuis is het een rommel en de spanning stijgt tussen het
koppel.
Wanneer Daan op een avond thuis komt, staat Bo met een pantoffel in zijn hand midden in de kamer met Kamila tegenover
hem. ‘Wou je mij slaan?’ roept Bo. ‘Kom maar, dan sla ik jou ook’.
Op dat moment is het voor Daan genoeg geweest en besluit hij om hulpverlening in te schakelen. Niet lang hierna maakt het
gezin kennis met Marjan, die vanuit jeugdzorg wordt ingeschakeld.
Marjan heeft de aanmelding gelezen en in een ander systeem gezien dat Daan een verslavingsverleden heeft. Met Kamila praat
ze typend, via Translate. Daarbij schrijft Kamila dat Daan agressief, de zaak verdraait en niets doet voor Bo. Daan vertelt dat het
soms moeilijk is en dat hij zijn geduld verliest. Als hij wil vertellen dat hij vindt dat Kamila niet goed voor Bo zorgt, valt Kamila in
het Spaans tegen hem uit…
Nabespreking:
10