De meeste debatten in het onderwijs in Vlaanderen raken ergens aan de noties van gelijkheid
en vrijheid. Dit zijn twee centrale waarden van onze democratie, en dus zo ook waarden
binnen het onderwijs. Maar wat houdt dat in? Zijn er spanningen tussen beide of versterken ze
elkaar? En wat is de rol van school en leerkracht om deze termen in stand te houden?
1. Gelijkheid
1.1. Gelijkheid in vijf vragen
We kunnen deze termen limiteren vanuit een efficiëntie-logica (geen talent laten verspillen) of
vanuit een bekommernis voor de sociale cohesie van de samenleving (grote ongelijkheden
kunnen de samenleving ontwrichten), is gelijkheid ook een waarde die op zich relevant is als
een streven naar rechtvaardigheid en eerlijkheid. We nemen 5 vragen over gelijkheid onder de
loep:
- De wat-vraag: wat willen we gelijk verdelen?
- De wie-vraag: tussen wie willen we gelijkheid realiseren?
- De wanneer-vraag: moeten leerlingen gelijk starten of gelijk eindigen in het
onderwijs?
- De waarom-vraag: waarom is er überhaupt ongelijkheid in het onderwijs?
- De hoe-vraag: met welke maatregelen kunnen we gelijkheid in het onderwijs
realiseren?
1.2. De wie- en wat vraag: een overzicht van (on)gelijkheid
Als gelijkheid een belangrijke waarde is in het onderwijs, dan kunnen we ons afvragen wat
we nu precies gelijk proberen te verdelen. Wanneer we onderwijs zien als een systeem-model,
dan kunnen we gelijkheid gaan zien in 4 componenten; context, input, proces en output.
- Zo kan gelijkheid gaan over de onderwijsinput wanneer het gaat over verschillende
financiële middelen die scholen krijgen
- Gelijkheid kan ook betrekking hebben op processen wanneer het gaat over ongelijke
behandeling van verschillende leerlingen
- Ook de maatschappelijke context en samenleving kennen die ongelijkheden
, - Maar het meest heeft ongelijkheid betrekking op verschillende uitkomsten, die gelijk
of ongelijk verdeeld kunnen zijn.
o Kwaliteit op kort termijn: leerprestaties of academic achievement
o Kwaliteit op middellange termijn: behaalde onderwijsniveau, blijven zitten en
school-uitval
o Kwaliteit op lang termijn: overgang naar arbeidsmarkt
Maar tussen wie is er gelijkheid in het onderwijs? (wie-vraag) – dit heeft betrekking op
verschillende groepen. Onderwijsuitkomsten zijn niet gelijk verdeeld over verschillende
sociale groepen. Dit heeft te maken met etniciteit, sociaaleconomische status, geslacht …
Bv. autochtone leerlingen (België) doen het beter op het vlak van wiskunde en
leesvaardigheid dan leerlingen met migratie-achtergrond. Leerlingen uit welgesteld gezin in
vergelijking met leerlingen uit armere gezinnen, hebben 40 pisa punten vooruitgang (3 jaar).
1.3. De wanneer-vraag: gelijke start of gelijke uitkomst?
Onder de vraag: wanneer welke gelijkheid en wanneer wel of niet nastreven, bestaat ook veel
ongelijkheden. We kunnen hierbij twee visies onderscheiden: gelijke startkansen
(Meritocratie) tegenover gelijke uitkomsten (Egalitarisme).
MERITOCRATIE
o Is een visie van gelijkheid die vooral betrekking heeft op input en proces van
onderwijs.
o Meritocraten verdedigen dat leerlingen vooral met gelijke kansen moeten
beginnen (input) en gelijk moeten behandeld worden (proces)
o Als reactie ontstaan op de elitaire visie waarbij de afkomst bepalend werd
geacht voor de sociale status.
o Individuen dienen beloond te worden op basis van hun verdiensten met een
hogere status op de sociale ladder en hoger inkomen. Dus indien een leerling
beter presteert door meer moeite te doen, hij ook meer succes verdient op
school.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Brulezh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.