Psychologie 2
HOORCOLLEGE 1
De cognitieve ontwikkeling in de peuter- en kleutertijd
9.1 De intellectuele ontwikkeling
Peuters en kleuters
▪ Hoge creativiteit en verbeeldingskracht
▪ Steeds meer genuanceerd taalgebruik
▪ Redeneren gaat vooruit
Verklaring: verschillende theorieën
Piagets stadium van preoperationele denken
Stappen in het preoperationeel stadium (van 2 tot 7 jaar)
▪ Gebruik van symbolische denken groeit
• Symboolgebruik: het vermogen om een symbool, woord of object te
gebruiken om iets weer te geven of te vervangen op het moment dat
deze fysiek niet aanwezig is
• Bv banaan is revolver
▪ Het vermogen om te redeneren ontstaat
• Operaties: georganiseerde, logische, formele mentale processen
▪ Het gebruik van begrippen neemt toe
De relatie tussen taal en gedachten
▪ Onlosmakelijk verbonden
▪ Taal vloeit voort uit cognitieve vooruitgang
Symboolgebruik = kern van complexer taalgebruik
▪ Symbolisch denken verloopt sneller dan het denken in het sensomotorisch
stadium
▪ Kunnen denken over het heden en over de toekomst
Conservatie: leren dat uiterlijke schijn bedriegt
▪ Het inzicht dat kwantiteit niet gerelateerd is aan de opstelling en de uiterlijke
verschijningsvorm van objecten
▪ Verandering in één dimensie is niet noodzakelijk verandering in een andere
dimensie
▪ Neiging tot centratie weerhoudt kleuters van focus op de essentie
1
,Centratie: wat je ziet is wat je denkt
▪ Het onvermogen van het jong kind om zich op meer dan één aspect van de
stimulus te concentreren
▪ Focus op opvallende elementen leidt tot onnauwkeurigheden in het denken
▪ Visuele beeld domineert het denken
▪ Wat heeft het meeste knopen → ze gaan altijd het laagste zeggen
Onvolledig begrip van transformatie
▪ Kleuters zien enkel een toestand en geen
transformatie
▪ Transformatie = het proces waarbij de ene
toestand verandert in de andere
Egocentrisme: het onvermogen om zich te verplaatsen in anderen
▪ Ander fysiek perspectief
▪ Andere gedachten, gevoelens of standpunten
▪ Niet bewust van effect van hun gedrag op anderen
Filmpje: kinderen krijgen een 2 stukken klei, 1 van de twee stukken wordt tot een andere
vorm gedaan, de therapaut vraagt welk het meeste is → 4j zegt het ene / 6j zegt beide even
groot
Het ontstaan van intuïtief denken
▪ Vorm van denken waarbij peuters en kleuters gretig kennis over de wereld
verwerven en primitief redeneren
▪ Voorbereiding op geavanceerdere vormen van redeneren
▪ Functionaliteit: acties, gebeurtenissen en resultaten zijn gerelateerd
▪ Identiteit: zaken blijven hetzelfde ongeacht verandering van vorm,
omvang of uiterlijk
De informatieverwerkingstheorie van cognitieve ontwikkeling
Informatieverwerkingstheorie: gericht op veranderingen in de mentale programma’s die
kinderen gebruiken om problemen te benaderen (mentale processen in het brein)
Het begrip van getallen in de peuter- en kleutertijd
▪ Kleuters hebben een buitengewoon goed ontwikkeld begrip van getallen
▪ Kunnen tellen op een systematische en consequente manier
2
,Pro Memorie: Het geheugen
Struuctuur en functie sensorisch geheugen/ werkgeheugen/ LT geheugen
- Komt binnen via onze verschillende zintuigen (sensorisch geheugen)
- Die info wordt heel kort vastgehouden
- Wordt doorgestuurd naar het KT geheugen/ werkgeheugen
3
, Het geheugen: herinneringen aan het verleden
- Autobiografische geheugen: de herinnering van specifieke gebeurtenissen uit ons
eigen leven
- Scripts: algemene weergave in het geheugen van gebeurtenissen en de volgorde
waarin ze optreden (senario’s van dingen die je hebt gegaan → gedragingen van hoe
je een chique restaurant binnen moet gaan)
Het geheugen van peuters en kleuters
→ voor 1 jaar onthoud je bijna niks
▪ Nauwkeurigheid autobiografisch geheugen neemt gaandeweg toe na derde
levensjaar
• Waardering van de gebeurtenis
• Scripts die steeds uitbreiden
▪ Valkuilen
• Gevoelig voor suggestie
• Oorzakelijke verbanden worden gesimplificeerd
• Minder nauwkeurig binnen scripts
< 3 jaar → infantiele amnesie?
Maar:
- Neurale banen zijn gevormd
- Semantisch en Procedureel geheugen gevormd
- Episodisch geheugen gevormd
→ dus vreemd dat je dat niet meer weet
Echter:
- Taalvaardigheden ontbreken
- Zelfbewustzijn nog onvoldoende ontwikkeld
- Geen complexe schema’s aanwezig
Vygotsky’s visie op cognitieve ontwikkeling: oog voor de rol van cultuur
Volgens Lev Vygotsky staat de sociale en culturele wereld van kinderen centraal bij hun
cognitieve ontwikkeling
▪ Cognitieve ontwikkeling is een resultaat van sociale interacties waarin
kinderen leren door geleide participatie
▪ Kinderen zijn leerlingen die cognitieve strategieën aanleren van
volwassenen en leeftijdsgenoten
▪ Aard van deze samenwerking wordt bepaald door cultuur en
maatschappij
Dit staat haaks op de benadering van Piaget, die keek naar de individuele prestaties
Piaget: trapjes, stapsgewijs
Lev: de zone van de naaste ontwikkeling (klein hulpje nodig om het alleen te kunnen)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lizegielis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,39. Je zit daarna nergens aan vast.