Dit is mijn samenvatting van het vak inleiding in de school- en pedagogische psychologie, gegeven in het tweede jaar toegepaste psychologie - afstudeerrichting spp (vives). Ik heb dit samengevat aan de hand van de syllabus en de powerpoints. Beide delen van mevr. Desmet en mnr. Demets zijn geïnteg...
[Meer zien]
Laatste update van het document: 11 maanden geleden
1 Het contextueel referentiekader
Het contextueel referentiekader: veel gebruikt binnen de sector school- & pedagogische psychologie.
1.1 Grondlegger van het contextueel gedachtegoed: Böszörményi-Nagy
Ivan Böszörményi-Nagy of Nodzj (1920-2007):
• Hongaarse psychiater
• Geboren in Budapest
• Komt uit een juristenfamilie
• Vanaf 1950 in VS (basis klinisch werk met voornamelijk kinderen & jongeren)
• Begeleiding & behandeling van een individu: niet alleen het gezin betrekken, maar ook bredere
familiesystemen & vorige generaties → de context is meer dan alleen het gezin (bv. grootouders)
Intergenerationele benadering = individuele problemen worden begrepen uit zaken die in de lijn van
generaties worden doorgegeven.
➢ Sterk accent op de geschiedenis van een gezin + de manier waarop patronen zich door de
generaties heen herhalen
➢ Contextueel = problemen worden in de ‘context’ van familiegeschiedenis geplaatst
Nagy combineert:
• Psychoanalytische ideeën
• Systeemtheoretische invalshoek
→ ingebed in een existentialistische filosofie met een ethische dimensie:
• Overstijgt de gewone toetsbare theorievorming
• Zoals de 4de dimensie
1.2 Uitgangspunten en basisbegrippen uit het contextueel begeleiden
1.2.1 Vier dimensies
• Hulpverlening bij problematisch gedrag: drietal mogelijke drijfveren die onderling nauw
samenhangen maar waarvan meestal één doorslag geeft
o Drie drijfveren te onderscheiden, maar niet van elkaar te scheiden
• Contextuele visie voegt nog een vierde dimensie toe
o Alle 4 dimensies hebben invloed op relaties
tussen mensen → de vier dimensies van
relationele werkelijkheid
De 4 dimensies:
1. Feiten
2. De psychologie
3. De interacties
4. De relationele ethiek
1
,1.2.1.1 EERSTE DIMENSIE: DE FEITEN
• Belangrijke feiten die iemands leven beïnvloeden
o Objectieve gegevens die echt waar zijn & gebeurtenissen die in werkelijkheid hebben
plaatsgevonden
o Bv. geslacht, adoptie, ziekte of gezondheid, echtscheiding, … + etnische achtergrond &
sociaal economische omstandigheden (bv. opgroeien in tijden van oorlog of van recessie)
• Feiten zijn soms een belangrijke verklaring voor het gedrag
• Worden steeds geïnterpreteerd vanuit ieders eigen context → door die interpretatie kunnen de
feiten leiden tot bepaald gedrag
1.2.1.1.1 VERDELEND EN VERGELDEND ONRECHT
Sommige feiten zijn onrecht: gebeurtenissen of omstandigheden die een beschadigend effect op het leven
van een mens hebben.
2 soorten onrecht:
1. Verdelend onrecht
o Onrecht waaraan niemand direct schuld heeft of verantwoordelijk voor is
o Voorbeelden:
▪ Ziekte of overlijden
▪ Werkeloosheid met financiële of sociale consequenties
▪ Opgroeien in oorlogsgebied
▪ Moeten vluchten omwille van onveilige leefsituaties (migratie)
2. Vergeldend onrecht
o Het onrecht & leed dat mensen elkaar bewust of onbewust aandoen – er is iemand
verantwoordelijk voor wat er is gebeurd of aangedaan
o Voorbeelden:
▪ Misbruik
▪ Emotionele verwaarlozing
▪ Fysieke mishandeling
1.2.1.2 TWEEDE DIMENSIE: DE PSYCHOLOGIE
• Zuiver subjectief – objectieve feiten worden door individuele mensen op een verschillende manier
verwerkt & geïntegreerd in hun leven
• Doel = inzicht krijgen in de wijze waarop iemand de feiten verwerkt of verwerkt heeft & de gevolgen
daarvan voor de persoonlijkheidsontwikkeling
o ook: karakter, persoonlijkheid, verlangens, behoeften & overlevingsmechanismes
• Kennis vd (ontwikkelings)psychologie = noodzakelijke hulpbron
o Ontwikkelingsfasen, persoonlijkheidseigenschappen, afweermechanismen, egosterkte, …
• Belangrijke vragen:
o Hoe heeft iemand de feiten beleefd?
o Wat hebben deze met iemand gedaan?
o Hoe heeft iemand belangrijke gebeurtenissen verwerkt?
o Op welke wijze hebben feiten iemands psychische ontwikkeling beïnvloedt?
o Hoe denkt iemand over zichzelf, anderen & de wereld
o Wat speelt zich in het individu af?
2
,1.2.1.3 DERDE DIMENSIE: DE INTERACTIES
• Interactie- & communicatiepatronen binnen een gezinssysteem staan centraal
• Onderkennen van patronen van waarneembaar gedrag
o Voorbeelden:
▪ Gezinsstructuren
➢ Bv. een kind die thuis kan zijn hart luchten over bv. gepest te worden, zal een
andere outcome hebben dan een kind die thuis zijn hart niet kan luchten
▪ Systeemregels
➢ Regels in je gezin & het interactiepatroon bepaalt ook de outcome van een
gebeurtenis
▪ Feedbackmechanismen
➢ Wat heerst er in een gezin, bij wie kan je terecht, wie is er overheersend, …?
▪ Zondebokmechanismen
➢ Een kind heeft het altijd gedaan, krijgt altijd de schuld
▪ Coalitievorming
▪ Machtsstructuren
• Belangrijke vragen:
o Hoe gaat dit gezin met bepaalde feiten om?
o Hoe communiceren de betrokkenen met elkaar?
o Zijn emoties bespreekbaar?
o Wie bepaalt de regels en op welke manier?
o Zijn relaties gelijkwaardig of juist ongelijkwaardig?
o Welke rol nemen gezinsleden in?
o Is er een zondebok of iemand die voor de andere zorgt?
o Hoe is de relatie van een kind met de papa?
o Hoe is de relatie van een kind met de mama?
o Hoe zijn de onderlinge relaties tussen kinderen/ouders?
1.2.1.4 VIERDE DIMENSIE: DE RELATIONELE ETHIEK
• Op welke manier hebben de 1ste 3 dimensies een invloed gehad op de balans tussen geven &
ontvangen?
• Overstijgt dimensie vd gewone psychologie & psychotherapie
• Nagy veronderstelt dat het hoort bij ons ‘mens-zijn’ dat we op een loyale & betrouwbare manier
met elkaar omgaan
o ‘Zorgen voor een ander, draagt bij aan het gevoel van eigenwaarde’
o Vooral bij familie- & gezinsleden
▪ Horen onverbrekelijk bij elkaar
▪ Zijn loyaal aan elkaar
• Kinderen hebben recht op zorg:
o Ouders zijn verantwoordelijk voor hun kinderen
o = existentieel bestaansrecht, geen juridisch recht
Nagy: veel therapieën zijn teveel gericht op persoonlijke groei & zelfrealisatie & hebben te weinig oog voor
winst vh zorgen voor een ander.
• Zorgen voor een ander draagt bij aan het gevoel van eigenwaarde, iets betekenen voor een ander
verhoogt het welzijn
• Geven leidt tot winst in zelfwaarde & in het bestaan als mens
3
, Contextuele interventies zijn geënt op:
• Rechtvaardigheid van de relatie
• Het relationele evenwicht tussen het geven & ontvangen van gepaste zorg
o Loyaliteit
o Vertrouwen & betrouwbaarheid
o Verdienste & schuld
o Invloeden van vorige generaties gebruiken voor eigen levensproject → invloed op komende
generaties (= legaat)
▪ Kern van elke relatie: zoeken & in stand houden vh evenwicht tussen geven &
ontvangen
1.2.1.5 DE SAMENHANG TUSSEN DE VIER DIMENSIES
• Contextueel hulpverlener: analyse maken van 4 dimensies
o 1ste 3 dimensies verkennen in gesprek met de cliënt (intake- & onderzoeksfase)
▪ Daarna kijken welke consequenties die gegevens van elke dimensie hebben voor
balans tussen geven & ontvangen in het leven vd cliënt
• Dimensies zijn allemaal onderling met elkaar verbonden
o Dimensie van ethiek overkoepelt de andere drie & kleurt deze in
• Belangrijk contextueel begrip in de 4de dimensie → heeft een zijnskwaliteit
o Betekenis loyaal = trouw & betrouwbaar zijn, voor elkaar opkomen, er voor elkaar toe doen,
op basis van wederzijdse verplichtingen & verdiensten
• 2 soorten loyaliteit:
o Existentiële loyaliteit
o Verworven loyaliteit
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jentevandroogenbroeck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,50. Je zit daarna nergens aan vast.
