DEONTOLOGIE
INLEIDING
PROGRAMMA:
1. INLEIDING
2. RECHT, TUCHT, DEONTOLOGIE, MORAAL EN ETHIEK… 1 POT NAT?
3. PARTIJDIGHEID – ‘THE LAWYER AS A FRIEND?’
4. GASTCOLLEGE KURT WILLEMS
5. GASTCOLLEGE BENOIT ALLEMEERSCH
6. ONPARTIJDIGHEID – MAG DE RECHTER EMPATISCH ZIJN?
7. ACTUALITEIT EX CURSUS: DE KLIMAATZAAK
8. VERTROUWELIJKHEID
9. EN VRIJE MENINGSUITNG… - LEREN ZWIJGEN?
10. WHAT OUR FATHERS DID
11. NOG IETS OVER DEONTOLOGIE EN TUCHT + BESLUIT
VERSCHILLENDE SITUATIES
Casus 1: clausules die u in het contract wilde zijn er niet ingekomen en uiteindelijk toch een
compromis over het contract, maar zonder die clausules. En andere collega voegt op het
allerlaatste ogenblik weer een clausule toe zonder de tegenpartij daarvan op de hoogte te
stellen en de tegenpartij tekent de overeenkomst zonder de clausule gezien te hebben. Ga
je mee vieren of niet?
Casus 2: nieuw kantoor en vindt niet echt cliënteel. Net op het moment dat je op het inzicht
komt, komt een man aankloppen bij u en zegt ik wil scheiden van mijn echtgenoot. En als
je het ziet dan zou de ideale oplossing zijn bemiddeling, maar u denkt ook aan uw inkomen
en een lange echtscheidingsprocedure gaat veel meer inkomen opleveren dan bemiddeling.
Gaat u toch naar bemiddeling of niet?
Casus 3: u zit in een groot kantoor en die werkt met timesheets en u vult die timesheets in
tot op de minuut. U wordt op het matje geroepen door uw patron en die zegt rond dat is
naar boven af (12 minuten worden 15 minuten). Gaat u dat doen of niet?
MORAAL & ETHIEK
Moraal = een geheel van als zelfsprekende beleefde opvattingen over goed en kwaad,
opvattingen over goed en kwaad die leven bij een individu of bij een groep, over de te
handhaven normen en de na te streven waarden.
Ethiek: is de leer waarbij wordt nagedacht over de moraal, een reflectie op de
vanzelfsprekendheden waaruit de alledaagse moraal bestaat
1
,TWEEDELING DEUGDETHIEK & PLICHTETHIEK
Deugdethiek: vertrekt vanuit idee dat wij beschikken over intrinsieke kwaliteiten. Die
deugden gekoppeld aan praktische wijsheid gaat ervoor kunnen zorgen dat iemand in
concrete situatie het goede gaat doen. Die deugdethiek vertrekt vanuit kwaliteiten/deugden
è Aristoteles
Plichtethiek: categorische imperatieven, regels bedenken die zouden gelden voor iedereen
(in alle situaties) en ertoe zouden leiden dat men een goed mens is.
è Kant
Kant: Handel op die manier, dat je de mensheid, in je eigen persoon en de persoon van een
ander, altijd ook als doel, nooit als middel op zich behandelt
HOE RUIM IS DEONTOLOGIE?
EEN GOED MENS = EEN GOEDE JURIST?
Recht Recht
Moraal Deontologie/tucht
Ethiek Moraal
Ethiek
è Je blijft als jurist ook een mens dus je blijft onderhevig aan de regels van het
burgerlijk en strafrechtelijk wetboek. Gaan kijken of je wetsconform handelt
EEN GOED MENS
Recht
----------------------------
Moraal
Ethiek
è Om een goed mens te zijn volstaat het niet om wetsconform te zijn (al is recht vaak
ook een verankering van de moraal; stippellijn, het ene gaat het andere beïnvloeden)
EEN GOEDE JURIST
Recht
-----------------------------
Deontologie/tucht
-----------------------------
Moraal
Ethiek
è Ook de jurist is onderhavig aan bepaalde rechtsregels. De professionele moraal die
gaan ook op diezelfde manier worden bekrachtigd door het recht. Deontologie vinden
we ook terug in het recht.
2
,Bv. art. 455 Ger.W.: Waarden die we gaan verankeren in de wet maar ook in deontologische
codices (art. 1 Codex OVB).
è Maar wat is waardigheid en rechtschapenheid en kiesheid? Staan uitgelegd in die
codex OVB; Blijft allemaal vaag en lijkt op die deugden die door de hele beroepsgroep
moet gedragen worden.
We hebben recht, deontologie maar ook ethiek dat ons verder gaat helpen
Art. 437 Ger.W.
EEN GOED MENS EEN GOEDE JURIST
Recht Recht
-----------------------------------------------------
Moraal Deontologie/tucht
---------------------------
Ethiek Moraal
Ethiek
è Je mag niet enkel handelen op basis van deontologische codices, je blijft ook mens
en moet ook blijven handelen volgens die waarden
Filmpje 1 Suits: Geen diploma maar kent het recht, hij mag beginnen. Mag dit? Kijken naar
het gemeen recht – art. 428 Ger. W. en de strafwet – Art. 227ter SW. We moeten hier zelfs
niet tot de deontologie te gaan. Je hebt verschillende manier om te zeggen van hij heeft
niet gehandeld als een goede advocaat, zowel strafrechtelijk als tuchtrechtelijk niet.
Filmpje 2 Suits: Advocaat liegt tegen cliënt om de deal af te ronden en die advocaat zei ja
maar het was in het belang van die cliënt. Mag dit? Strafrechtelijk? Burgerrechtelijk? Gaat
je niet verder helpen. Maar deontologie gaat je wel verder helpen. Je mag niet liegen. Uw
tucht blijft hangen. Een goede jurist moet niet tegen zijn cliënt liegen. Waarom is dat
belangrijk omdat te bestraffen? Maar stel nu zelfs dat die cliënt dat nooit te weten komt dat
die advocaat gelogen heeft. Is er dan niets dat de advocaat zelf moet denken van heb ik
goed gehandeld? Oke het was in belang van mijn cliënt maar wel door een leugen. We hebben
het recht we hebben de deontologie maar we hebben nog die laatste laag: heb ik hier goed
gehandeld als mens? Als jurist? Kan ik hiermee leven? Innerlijke kwestie, tot waar ga ik?
Waar trek ik de lijn?
3
, Beroepsethiek:
• Beroepsmoraal en beroepsethiek mag men niet reduceren tot beroepscodes (het is
niet omdat een bepaalde groep geen code veruitwendigt, dat zij dat niet hebben)
• Alle groepen hebben een bepaalde normatieve beroepscode/beroepsmoraal (die is
soms deels ongeschreven)
• Code is vaak maar een momentopname (moeten dus vaak worden herzien)
• Gedragsregels moeten een inspiratie zijn om beter te worden (positieve
deontologie);
Bv. Vroeger was het not done voor een advocaat om reclame te maken; vandaag de dag doet
men niet anders
Beroepsethiek loopt voort uit het ideaal van volwaardige professionaliteit en kan niet los
gezien worden van het collectief van de beroepsgroep en zijn praktijk;
De intrinsieke morele dimensie van professionaliteit is vaak impliciet – de normatieve
onderstroom;
In een code wordt die onderstroom expliciet gemaakt, aan de oppervlakte gebracht, maar
niet volledig;
Naast de deontische dimensie van beroepsmoraal, is de aspirationele dimensie evenzo
belangrijk.
- Kole, beroepsethiek en tuchtrecht
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elinecampens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.