Samenvatting van politiestudies, heb hiervan gestudeerd en was er bij de eerst zit met hoge punten van door! Op basis van de lessen, powerpoints en gastlessen
POLITIESTUDIES
HOOFDSTUK 1: HET POLITIEMANDAAT, DE POLITIEROL, DILEMMA’S, MYTHES EN
STRATEGIEËN
SOCIOLOGISCHE ANALYSE VAN DE POLITIE
Moderne westerse samenleving:
• Institutionalisering van het geloof in de vrije wil
• Erkenning van ‘het individu’ als vrije mens
o het individu werd ‘heilig’
o individuele vrijheid werd een belangrijke waarde in de samenleving
• Uitbouwing van wetten die het individu moesten beschermen voor de dwang van de groep, de staat
en de kerk
• MAAR: brengt ook problemen met zich mee
o Als iedereen vrij kan kiezen, hoe gaan er dan tot orde gekomen worden in een complexe,
moderne samenleving?
o Neiging tot meer en sterker regelen van dagelijks leven van individuen
o Spanning tussen individualiteit en vrijheid
o Samenleving balanceert tussen orde & vrijheid
• Organisatie nodig die orde gaat scheppen in de chaos…
• Politie speelt centrale rol: hét middel waarover een samenleving beschikt om de orde te bewaren
o Politie heeft: “the task of maintaining the order which those who sustain them define as
proper”
• Politie = “Institutie die dagelijks grenzen trekt tussen orde en wanorde.
o Mandaat om orde te bewaken; om geweld uit te oefenen.
o Afdwingen van de norm
o Politie heeft de exclusieve macht gekregen geweld uit te oefenen en de vrijheid van mensen
te beperken
ROL VAN DE POLITIE BINNEN DIE SAMENLEVING
De rol van de politie om de orde te bewaren en het mandaat om geweld uit te oefenen om deze orde te
kunnen bewaren, lijkt een duidelijke en precieze beschrijving van wat politie is, wat ze doet en welke resultaten
ze dient te boeken.
Maar uit onderzoek blijkt dat zowel haar mandaat als haar rol, de politie en de samenleving voor een hele reeks
problemen en zelfs dilemma’s plaatsen… en dat zowel de politie als de bevolking strategieën ontwikkelen om
met deze dilemma’s om te gaan waaronder het creëren en in stand houden van verschillende mythes over de
politie.
1
,HET POLITIEMANDAAT
Art 1, WPA, 1992:
“Bij het vervullen van hun opdrachten van bestuurlijke of gerechtelijke politie, waken de politiediensten over de
naleving en dragen zij bij tot de bescherming van de individuele rechten en vrijheden, evenals tot de
democratische ontwikkelingen van de maatschappij.”
→ zeer ruime discretionaire bevoegdheid
Om te begrijpen waaruit het politiemandaat bestaat is het afbakenen van wat ‘politie’ precies inhoudt, erg
belangrijk.
Juridische afbakening: politie = het orgaan dat instaat voor ordehandhaving en criminaliteitsbestrijding.
Cain: vorige definitie te gelimiteerd → politie = “het handhaven van de geldende visies op orde”
We moeten het onderscheidt maken tussen de ‘politiefunctie’ en ‘de politie’
• ‘de politie’ is niet in elke samenleving te vinden en neemt veel verschillende vormen en betekenissen
aan. De ‘politiefunctie’ is een universele vereiste voor elke sociale orde. De politiefunctie verwijst naar
een reeks van processen met specifieke sociale functies. Terwijl politie verwijst naar een specifieke
sociale institutie
Niet enkel de politie als organisatie staat in voor de politiefunctie, meer een hele reeks van maatschappelijke
instellingen vervullen mee deze taak vb. douane, staatsveiligheid, private sector…
‘Politiefunctie’ (policing)
• Verwijst naar een reeks van processen met specifieke sociale functies.
• Functie= sociale orde bewaren/handhaven
• Een universele vereiste voor elke sociale orde
‘Politie als instituut’ (police)
• Sociale institutie (institutioneel mandaat)
• Niet enkel de politie (als organisatie) staat in voor de politiefunctie maar een hele reeks van
maatschappelijke instellingen vervullen mede deze taak
Bittner: politie = “a mechanism for the distribution of non-negotiably coercive force employed in accordance
whit the dictates of an intuitive grasp of situation exigencies”
"een mechanisme voor de verdeling van niet-onderhandelbare dwangkracht die wordt gebruikt in
overeenstemming met de voorschriften van een intuïtief begrip van de situatie"
2
,Chacet: “Onder politie verstaan wij de zorg binnen een bepaalde context voor het handhaven van daar
geldende definities van sociale orde of specifieke onderdelen daarvan, waarbij - als de situatie dat vergt - in
laatste instantie de legale en legitieme mogelijkheid bestaat om gebruik te maken van dwang of geweld”
• ‘zorg’, omdat de functie gekoppeld is aan een sociaal systeem (de staat) dat dient in te staan voor haar
burgers
• ‘bepaalde sociale context’, geeft aan dat d einhoud van de politiefunctie afhankelijk is van de sociale
omgeving en van de betekenissen gehecht aan afwijkend, ordeverstorend en crimineel gedrag.
Politieoptreden houdt rekening met deze sociale context en verschillende maatschappelijke visies op
orde.
Bestuurlijke opdrachten v politie: openbare orde vb. alcoholcontroles, wegcontroles, verkeer regelen… →
burgemeester heeft de eindverantwoordelijkheid
Gerechtelijke opdrachten v politie: alles te maken met strafrecht → minister v justitie heeft
eindverantwoordelijkheid
DE POLITIEROL
Rol en mandaat zijn onlosmakelijk verbonden met elkaar! Om haar rol te kunnen vervullen heeft ze een
mandaat gekregen (om geweld te plegen + vrijheid te belemmeren)
• Wetten en regels die tot doel hebben om een maatschappelijke orde te creëren waarin een individu
zijn vrijheid kan beleven maar niet ten koste van anderen
• Deze moeten bewaakt worden.
• Individuen zijn niet steeds geneigd om hun eigenbelang ondergeschikt te maken aan die van de groep
• Denk vb. aan covid-regels
• Soms moeten individuen met de harde hand (geweld) duidelijk gemaakt worden dat hun gedrag een
verstoring is van de maatschappelijke orde en van de persoonlijke vrijheid van anderen
• Binnen een pluralistische conflictsamenleving is het moeilijk om een eenduidige omschrijving te
geven van de verwachtingen die een samenleving heeft tav de politie.
• Verschillende visies en opvattingen op verschillende niveaus:
• Microniveau: dagelijks optreden van de politie binnen een bepaalde situatie, er bestaan
verschillende overheden en politieke verantwoordelijken met verschillende visies over het
gewenste eindresultaat. Zowel de overheid/politiek, als de burgers EN de politiemensen zelf
hebben een eigen visie.
• Overheid/politiek: politie wordt aangestuurd door haar overheden
• Burgers: verschillende visies over het politieoptreden
• Politiemensen in actie: geen pure uitvoerders, maar moeten situaties interpreteren
en er naar handelen. Opgebouwd uit ervaring, gewoonte en confrontatie met
burgers, overheden en collega’s.
3
, • Mesoniveau v/d organisaties: vershcillende visies bij verschillende actoren
• Procureur van een gerechtelijk arrondissement kan een bepaalde werkwijze met de
politie afspreken, de actiegroep van verontwaardigde burgers trachten de reactie
van de politie te beïnvloeden en de politieorganisatie zelf kan zodanig georganiseerd
zijn dat een bepaalde uitkomst in het optreden gewoon onmogelijk wordt.
• Macroniveau v/d samenleving: discussies over de principes waarop het politiewerk moet
gestoeld worden, door verschillende actoren
• De politie riskeert in een legitimiteitscrisis te komen wanneer haar optreden niet voldoet aan de
verwachtingen van de samenleving.
• Bij haar optreden niet enkel afstemmen op de dominante visies, maar rekening houden met
visies van minderheidsgroepen!
• Bittner: geprobeerd een politiemandaat en -rol aan elkaar te verbinden
• Hij stelt dat er geen menselijk probleem bestaat dat niet om de een of andere reden de
aandacht van de politie verdient.
• Politie krijgt een unieke rol die voortvloeit uit de mogelijkheid om om te gaan met allerlei
‘urgente’ situaties
• Het is de burger die beroep doet op de politie en de situatie als ‘urgent’ definieert
• Het is énkel de politieman/vrouw die uitgerust is en bevoegd voor het tussenkomen
in ‘urgente’ situaties waarbij misschien geweld moet gebruikt worden
• De politierol zoals ze door de burgers wordt gedefinieerd en waarvoor men haar ook
contacteert kàn ontstaan doordat ze het legale mandaat heeft gekregen om geweld te
gebruiken. Maar wanneer men gebruikt maakt van dit legale geweldsmandaat en dit wordt
niet als een ‘juiste’ wijze van optreden ervaren, dan zal het geloof en vertrouwen in de politie
onder de burgers sterk afnemen. → dilemma!
• Belangrijke verschuiving in belangrijk geachte waarden en normen:
• Vroeger: mannelijke trots en vechtlust werden opgehemeld
• Nu: vervangen door een denken dat gericht is op onderneming en vooruitgang
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper FIENVANDENBOSCH12. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
