Dit is een samenvatting van de cursus + PowerPoints. Hoofdstuk 7 is niet samengevat omdat we dit niet moeten kennen. Borstkanker staat niet in de cursus vermeld maar we moeten wel de PowerPoint ervan kennen.
VERPLEEGKUNDIGE ZORG &
COMMUNCATIE: PARTIM
ONCOLOGIEDOCENT: ILSE DE
MARÈS
VERPLEEGKUNDE - HOGENT
, Ilse De Marès
1. FUNDAMENTELE ASPECTEN VAN KANKER
1.1 CEL- EN TUMORBIOLOGIE
Celdeling = motor van de ontwikkeling
Apoptose of natuurlijke celdood
Als een cel ergens niet hoort
Als een cel wegens gevaarlijke beschadiging beter niet verder groeit
Weefselhomeostase: strikte regels iv groeien en afsterven!
1.1.1 DE CELCYCLUS
S-fase = DNA-synthese
M-fase = mitose
G1-fase = voorbereiding op de DNA-synthese
G2-fase = voorbereiding op de finale celdeling
1.1.2 P53: EEN BELANGRIJK CELCYCLUSPROTEÏNE
= een belangrijk controleproteïne
spoort fouten op in nieuw gemaakt DNA
DNA-SCHADE!!!
ACTIVATIE P53
Indien dochtercellen
onleefbaar/gevaarlijk
VOORKOMT CELDELING: GEPROGRAMMEERDE
CELDOOD
EERSTE REPARATIE
‘APOPTOSE’
, Ilse De Marès
1.2 HET ONTSTAAN VAN KANKER OF CARCINOGENESE
2 belangrijke genen bij normale celdeling
ONCOGENEN TUMORSUPPRESORGENEN
= geeft groen licht aan de cel om te delen = laat de celdeling stoppen
komen in elke gezonde cel voor
Carcinogenese: ontstaan van kanker
Er gaat iets mis!
Normale groei van de cel geraakt ontregeld
= gevolg van een mutatie in 1 van de essentiële genen die instaan voor de regulatie van de celdeling
Mutatie = een fout bij het overschrijven van een gen
- absolute voorwaarde voor het ontstaan van kanker!
- nog geen kanker!
Kanker = een opeenstapeling van een aantal fouten meerstappenproces (kan jaren duren!!!) (daarom zijn
het vaak ouderen die kanker hebben omdat zij meer mutaties hebben opgestapeld)
MUTATIE BIJ ONCOGEN
oncogen dat constant actief is ontstaan dochtercel dat veel actiever en agressiever is dan normale
dochtercellen continu aan hoog tempo delen, of het lichaam het nu vraagt of niet
MUTATIE BIJ TUMORSUPPRESORGEN
ontstaan dochtercel die niet kan stoppen met delen
Deze 2 fenomenen leiden tot een kankercel. Kankercel = ontspoorde cel met gemuteerde oncogenen en/of
tumorsuppresorgenen.
, Ilse De Marès
1.3 HOE TUMOREN GROEIEN, WOEKEREN EN ZICH IN HET LICHAAM VERSPREIDEN
Ontstaan kankercel groeit zeer snel veel kankercellen ontstaan gezwel of tumor
Tumor in begin: enkele millimeters geen symptomen >< tumor 1 cm: symptomen en dat noemen we de
tumordetectiegrens
De tijd tussen het ontstaan van de tumor en de tumordetectiegrens noemen we de preklinische periode.
Afhankelijk van de groeisnelheid van de tumor kan die een aantal weken tot een aantal jaren duren.
1.3.1 BENIGNE- (GOEDAARDIGE) VS MALIGNE (KWAADAARDIGE) TUMOREN
Kanker manifesteert zich meestal als een tastbaar gezwel, MAAR:
Niet alle vormen van kanker doen zich voor als een tastbaar gezwel (bv. bloedkanker: leukemie)
Niet alle tastbare gezwellen zijn kwaadaardig
Hoe die 2 onderscheiden?
Grillige vorm
Slechte begrenzing
Invaderen
Metastaseren
1.3.1.1 INVASIE EN METASTASERING
Een groot aantal tumoren krijgt tijdens het groeiproces een meer grilliger vorm met een slechte begrenzing
waarbij er delen van de tumor verder groeien en binnendringen of invaderen in de omliggende normale
weefsels of organen. Deze eigenschap wordt ‘invasie’ van de tumor genoemd.
OPGELET: er zijn echt ook normale cellen van het immuunsysteem met een infiltratief vermogen! NIET
pathologisch. Als carcinoomcellen het doen is het wel pathologisch!
Bovendien groeien deze tumoren nog sneller en kunnen er tijdens het groeiproces cellen of stukjes tumor
loskomen. Die losgekomen cellen kunnen zich dan via lymfe- en bloedvaten verspreiden over grote delen van
het lichaam. Ze kunnen op een heel andere plaats in het lichaam vast komen te zitten en daar nieuwe tumoren
vormen. Dat zijn metastasen of uitzaaiingen. Deze eigenschap wordt ‘metastasering’ genoemd.
De oorspronkelijke tumor is de primaire tumor, tumoren die elders in het lichaam ontstaan door uitzaaiingen
zijn secundaire tumoren.
Tumoren die mooi omlijnd groeien zonder te invaderen en te metastaseren zijn benigne of goedaardige
tumoren >< tumoren die snel groeien, onregelmatig begrensd zijn, in omliggende weefsels en organen
invaderen en voor metastasen zorgen zijn maligne of kwaadaardige tumoren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anouckduerinck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €14,99. Je zit daarna nergens aan vast.
